Έκθεση με τίτλο «Νίκος Νικολάου – Θέατρο και Εφαρμογές» διοργανώνει το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη. Στην έκθεση παρουσιάζονται 88 έργα του καλλιτέχνη από την ενασχόλησή του με το θέατρο και από άλλες εφαρμογές που του ανατέθηκαν κατά καιρούς. Αποτελεί μέρος της αναδρομικής έκθεσης «Νίκος Νικολάου. Σχέδια 1929-1986» που διοργάνωσε και παρουσίασε το ΜΙΕΤ στην Αθήνα τον Μάρτιο του 2017.
Η έκθεση χωρίζεται σε δύο μέρη: στα έργα από την ενασχόληση του καλλιτέχνη με το Θέατρο (μελέτες και σχέδια κοστουμιών και σκηνικών από παραστάσεις κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου) και στις εφαρμογές που αφορούν τοιχογραφίες (Πάντειος, Ζωοδόχος Πηγή, Λέσχη Θεοτοκόπουλου), διαφημίσεις (καπνοβιομηχανία Κεράνης) και εικονογραφήσεις (ΑΓΕΤ).
Ο Νίκος Νικολάου (1909-1986) γεννήθηκε στην Ύδρα. Μετά τα στερημένα παιδικά και εφηβικά του χρόνια εγγράφεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, από την οποία αποφοιτά το 1935. Χάρη σε μια υποτροφία που μοιράζεται με τον Γιάννη Μόραλη, οι δυο τους φεύγουν το 1937 αρχικά για τη Ρώμη και κατόπιν για το Παρίσι. Ωστόσο τον επόμενο χρόνο ο Νικολάου θα επιστρέψει στην Ελλάδα. Το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν θα του επιτρέψει να ξαναφύγει στο εξωτερικό. Ήδη όμως από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια το έργο του αναδεικνύεται και κερδίζει ολοένα έδαφος στο καλλιτεχνικό στερέωμα της εποχής. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες ο Νικολάου κάνει δέκα ατομικές εκθέσεις και συμμετέχει σε δεκάδες ομαδικές. Μεταξύ άλλων φιλοτεχνεί τοιχογραφίες για την Πάντειο Σχολή, για τη «Λέσχη Δομήνικος Θεοτοκόπουλος» στο Ηράκλειο Κρήτης, για το Θέατρο Μουσούρη και για περίπτερα του ΕΟΤ στις Μυκήνες και τη Σπάρτη. Αναλαμβάνει επίσης την αγιογράφηση του νέου κλίτους του Ιερού Ναού Ζωοδόχου Πηγής στην οδό Ακαδημίας. Το 1958 ιδρύει τον Όμιλο Φιλοτέχνων και Καλλιτεχνών, στο πλαίσιο του οποίου λειτουργεί η αίθουσα τέχνης «Αρμός», στην οδό Ηρακλείτου 21. Πολυσχιδής είναι η δραστηριότητά του και σε άλλους τομείς: κάνει σκηνογραφίες για το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν, το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, επιμελείται επιτοίχια ημερολόγια και καπνικές διαφημιστικές εκστρατείες για την Καπνοβιομηχανία Κεράνης, καταπιάνεται με τις εφαρμοσμένες τέχνες (κεραμικά, ταπισερί, εξώφυλλα δίσκων) και εικονογραφεί βιβλία. Το 1964 εκλέγεται καθηγητής στην ΑΣΚΤ, όπου διδάσκει μέχρι το 1974.
Όπως σημειώνει ο Νίκος Παΐσιος στο κατατοπιστικό κείμενο του καταλόγου Νίκος Νικολάου. Σχέδια 1929-1986 (έκδ. ΜΙΕΤ): «Με ορόσημο το θαμπωτικό 1948, ξεχωρίζουμε δύο περιόδους στο σχέδιο του Νικολάου. Στην πρώτη, προσπαθεί να αποτυπώσει το οπτικό γεγονός (όπως αυτό φαίνεται με την τυχαία φωτοσκίαση), να ερμηνεύσει την εικόνα μπροστά στα μάτια του με τη γενίκευση της φόρμας σε μεγαλύτερα και απλούστερα σχήματα, να διαχειριστεί την αντίθεση φως-σκιά, και να αποδώσει το πλάσιμο των επιφανειών και του όγκου». Στην πρώτη αυτή περίοδο εμπνέεται από τη φύση, ενώ στη δεύτερη (1948-1986) το ενδιαφέρον του στρέφεται στην ανθρώπινη μορφή, ιδίως τη γυναικεία. Τώρα «η ερμηνεία γίνεται σχεδόν αποκλειστικά μέσω της γραμμής. Με τρόπο λιτό και ουσιαστικό, η γραμμή, χάρη στις αντιθέσεις της (καμπύλη-ευθεία) και στις αυξομειώσεις της έντασης και του πάχους της, συνθέτει ένα σαφές και δυνατό σχέδιο».
Ο Νίκος Νικολάου πέθανε στην Αθήνα. Ο τάφος του βρίσκεται στην Αίγινα, όπου πέρασε μεγάλο μέρος από τις δύο τελευταίες δεκαετίες της ζωής του.
Το 2008, με φροντίδα του Ιδρύματος Νίκου και Αγγέλας Νικολάου, ξεκίνησε η καταγραφή του αρχείου σχεδίων του καλλιτέχνη, την οποία συνέχισε και ολοκλήρωσε το 2012 το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Παράλληλα το Ίδρυμα Νικολάου δώρισε στο ΜΙΕΤ το αρχείο του ζωγράφου, το οποίο ταξινομήθηκε, καταγράφηκε και αποτέλεσε σημαντική πηγή για την τεκμηρίωση των έργων της έκθεσης.
Πληροφορίες
Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ, Τσιμισκή 11, Θεσσαλονίκη.
Εγκαίνια: Πέμπτη 28 Σεπτεμβρίου 2017 στις 20.00.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως την Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 2017.
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη 09:00-15:30, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 09:00-20:00, Σάββατο 09:30-16:00.
Είσοδος ελεύθερη για το κοινό.