Με αφορμή τη συμπλήρωση 90 ετών από την έναρξη λειτουργίας της Τράπεζας της Ελλάδος, το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας και το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζουν στο κτήριο της οδού Πειραιώς (Πειραιώς 138) την έκθεση «Τόποι αναφοράς. Από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος», με 160 έργα τέχνης Ελλήνων καλλιτεχνών, επιλεγμένα από τη Συλλογή της.
Η Συλλογή έργων τέχνης της Τράπεζας, που άρχισε να διαμορφώνεται ήδη από την έναρξη λειτουργίας της το 1928, αριθμεί σήμερα περίπου 3.000 έργα τέχνης, κυρίως παραστατικής ζωγραφικής και χαρακτικής, καθώς και μικρό αριθμό γλυπτών, αναδεικνύοντας διαφορετικές όψεις της νεοελληνικής τέχνης. Ανάμεσά τους βρίσκονται έργα από σημαντικούς ζωγράφους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, όπως οι Κωνσταντίνος Βολανάκης, Ιωάννης Αλταμούρας, Νικόλαος Γύζης, Γεώργιος Ιακωβίδης, Κωνσταντίνος Μαλέας, Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης, αλλά και από μεταγενέστερους, όπως οι Γιάννης Τσαρούχης, Πάρις Πρέκας, Σπύρος Βασιλείου, Παναγιώτης Τέτσης κ.ά.
Στην έκθεση «Τόποι αναφοράς. Από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος», τα έργα τέχνης οργανώνονται με βάση τρεις κύριες θεματικές ενότητες, που αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν πηγές έμπνευσης ιδεών διαχρονικής σημασίας για τη νεοελληνική τέχνη.
Η πρώτη ενότητα σχετίζεται με την αρχαιότητα: με αφετηρία το εμβληματικό σχέδιο της Παλλάδας Αθηνάς, που δημιούργησε ο Νικόλαος Γύζης για το λάβαρο του Πανεπιστημίου Αθηνών, παρουσιάζονται έργα που αναδεικνύουν πρόσωπα της μυθολογίας, παραστάσεις της αρχαίας ιστορίας και απεικονίσεις αρχαιολογικών τοπίων, που αποτέλεσαν αφορμή για νέες αναζητήσεις στη νεοελληνική τέχνη ως προς έννοιες όπως το μέτρο, η αρμονία, το κάλλος.
Η δεύτερη ενότητα αφορά τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη προσεγγίζει θέματα του καθημερινού κόσμου: ηθογραφικές σκηνές από συνήθειες της καθημερινής ζωής, προσωπογραφίες, αλλά και εκδοχές της «νεκρής φύσης» έρχονται στο προσκήνιο από καλλιτέχνες του 19ου και του 20ού αιώνα, όπως οι Νικηφόρος Λύτρας, Γεώργιος Ιακωβίδης, Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης, Θάλεια Φλωρά-Καραβία, Βάλιας Σεμερτζίδης, Ορέστης Κανέλλης, Γιάννης Τσαρούχης κ.ά.
Στην τρίτη ενότητα, παρουσιάζονται έργα που τονίζουν τη σημασία του τοπίου ως οδηγού για την καλλιτεχνική έκφραση. Ξεχωρίζει το είδος της θαλασσογραφίας και ιδιαίτερα οι σειρές έργων των σημαντικών θαλασσογράφων Ιωάννη Αλταμούρα και Κωνσταντίνου Βολανάκη. Στον 20ό αιώνα, το ενδιαφέρον στρέφεται προς την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της ζωγραφικής της υπαίθρου και του αστικού τοπίου: Σπύρος Παπαλουκάς και Κωνσταντίνος Μαλέας, αλλά και –μεταξύ άλλων– οι μεταγενέστεροι Βάσος Γερμενής, Αγήνωρ Αστεριάδης, Σπύρος Βασιλείου, Παναγιώτης Τέτσης αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο το τοπίο αποτελεί σταθερή πηγή έμπνευσης, σημείο αναφοράς και εκκίνησης πειραματισμών στη νεοελληνική τέχνη.
Στο σύνολό της, η έκθεση επιχειρεί να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο τα θέματα αυτά ελκύουν το ανεξάντλητο ενδιαφέρον των Ελλήνων καλλιτεχνών και αποτελούν «τόπους αναφοράς» στην έκφραση της δημιουργίας τους και στη διαμόρφωση της εικαστικής γλώσσας τους. Παράλληλα, προσεγγίζει και την ίδια τη Συλλογή ως έναν «τόπο αναφοράς» έργων τέχνης που επιχειρούν να διατυπώσουν στο διηνεκές όψεις της ελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας.
Για την ξενάγηση των επισκεπτών της έκθεσης, θα υπάρχει δυνατότητα ακουστικού οδηγού (audio guide).
Επιμέλεια έκθεσης: Χάρις Κανελλοπούλου, ιστορικός τέχνης.
Διάρκεια έκθεσης : 15 Μαρτίου έως 20 Μαΐου 2018.
Έκδοση
Την έκθεση συνοδεύει η ομότιτλη έκδοση Τόποι αναφοράς. Από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία θα διατίθεται από το Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη. Η Τράπεζα της Ελλάδος θα διαθέσει τα έσοδα από την πώληση του καταλόγου στο Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής «ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ», ένα εξειδικευμένο κέντρο επαγγελματικής κατάρτισης και απασχόλησης ατόμων με νοητική υστέρηση.
Ξεναγήσεις
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις από την επιμελήτρια Χάρι Κανελλοπούλου, κατά τις ακόλουθες ημερομηνίες και ώρες: Κυριακή 1 Απριλίου 2018, Κυριακή 29 Απριλίου 2018 και Κυριακή 20 Μαΐου 2018 (ώρα 12:00).
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα
«Πρόσωπα και Εικόνες. Από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» είναι ο τίτλος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για σχολικές ομάδες από Δ’ Δημοτικού έως Γ’ Λυκείου θα πραγματοποιούνται κάθε Παρασκευή από τις 16 Μαρτίου έως τις 18 Μαΐου στο πλαίσιο της έκθεσης. Χάρη στη γενναιόδωρη χορηγία της Τράπεζας της Ελλάδος, το εκπαιδευτικό έντυπο «Το μικρό βιβλίο της τέχνης. Πρόσωπα και Εικόνες. Από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» θα διατίθεται στους μαθητές δωρεάν.
Πληροφορίες και κρατήσεις: Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, Δευτέρα-Πέμπτη, 10:00-14:00, τηλ. 210 3671067-69.
Πωλητήριο
Στο Πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη, καθώς και στο www.benakishop.gr, θα πωλούνται χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα, εμπνευσμένα από έργα της έκθεσης.