Τα σημαντικότερα ευρήματα της πανεπιστημιακής ανασκαφής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) στην αρχαία πόλη του Δίου θα εκτίθενται στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Υόρκης, έως τις 18 Ιουνίου 2016, στο πλαίσιο της Έκθεσης «Θεοί και θνητοί στον Όλυμπο: Αρχαίο Δίον, η πόλη του Διός».

Τα εγκαίνια της Έκθεσης πραγματοποιήθηκαν στις 23 Μαρτίου 2016, από τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, Αριστείδη Μπαλτά, παρουσία του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Αμερικής, Δημητρίου, του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Νίκου Φίλη, και του Πρύτανη του ΑΠΘ, Καθηγητή Περικλή Μήτκα. Πρόκειται για μια έκθεση σπάνιων αρχαιοτήτων από την πόλη του Δίου στον Όλυμπο, υπό την επιμέλεια του Ομ. Καθηγητή του ΑΠΘ, Δημήτριου Παντερμαλή, Προέδρου του Μουσείου Ακρόπολης και Διευθυντή της Πανεπιστημιακής Ανασκαφής του ΑΠΘ στο Δίον.

Η ανασκαφή του Δίου αποτελεί την παλαιότερη πανεπιστημιακή ανασκαφή του ΑΠΘ. Πρώτος ανασκαφέας του Δίου ήταν ο Γεώργιος Σωτηριάδης, Καθηγητής Αρχαιολογίας και ο πρώτος Πρύτανης του Πανεπιστημίου. Το 1928 είχε την έμπνευση να αποκαλύψει την ιερή πόλη των Μακεδόνων και ερεύνησε την περιοχή για τέσσερα καλοκαίρια υπό αντίξοες συνθήκες. Η ανασκαφή εκείνη αναβίωσε στη δεκαετία του 1960, με πρωτοβουλία του Καθηγητή Αρχαιολογίας Γεωργίου Μπακαλάκη και συνεχίστηκε με πολύ εντατικούς ρυθμούς από το 1970 ως σήμερα, χάρη στις άοκνες προσπάθειες του Ομ. Καθηγητή του ΑΠΘ, Δημήτριου Παντερμαλή και των συνεργατών του.

Η έκθεση εξερευνά την καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων μιας πόλης στους πρόποδες του Ολύμπου και τη σχέση τους με τους θεούς που κατοικούσαν στην κορυφή του. Η μακραίωνη ζωή της πόλης ξεδιπλώνεται στην έκθεση του Ωνασείου Πολιτιστικού Κέντρου της Νέας Υόρκης με ένα πλήθος εκθεμάτων. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν περισσότερα από ενενήντα ευρήματα της ανασκαφής, ψηφιδωτά, μαρμάρινα αγάλματα, κοσμήματα, νομίσματα, πήλινα ειδώλια, πήλινα και γυάλινα αγγεία που χρονολογούνται από τον 10ο αι. π.Χ. ως τον 4ο αι. μ.Χ. Ανάμεσά τους το άγαλμα του Διός Υψίστου και της Αφροδίτης Υπολυμπιδίας, η κεφαλή της Δήμητρας, το άγαλμα του Ποδαλείριου, γιου του ιατρού θεού Ασκληπιού, όπως και το περίφημο ψηφιδωτό της θριαμβευτικής επιφάνειας του Διονύσου από τη θάλασσα που συντηρήθηκε πρόσφατα με την υποστήριξη του Ωνασείου Ιδρύματος.

Ιστορική αναδρομή

Το Δίον της Πιερίας υπήρξε η ιερή πόλη του μακεδονικού βασιλείου με το τέμενος του Ολυμπίου Διός να αποτελεί το κέντρο της θρησκευτικής ζωής και το χώρο προβολής των Μακεδόνων βασιλέων. Στα τέλη του 5ου αι. π.Χ., χάρη στην πρωτοβουλία του βασιλιά Αρχέλαου, καθιερώθηκαν τα «εν Δίω Ολύμπια», πολυήμεροι αθλητικοί και σκηνικοί αγώνες προς τιμήν του Διός και των Μουσών, γεγονός που συνέβαλε στην πανελλήνια αναγνώριση του πιερικού ιερού. Η στρατηγική θέση του Δίου στις βορειοανατολικές υπώρειες του Ολύμπου, σε μικρή απόσταση από την ακτή, με ένα πλωτό ποτάμι, τον Βαφύρα, να ρέει ανατολικά του, και με τον έλεγχο του περάσματος από τη Θεσσαλία στη Μακεδονία, οδήγησε τον Κάσσανδρο, στα τέλη του 4ου αι. π.Χ., να οχυρώσει την πόλη με ένα στιβαρό περίβολο.

Ο Φίλιππος Β’ και ο Μέγας Αλέξανδρος οργάνωναν στο Δίον επινίκιες πανηγύρεις και πρόσφεραν μεγαλοπρεπείς θυσίες και πλούσια αφιερώματα προς τιμήν του Ολυμπίου Διός και των Μουσών.

Τα πλεονεκτήματα της θέσης και η ιστορία του τόπου υπήρξαν τα κίνητρα για να ιδρύσει ο Οκταβιανός Αύγουστος στο Δίον ρωμαϊκή αποικία μετά τη νίκη του στο Άκτιο το 32/31 π.Χ. Η πόλη γνώρισε μεγάλη άνθηση κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους. Τέλος, κατά την Ύστερη Αρχαιότητα, με την επικράτηση του Χριστιανισμού, το Δίον έγινε έδρα επισκόπου και αποτέλεσε σημαντικό αστικό κέντρο της Πιερίας.