Πάνω από 400 έργα τέχνης, πίνακες ζωγραφικής και χαρακτικά, που συμπυκνώνουν την πορεία 65 χρόνων της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας «Τέχνη», παρουσιάζει το Τελλόγλειο Ίδρυμα στη νέα του μεγάλη έκθεση, η οποία εγκαινιάζεται την Τρίτη 6 Ιουνίου 2017, στις 20.00, στον ισόγειο εκθεσιακό χώρο του μουσείου.
Πρόκειται για την έκθεση «”Τέχνη” Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία: 65 χρόνια συλλογές», μια σπάνια παρουσίαση των εικαστικών συλλογών του ιστορικού πολιτιστικού σωματείου της Θεσσαλονίκης, αφού για πρώτη φορά εκτίθενται σχεδόν στο σύνολό τους στο κοινό.
Η συλλογή της «Τέχνης» –μακροχρόνιος δανεισμός προς το Τελλόγλειο– αποτελεί δημιούργημα πνευματικών ανθρώπων, όπως ο Χρύσανθος Χρήστου και ο Μωρίς Σαλτιέλ. Τα έργα που περιλαμβάνει, έχοντας πρωτοποριακό χαρακτήρα, συμβαδίζουν με την εικαστική πορεία της Θεσσαλονίκης και σηματοδοτούν κομβικές στιγμές της τέχνης του 20ού αιώνα. Επιπλέον, πρόκειται για μία συλλογή με έντονο ιδεολογικό, πνευματικό και κοινωνικό χαρακτήρα.
Λίγα Λόγια για την «Τέχνη»
Η «Τέχνη» ιδρύθηκε το 1952 με τους Μωρίς Σαλτιέλ, Γιάννη Τριανταφυλλίδη, Μιχάλη Τσιτσικλή, Λίνο Πολίτη, ανάμεσα στα 25 ιδρυτικά της μέλη. Σκοπός της ήταν η καλλιέργεια και διάδοση των γραμμάτων και των τεχνών, σε μια περίοδο κατά την οποία οι οργανωμένοι κρατικοί θεσμοί τέχνης απουσίαζαν ή ήταν περιορισμένοι στη Θεσσαλονίκη. Ήταν μια «πολιτιστική έρημος», όπως σημειώνει στον κατάλογο της έκθεσης η γενική γραμματέας του ΔΣ του Τελλογλείου, καθηγήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά.
Η συμβολή της «Τέχνης» στη δημιουργία και υποστήριξη θεσμών, όπως η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, το ΚΘΒΕ και η Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, υπήρξε σημαντική. Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, καλλιτέχνες, άνθρωποι του πνεύματος συνεργάστηκαν μαζί της σε ποικίλες δράσεις πολιτισμού (θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, χορωδία, εκθέσεις, κινηματογραφικές προβολές, μαθήματα τέχνης, συνέδρια, εκδόσεις).
«Πού οφείλεται η τεράστια απήχηση, η μεγάλη επιτυχία της “Τέχνης” στο κοινό της πόλης, ιδιαίτερα στην πρώτη της περίοδο; Σε μεγάλο βαθμό σίγουρα στην προσωπικότητα, στην όρεξη και στο όραμα των ανθρώπων της. Προκάλεσαν το κοινό της πόλης κι αυτό ανταποκρίθηκε. Οργάνωσαν θεσμούς, ομάδες, στήριξαν, έδωσαν βήμα σε νέους – πραγματικό περίσσευμα από ανθρώπους που δέχονταν το διάλογο, την κριτική, τη δημιουργική συνύπαρξη. Μια πνευματική ευφορία», παρατηρεί η κα Βουτυρά.
Η ίδια προσθέτει: «Στο Τελλόγλειο, όπου μας εμπιστεύθηκαν τις εικαστικές συλλογές της “Τέχνης”, θεωρήσαμε χρέος μας να τις παρουσιάσουμε ως μέρος της ευρύτερης προσφοράς της στον πολιτισμό, ελάχιστο φόρο τιμής στους δημιουργούς της, γνωριμία, παράδειγμα και ερέθισμα για τους νέους του σήμερα. Σίγουρα οι συνθήκες στην πόλη έχουν αλλάξει από τα χρόνια της μεγάλης ακμής της “Τέχνης” (1950-80), όμως η ανάγκη για ουσιαστική και γνήσια πνευματική συσπείρωση υπάρχει και θα εξακολουθήσει να υπάρχει».
Τις συνθήκες της δημιουργίας της «Τέχνης», το πνεύμα της εποχής και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των δράσεών της, ο οποίος αποτυπώνεται και στις εικαστικές συλλογές της, περιγράφει σε κείμενό του στον κατάλογο της έκθεσης ο πρόεδρος του ΔΣ της «Τέχνης», ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Νικηφόρος Παπανδρέου. «Ως σταθερά χαρακτηριστικά της θα μπορούσαν να αναφερθούν το ταυτόχρονο ενδιαφέρον για τον πλούτο της παράδοσης και τις ερεθιστικές αναζητήσεις της πρωτοπορίας και η θεματολογική ποικιλία των εκδηλώσεων, που αναφέρονται σε όλες τις περιοχές των επιστημών του ανθρώπου και σε όλα τα είδη των τεχνών», σημειώνει. Ο κ. Παπανδρέου κάνει επίσης ιδιαίτερη αναφορά στην αποκεντρωτική προσπάθεια της «Τέχνης», με συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και εκθέσεις να παρουσιάζονται σε πολλές πόλεις της Μακεδονίας και της Θράκης.
Καλλιτέχνες και ρεύματα
Μεταξύ άλλων στην έκθεση θα παρουσιαστούν έργα των:
Σπύρου Βασιλείου, Γιάννη Κεφαλληνού, Δημητρίου Γαλάνη, Α. Τάσσου, Βάσως Κατράκη, Γιάννη Τσαρούχη, Λουκά Βενετούλια, Πολύκλειτου Ρέγκου, Όμηρου Γεωργιάδη, Ορέστη Κανέλλη, Χρήστου Λεφάκη, Χρόνη Μπότσογλου, Δημήτρη Μυταρά, Μποστ, Παντελή Ξαγοράρη, Νίκου Σαχίνη, Γιάννη Σπυρόπουλου, Ιωάννας Σπητέρη, Παναγιώτη Τέτση, Αλέκου Φασιανού, Γεράσιμου Στέρη, Όπυς Ζούνη, Πάρι Πρέκα, Κώστα Λαχά, Μαρίας Καραγιάννη, Ράλλη Κοψίδη, Πάνου Παπανάκου, Λυκούργου Κογεβίνα, Κωνσταντίνου Ξενάκη.
Τα ζωγραφικά έργα, περίπου 80, είναι κυρίως δωρεές καλλιτεχνών που εξέθεσαν σε ατομικές ή ομαδικές εκθέσεις στην «Τέχνη». Μια μεγάλη ενότητα καταγράφει όψεις της αναπαραστατικής τέχνης με έργα που καλύπτουν ευρύ φάσμα. Μεγάλος αριθμός σημαντικών έργων εντάσσεται στο κίνημα της αφαίρεσης, το οποίο αγκάλιασε η «Τέχνη» μέσα από τη διοργάνωση εκθέσεων από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, τοποθετώντας τη Θεσσαλονίκη στην αιχμή της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας.
Η συλλογή χαρακτικών της «Τέχνης», αποτέλεσμα συστηματικών αγορών, συγκροτεί ένα συμπαγές σώμα περίπου 400 συνθέσεων, ένα μοναδικό υλικό το οποίο καταγράφει σχεδόν με πληρότητα τη διαδρομή της σύγχρονης χαρακτικής.
Πρωτότυπες δράσεις
Στα εγκαίνια της έκθεσης, την Τρίτη 6 Ιουνίου, θα ακουστούν από τη Ρούλα Μανισάνου και τον Κώστα Βόμβολο τραγούδια από θεατρικές παραστάσεις της Πειραματικής Σκηνής της «Τέχνης».
Λίγες μέρες πριν από τα εγκαίνια (31 Μαΐου και 1 Ιουνίου), θα γίνει το «Making of», μία πρωτοποριακή δράση που καθιέρωσε το Τελλόγλειο με την ευκαιρία της έκθεσης Ντελακρουά το 2016. Οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τα τελευταία στάδια των εργασιών που απαιτούνται για να παρουσιαστούν τα έργα στο κοινό και να συζητήσουν με εκπροσώπους του Μουσείου.
Μία ακόμη πρωτότυπη δράση που θα πλαισιώσει την έκθεση έχει τίτλο «Ήμουν κι εγώ εκεί…». Οι επισκέπτες καλούνται να αναγνωρίσουν γνωστά τους πρόσωπα ή ακόμη και τον εαυτό τους σε φωτογραφικά στιγμιότυπα από εκδηλώσεις της «Τέχνης», που κυρίως στην περίοδο ακμής της (1950-1980) συσπείρωναν το φιλότεχνο κοινό και τη φοιτητική νεολαία. Στις περισσότερες εκδηλώσεις υπήρχε το αδιαχώρητο, μια εντυπωσιακή συμμετοχή με ανθρώπους κάθε ηλικίας.
Το Τελλόγλειο προσκαλεί τους επισκέπτες της έκθεσης να παρατηρήσουν προσεκτικά τις φωτογραφίες και να σημειώσουν σε ειδικά δελτία το ονοματεπώνυμο όσων αναγνωρίζουν. Όποιος ή όποια καταφέρει να αναγνωρίσει τους περισσότερους θα έχει δώρο τον κατάλογο της έκθεσης.
Η έκθεση «”Τέχνη” Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία: 65 χρόνια συλλογές» θα διαρκέσει έως τα μέσα Οκτωβρίου 2017.