Γιάννης Κόκκωνας, Έγρεο, φίλα μάτερ. Προσωποποιήσεις της Ελλάδας στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, έκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2018, σελ. 235. ISBN: 978-960-250-715-5
Έγρεο, φίλα μάτερ σημαίνει «Σήκω, αγαπημένη μητέρα». Είναι ένα εύγλωττο για τους υποψιασμένους αλλά όχι προκλητικό σύνθημα, που το εμπνεύστηκαν από έναν στίχο της Οδύσσειας κάποιοι σκαπανείς της ελληνικής εθνικής ιδέας στις αρχές του 19ου αιώνα. Φυσικά, «αγαπημένη μητέρα» ήταν η Ελλάδα, που οι λίγοι αυτοί διανοούμενοι πίστευαν ότι μπορούσε πλέον, και έπρεπε, να αναστηθεί, στηριγμένη στις δικές της δυνάμεις.
Το βιβλίο αποτελεί καρπό της πρώτης συστηματικής προσπάθειας να εντοπιστούν, να παρουσιαστούν και να σχολιαστούν κείμενα και εικαστικά έργα της περιόδου που ονομάζουμε Τουρκοκρατία, κείμενα και έργα στα οποία η Ελλάδα παρουσιάστηκε προσωποποιημένη. Η προσωποποίηση έγινε προφανώς επειδή οι δημιουργοί των έργων αυτών, Έλληνες και ξένοι, θέλησαν να μιλήσουν στο κοινό τους παραστατικότερα για το παρελθόν, για το τότε παρόν ή για το προσδοκώμενο μέλλον της πάλαι ποτέ ένδοξης και στις μέρες τους πολιτικά υποταγμένης και πολιτιστικά καθυστερημένης χώρας, εκφράζοντας με διάφορα κίνητρα –πολιτικά πάντοτε στην ουσία τους– κρίσεις, εκτιμήσεις, προβλέψεις, ευχές, υποσχέσεις και προτροπές. Καλύπτεται το διάστημα 1464-1821, προτάσσεται ωστόσο και μια επισκόπηση των προσωποποιήσεων της αρχαίας Ελλάδας, από τον 5ο π.Χ. ώς τον 2ο μ.Χ. αιώνα.
Ο Γιάννης Κόκκωνας (1956) σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αμέσως μετά στράφηκε στην ιστορία του βιβλίου και στη βιβλιολογία. Είναι διδάκτωρ Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Εργάστηκε δύο δεκαετίες ως φιλόλογος σε δημόσια λύκεια στην Ελλάδα και στη Γερμανία και από το 2003 είναι καθηγητής στο Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.