Διήμερο εκδηλώσεων αφιερωμένων στα μνημεία της Νάξου διοργανώνουν η MONUMENTA και το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού, Αθλητισμού, Περιβάλλοντος, Παιδείας, Πρόνοιας και Αλληλεγγύης Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων (ΝΟΠΠΑΠΠΠΑ).
Η MONUMENTA εδώ και εννέα χρόνια υλοποιεί το πρόγραμμα «Τοπικές Κοινωνίες και Μνημεία» με συστηματική παρουσία στο νησί της Νάξου. Στόχοι του προγράμματος είναι η ανίχνευση των σχέσεων που αναπτύσσουν οι τοπικές κοινωνίες με τα μνημεία της φύσης και τα αρχιτεκτονικά μνημεία του τόπου τους, καθώς επίσης η ενημέρωση και η ευαισθητοποίησή τους σχετικά με τους κινδύνους που τα απειλούν και τους τρόπους προστασίας τους, προτείνοντας λύσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης.
Πράττουμε για τα μνημεία
Το Σάββατο 6 Αυγούστου 2016, και ώρα 18:30, στο Μουσείο «Ιάκωβος Καμπανέλλης» στη Γρόττα, θα γίνει παρουσίαση των πρακτικών της ημερίδας/δημόσιας συζήτησης «Πράττουμε για τα μνημεία» που πραγματοποιήθηκε στο Χαλκί το 2009 με τη συνεργασία του τότε Δήμου Δρυμαλίας. Η εκδήλωση περιλαμβάνει την παρουσίαση του νέου βιβλίου της MONUMENTA, καθώς επίσης ομιλίες και συζήτηση σχετικές με την εξέλιξη του προγράμματος και τα μνημεία του νησιού. Ομιλητές θα είναι ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βασίλης Λαμπρινουδάκης, και ο αρχαιολόγος Στέλιος Λεκάκης.
Αγροτικά μνημεία της Νάξου
Την Κυριακή 7 Αυγούστου 2016, και ώρα 19:00, στο Πολιτιστικό Κέντρο Φιλωτιού, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με θέμα «Αγροτικά μνημεία της Νάξου», που θα περιλαμβάνει ομιλίες και δημόσια συζήτηση σχετικές με τον υλικό και άυλο αγροτικό πολιτισμό της Νάξου, την προστασία και την ανάδειξή του στις μέρες μας.
Τα τελευταία χρόνια, ως αποτέλεσμα της οικονομικής ύφεσης και της επιστροφής ανθρώπων στην ενδοχώρα της Ελλάδας, των νέων αναγκών της αγροτικής παραγωγής, της τουριστικής πίεσης ή της νοσταλγικής θεώρησης ενός χαμένου πια τρόπου ζωής, παρατηρείται ένα συστηματικό ενδιαφέρον γύρω από το αγροτικό τοπίο των νησιών και των σχετικών αγροτικών κατασκευών που φιλοξενεί.
Η Νάξος, ένα νησί που συνεχίζει να στηρίζει την οικονομία της στον αγροτικό τομέα έχει και διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την αγροτική της κληρονομιά. Σε όλο το νησί διατηρούνται μνημεία που χρονολογούνται από τους αρχαίους χρόνους μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα. Τα μνημεία αυτά διηγούνται με τον πιο εύληπτο τρόπο την καθημερινότητα των Ναξιωτών, κυρίως του 19ου και α’ μισού του 20ού αιώνα, και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του τοπίου της Νάξου. Κατασκευασμένα με τεχνικές κατασκευής που απαιτούσαν ιδιαίτερη δεξιότητα, απειλούνται σήμερα με καταστροφή ή αλλοίωση από φυσικούς και ανθρωπογενείς παράγοντες.
Η ημερίδα εστιάζει σε όλα τα κτίσματα αγροτικής και κτηνοτροφικής χρήσης, τα αλώνια, τους ανεμόμυλους, τους νερόμυλους, τα μιτάτα, τα πηγάδια, τις ξερολιθιές, τις δεξαμενές, τα καμίνια, τα πατητήρια, τα γεφύρια, τις κρήνες, τα μονοπάτια, τα περισσότερα προϊόντα ανώνυμης, χρηστικής, λαϊκής αρχιτεκτονικής, και, υπό το πρίσμα των παραπάνω εξελίξεων, ανοίγει τη συζήτηση για το νομικό πλαίσιο προστασίας, την τουριστική, λειτουργική και εκπαιδευτική αξιοποίησή τους, τη σχέση τους με τον άυλο πολιτισμό του νησιού και τα σχετικά επαγγέλματα του αγρότη και του βοσκού, αλλά και τους τρόπους προστασίας και ένταξής τους στο απόθεμα της πολιτιστικής κληρονομιάς σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Η ημερίδα θα ξεκινήσει με τις ομιλίες «Αγροτική κληρονομιά» της αρχαιολόγου Ειρήνης Γρατσία και «Άυλη κληρονομιά και αγροτικά μνημεία» της γλωσσολόγου Μαρίας Ξεφτέρη. Θα ακολουθήσουν διηγήσεις ντόπιων που ασχολήθηκαν και ασχολούνται με αγροτικά και κτηνοτροφικά επαγγέλματα και θα κλείσει με ανοιχτή συζήτηση.