Μια διαχρονική διαδρομή στον θεσσαλικό χώρο, ξεκινώντας από την Παλαιολιθική εποχή και φτάνοντας μέχρι την Οθωμανική περίοδο, μπορεί να απολαύσει κάθε επισκέπτης που θα βρεθεί στο Διαχρονικό Μουσείο της Λάρισας. Στους λόφους του Μεζούρλου, στον μαρτυρικό αυτό τόπο, όπου την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου εκτελέστηκαν εκατοντάδες πατριώτες αγωνιστές του ΕΑΜ, λειτουργεί ένα μουσείο το οποίο παρουσιάζει τη ζωντανή ιστορική πορεία χιλιάδων χρόνων της Θεσσαλίας.

Τα εκθέματα του μουσείου ξεπερνούν τα 3.000, και η μόνιμη έκθεση χωρίζεται σε 11 ενότητες. Όλες οι ενότητες αποτελούνται από ευρήματα της Θεσσαλίας και της Λάρισας, δίνοντας τη δυνατότητα στον επισκέπτη να ταξιδέψει και να γνωρίσει τον ανθρώπινο πολιτισμό των Θεσσαλών από την Παλαιολιθική εποχή μέχρι και τον 19ο αιώνα.

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αρχαιολόγος και προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, Σταυρούλα Σδρόλια, σημείωσε πως το βασικό που θα διαπιστώσει ο επισκέπτης του Διαχρονικού Μουσείου είναι ότι στη Θεσσαλία υπήρξε τεράστιος πλούτος, ενώ θα εντοπίσει και όλα τα στάδια της ανάπτυξης της περιοχής.

«Βασικά στοιχεία της ανάπτυξης της Θεσσαλίας ήταν και είναι η μεγάλη κτηνοτροφία, ο μεγάλος κάμπος, τα νερά, τα ποτάμια και ο Όλυμπος. Η μεγάλη κτηνοτροφία ήταν η μετακινούμενη κτηνοτροφία, η οποία χρειαζόταν το μεγάλο βουνό και τον μεγάλο κάμπο που υπάρχουν στην περιοχή της Θεσσαλίας. Έτσι παραγόταν η οικονομία στους αιώνες και αυτό ήταν το μεγάλο κεφάλαιο για την ανάπτυξη της περιοχής» σημείωσε η κα Σδρόλια.

Η πρώτη ενότητα των εκθεμάτων περιλαμβάνει ευρήματα από την Παλαιολιθική περίοδο, όπως είναι διάφορα εργαλεία από πυριτόλιθο και χαλαζία της Ανώτερης και Μέσης Παλαιολιθικής περιόδου. Τα εργαλεία αυτά βρέθηκαν σε επιφανειακές έρευνες στις όχθες του Πηνειού ποταμού, ενώ στην ίδια συλλογή με τα εργαλεία μπορεί κανείς να δει και ορισμένα απολιθωμένα οστά ζώων, ηλικίας 30.000-45.000 ετών. Αξίζει να σημειωθεί πως οι άνθρωποι εκείνης της περιόδου ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες και ζούσαν σε ολιγομελείς ομάδες που μετακινούνταν κυρίως για την εξεύρεση τροφής.

Στην ενότητα της Νεολιθικής περιόδου παρουσιάζονται εκθέματα της εποχής (6500–3300 π.Χ.). Σημειώνεται πως οι νεολιθικές κοινότητες που κατοικούσαν στην περιοχή αποτελούνταν από γεωργούς και κτηνοτρόφους που ζούσαν σε χωριά στη θεσσαλική πεδιάδα. Στην ενότητα αυτή ο επισκέπτης μπορεί να δει πήλινα αγγεία με χαρακτηριστικά σχήματα και διακόσμηση, αποθηκευτικά αγγεία, κατασκευές και σκεύη, κ.ά.

Στην ενότητα που παρουσιάζονται εκθέματα της Εποχής του Χαλκού, ο επισκέπτης μπορεί να δει σημαντικά αντικείμενα που σχετίζονται με τις καθημερινές συνήθειες και πρακτικές του ανθρώπου, όπως είναι αγγεία και μικροαντικείμενα από την Άργισσα και τη Μαγούλα Δήμητρα. Στη συγκεκριμένη ενότητα ξεχωρίζει και ένα μεγαλιθικό μνημείο (μενχίρ) από τη Σουφλί Μαγούλα. Σύμφωνα με την κα Σδρόλια, «το μενχίρ αποτελεί την πρώτη προσπάθεια του ανθρώπου κατά την Εποχή του Χαλκού να παρουσιάσει την ανθρώπινη μορφή σε μεγάλο μέγεθος. Ο λόγος αυτής της προσπάθειας σχετίζεται με τις αλλαγές στις κοινωνικές σχέσεις, όπου οι άνθρωποι ξεχώρισαν τον σημαντικό ρόλο ενός ανθρώπου».

Για την Αρχαϊκή και την Κλασική περίοδο στη σχετική ενότητα του Μουσείου εκτίθενται πολλά ευρήματα που σχετίζονται με το άλογο, αλλά και γλυπτά που αναπαριστούν την αριστοκρατία της εποχής. Σύμφωνα με την κα Σδρόλια, το άλογο και το ιππικό ήταν βασικά στοιχεία της εποχής ενώ η εκτροφή των αλόγων σχετίζεται τόσο με την προβολή της αριστοκρατικής ενασχόλησης, όσο και με την πολεμική ετοιμότητα των Θεσσαλών. Επίσης στην ενότητα της Αρχαϊκής περιόδου οι επισκέπτες μπορούν να δουν αξιόλογα ταφικά γλυπτά πολεμιστών και όχι μόνο, τα οποία κατασκευάστηκαν με στόχο να τιμηθούν για την προσφορά τους. Σημαντικό στοιχείο των εκθεμάτων, σύμφωνα με την κα Σδρόλια, είναι και οι επιτύμβιες στήλες που αντικατοπτρίζουν το ρόλο της γυναίκας. Μεταξύ άλλων υπάρχουν τεφροδόχα αγγεία, όπως επίσης και σιδερένια όπλα, αιχμές δοράτων, αλλά και χάλκινα και σιδερένια κοσμήματα.

Για την Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή περίοδο στο Διαχρονικό Μουσείο της Λάρισας υπάρχει έκθεση ευρημάτων των αυτοκρατορικών χρόνων καθώς και αντικειμένων κατασκευασμένων από τον «πράσινο θεσσαλικό λίθο». Επίσης ιδιαίτερη μνεία γίνεται στις λατρείες της Θεσσαλίας, ενώ γίνεται αντιληπτό ότι ο Απόλλων, η Άρτεμις και η Λητώ ήταν από τις σημαντικότερες θεότητες που λατρεύονταν στη Θεσσαλία.

Σημειώνεται πως υπάρχουν επίσης ευρήματα που σχετίζονται με την παρουσία των δύο αρχαίων θεάτρων στη Λάρισα που ήταν τόποι θεατρικών έργων και μονομαχιών, καθώς επίσης και χώροι κοινωνικής συνεύρεσης των Θεσσαλών.

Για την Παλαιοχριστιανική περίοδο το Διαχρονικό Μουσείο διατηρεί μια σπουδαία έκθεση ευρημάτων από παλαιοχριστιανικούς ναούς, όπως είναι επιγραφές και άλλα αντικείμενα που παρουσιάζουν τη θρησκευτική τέχνη της εποχής. Επίσης ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στα εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα τα οποία προέρχονται από πολυτελείς ιδιωτικές οικίες, με κύριες παραστάσεις τον Διόνυσο.

Τα εκθέματα που διατηρεί το Διαχρονικό Μουσείο από τη Βυζαντινή περίοδο περιλαμβάνουν έργα επιτοίχιας ζωγραφικής εκκλησιαστικών κτιρίων στη Λάρισα, χρυσά νομίσματα της περιόδου και δείγματα από την τοπική εφυαλωμένη κεραμική. Από την άλλη, στην ενότητα της Οθωμανικής περιόδου παρουσιάζεται η οικονομική κατάσταση και οι θησαυροί της εποχής, ενώ, σύμφωνα με την κα Σδρόλια, «κυριαρχεί το μήνυμα της συνύπαρξης» των Οθωμανών με τους Χριστιανούς.

Διαχρονίες

Αξίζει να σημειωθεί πως αυτό το διάστημα και έως τις 30 Οκτωβρίου 2018 στο χώρο του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας λειτουργεί παράλληλη έκθεση σύγχρονης τέχνης από καλλιτέχνες που εμπνεύστηκαν από τα αρχαία ευρήματα του Μουσείου.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κα Σδρόλια, η έκθεση «Διαχρονίες» αποτελείται από έργα τέχνης σύγχρονων καλλιτεχνών οι οποίοι εμπνεύστηκαν από τα αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά και από το φυσικό περιβάλλον που απεικονίζεται στα ψηφιδωτά της αρχαιότητας κ.λπ.

«Η έκθεση λειτουργεί σε δύο επίπεδα. Αφενός αναπαράγει τις μορφές των αρχαίων, αφετέρου οι σύγχρονοι καλλιτέχνες εμπνέονται από τα υλικά που χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες στην αρχαία Θεσσαλία. Επίσης, οι σύγχρονοι καλλιτέχνες παρουσιάζουν θέματα που αναπτύχθηκαν μοναδικά στη Θεσσαλία, όπως για παράδειγμα το άλογο το οποίο στην αρχαία εποχή είχε σπουδαίο ρόλο μιας και αποτελούσε, μεταξύ άλλων, σύμβολο πλούτου και κοινωνικής καταξίωσης» σημειώνει η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας.

Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας – στα ίχνη του ανθρώπου

Το Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας ετοίμασε ένα βίντεο, με τίτλο «Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας – στα ίχνη του ανθρώπου» και με αφορμή τη συμμετοχή του στο διαγωνισμό Museums in Short 2017. Στο βίντεο, το οποίο μπορείτε να δείτε εδώ, παρουσιάζονται ορισμένα από τα εκθέματα του Μουσείου και η ιστορία τους.