Την επιλογή της Ελευσίνας ως «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2021» ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Το 2021, η Ελλάδα θα φιλοξενήσει την πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για τέταρτη φορά μετά την Αθήνα το 1985, τη Θεσσαλονίκη το 1997 και την Πάτρα το 2006» δήλωσε ο Τίμπορ Νάβρατσιτς, επίτροπος αρμόδιος για την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τη νεολαία και τον αθλητισμό. Συγχαίροντας την Ελευσίνα για την «επιτυχία» της, ανέφερε επίσης πως ο τίτλος αυτός αποτελεί ευκαιρία για τους επισκέπτες της Ελευσίνας από την Ευρώπη και απ’ όλο τον κόσμο «να γνωρίσουν την πόλη και τα πολιτιστικά αγαθά της» αλλά και «να εκτιμήσουν την πολιτισμική πολυμορφία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και τις κοινές μας αξίες – πράγμα που είναι σήμερα επιτακτικότερο από ποτέ».
«Όπως έχουν δείξει πολλές προηγούμενες πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης, ο τίτλος μπορεί να αποφέρει σημαντικά μακροπρόθεσμα πολιτιστικά, καθώς και οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, που μπορεί να αποκομίσει πλέον και η Ελευσίνα», κατέληξε ο επίτροπος Νάβρατσις.
Σημειώνεται πως οι πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης ξεκίνησαν το 1985, με πρωτοβουλία της τότε υπουργού Πολιτισμού, Μελίνας Μερκούρη. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, το αρχικό κίνητρο του θεσμού είναι πιο επίκαιρο από ποτέ: να δώσει στους Ευρωπαίους την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα για τον πολιτισμό κάθε χώρας, να απολαμβάνουν την κοινή ιστορία και τις κοινές αξίες τους και να αρχίσει διαπολιτισμικός διάλογος. Με την πάροδο των ετών, οι πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης διευρύνθηκαν σε μέγεθος και εμβέλεια και συμβάλλουν στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη πολλών πόλεων και των γειτονικών τους περιφερειών σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Την τριάδα των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης για το 2021 συμπληρώνουν η πόλη Τιμισοάρα στη Ρουμανία και το Νόβι Σαντ στη Σερβία, μια χώρα υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ.
«Η Ελευσίνα, μία πόλη που θεωρούνταν υποβαθμισμένη επί δεκαετίες, έκανε την υπέρβαση» δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού συγχαίροντας τη νικήτρια Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021, αλλά ταυτόχρονα και τις άλλες δύο υποψήφιες πόλεις που προκρίθηκαν στην τελική διαδικασία, Καλαμάτα και Ρόδο, «για τη σπουδαία τους προσπάθεια κάτω από δύσκολες συνθήκες». Ωστόσο, η Ελευσίνα «σήμερα, ατενίζοντας το μέλλον, καλείται να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και δημιουργικά τη νέα πρόκληση, ώστε να αποτελέσει παράδειγμα έμπνευσης και για άλλες πόλεις» είπε η Λυδία Κονιόροδου μετά την ανακοίνωση της νικήτριας πόλης.
Η υπουργός επεσήμανε ότι: «Ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, που αποτελεί έμπνευση της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη, έχει καθιερωθεί στη συνείδηση των πολιτών ως μία γιορτή πολιτισμού που προβάλλει αφενός την ιδιαίτερη πολιτιστική φυσιογνωμία κάθε λαού και αφετέρου, τις κοινές πτυχές της ευρωπαϊκής πολιτιστικής μας ταυτότητας. Παράλληλα, δημιουργεί έμπνευση και πολύτιμες υποδομές, εξασφαλίζοντας έτσι διαρκή παρουσία ζωντανών κυττάρων πολιτισμού στις πόλεις. Ιδιαίτερα σε μία εποχή που η Ελλάδα και η Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωπες με πολλές προκλήσεις και έχουν ανάγκη από ένα νέο όραμα για να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους και την αποστολή τους, ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει την κινητήριο δύναμη για να εμπνεύσει, να ευαισθητοποιήσει και να δραστηριοποιήσει τους λαούς προς μία νέα κατεύθυνση, με γνώμονα τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, την πολιτιστική πολυμορφία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, μέσα σε ένα πνεύμα κατανόησης, συνεργασίας και αλληλεγγύης. Η Ελευσίνα, μία πόλη που θεωρούνταν υποβαθμισμένη επί δεκαετίες, έκανε την υπέρβαση. Σήμερα, ατενίζοντας το μέλλον, καλείται να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και δημιουργικά τη νέα πρόκληση, ώστε να αποτελέσει παράδειγμα έμπνευσης και για άλλες πόλεις».