Ύστερα από τη μεγάλη επιτυχία της, η έκθεση «Μεταμορφώσεις των Αθηνών», που εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2014 στο παράρτημα του Μουσείου Ηρακλειδών με αφορμή τα 180 χρόνια από την ανακήρυξή της Αθήνας σε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, εμπλουτίζεται από τις 15 Απριλίου με 120 νέες φωτογραφίες με επίκεντρο τον άνθρωπο και παρατείνεται έως τις 19 Ιουλίου 2015, με τίτλο «Μεταμορφώσεις των Αθηνών: Άνθρωποι-Μνήμες-Μνημεία. Φωτογραφικό οδοιπορικό 1839-1960», υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων.
Η έκθεση, μια μοναδική περιήγηση στην ανάπτυξη της ελληνικής πρωτεύουσας και τους ανθρώπους της μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό ιδιωτικών συλλογών, με την επιμέλεια του ιστορικού τέχνης Χάρη Γιακουμή, περιλαμβάνει περισσότερες από 200 αυθεντικές φωτογραφίες, δύο υδατογραφίες, πανοραμικές απόψεις των Αθηνών σε μεγάλες εκτυπώσεις, παλιές φωτογραφικές μηχανές και ειδικά στερεοσκόπια εποχής, όπου παρουσιάζονται 100 στερεοσκοπικές φωτογραφικές πλάκες σε τρισδιάστατη μορφή. Επιπλέον, η έκθεση συμπληρώνεται με μια επιλογή φωτογραφιών Αθηναίων της εποχής μας («Βλέμματα της πόλης») με την επιμέλεια του δημοσιογράφου και μελετητή της Αθήνας, Νίκου Βατόπουλου.
Ένα ταξίδι στο χρόνο με οδηγό τη μνήμη
«”Ό,τι και αν λέμε, η τέχνη δεν είναι ψέμα”, έλεγε ο Gustave Flaubert γράφοντας στη μητέρα του τις εντυπώσεις του από την Αθήνα στις 26 Δεκεμβρίου του 1850. Η τέχνη δεν είναι ψέμα, η ιστορία όμως χρειάζεται την αλήθεια της μνήμης για να γραφτεί. Όταν η ιστορία και η τέχνη προχωρούν μαζί σαν αδελφές, τότε αγγίζουμε το θείο, το ιερό» γράφει σχετικά με την έκθεση ο ιστορικός της τέχνης και επιμελητής της, Χάρης Γιακουμής.
«Το φωτογραφικό οδοιπορικό Μεταμορφώσεις των Αθηνών: Άνθρωποι-Μνήμες-Μνημεία καλύπτει την περίοδο 1839-1960 και ξεκινάει στα μέσα του 19ου αιώνα με συνταξιδιώτες τους Αθηναίους που ποζάρουν στα ατελιέ των Φίλιππου Μαργαρίτη, Δημήτριου Κωνσταντίνου, Γεώργιου Κολόμβου, Ξενοφών Βάθη, Πέτρου Μωραΐτη, Παναγιώτη Σωτηρόπουλου, Αδελφών Τυφόξυλοι, Μιχαήλ Ζαφειρόπουλου και Γ.Π. Θεοδώρου, ενώ προς τα τέλη του ίδιου αιώνα, καθώς αυξάνεται η ζήτηση, ανοίγουν και νέα στούντιο από Έλληνες και ξένους φωτογράφους (Αδελφοί Ρωμαΐδη, Αδελφοί Γαζιάδη, Δημήτριος Μαρτιμιανάκης, Γεώργιος Μπούκας, Νικόλαος Μπίρκος, Δημήτριος Σπίγγος, Φωκίων Παπαμήτρος, Ιωάννης Παγώνης, Γρηγόριος Στυλιανίδης, Πέτρος Πουλίδης, Αδελφοί Καλλιγέρη, J. De Boé Contaldi, Carl Böhringer, Emile Lester, κ.ά.). Ο 20ός αιώνας, με τη διάδοση της ερασιτεχνικής φωτογραφίας, θα απεικονίσει με μεγαλύτερη ζωντάνια την ανθρώπινη παρουσία, π.χ. στις οικογενειακές συναθροίσεις ή τις εκδρομές στην Ακρόπολη, όπου μέχρι τότε εικονίζονταν μόνο ξένοι επισκέπτες. Και η δημοσιογραφική φωτογραφία, από τη μεριά της, θα μας προσφέρει την εικονογράφηση των περισσοτέρων ιστορικών γεγονότων του πρώτου μισού του 20ού αιώνα.
»Σε μια πιο ολοκληρωμένη μορφή, η έκθεση μας προσκαλεί σ’ ένα ταξίδι στο χρόνο με οδηγό τη μνήμη, όχι μόνο την ατομική μα και τη συλλογική. Φωτογράφοι επώνυμοι και ανώνυμοι, επαγγελματίες και ερασιτέχνες διηγούνται με το δικό τους τρόπο όχι μόνο την ιστορία της Αθήνας αλλά και τις πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές δύο σημαντικών χρονικών περιόδων, που επηρέασαν τη ζωή των κατοίκων της».
Βλέμματα της πόλης
«Η αχανής πινακοθήκη των προσώπων της σύγχρονης Αθήνας γεννά διαρκώς νέες ματιές. Στη μικρή, αυτή, επιλογή προσωπογραφιών –κλασικών, υπαινικτικών, συμβολικών– κοινό νήμα είναι η αναζήτηση ενός δεύτερου επίπεδου ανάγνωσης και η πρόκληση μιας βεντάλιας οπτικής γωνίας» γράφει ο δημοσιογράφος Νίκος Βατόπουλος για την ενότητα «Βλέμματα της πόλης».
«Οι Αθηναίοι της εποχής μας βιώνουν με τη σειρά τους την ιστορική συγκυρία της ζωής στην πρωτεύουσα. Είναι οι γενιές που γεννήθηκαν στον 20ό αιώνα και στις αρχές του 21ου, που σήμερα συναντάμε στον δρόμο. Πριν από πενήντα χρόνια, κυκλοφορούσαν ανάμεσα στο πλήθος Αθηναίοι που είχαν γεννηθεί στα τέλη του 19ου αιώνα και πριν από εκατό χρόνια κυκλοφορούσαν στους δρόμους της Αθήνας μερικοί παλαιότεροι που θυμούνταν την άφιξη του Όθωνα. Γενιά τη γενιά, συνεχίζεται το θαύμα της αδιάλειπτης αστικής εμπειρίας με την Αθήνα ως θεατρική σκηνή.
»Η μικρή αυτή ενότητα έχει σκοπό να συμπληρώσει, δειγματοληπτικά, τη μεγάλη, φωτογραφική αφήγηση με ιστορικά πορτρέτα Αθηναίων που οργάνωσε ο ιστορικός τέχνης και συλλέκτης Χάρης Γιακουμής. Αυτή η ανθολόγηση βλεμμάτων έχει σκοπό να αφήσει την άκρη του νήματος για τους επόμενους…» καταλήγει ο κ. Βατοπουλος.
Πληροφορίες
Παράρτημα Μουσείου Ηρακλειδών, Απ. Παύλου 37, Θησείο. Τηλ.: 211.0126486.
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη-Παρασκευή: 15:00-19:00, Σάββατο-Κυριακή: 11:00-19:00. Γενική είσοδος: 4 €
Για τους επισκέπτες που θα θελήσουν να κρατήσουν ζωντανή την εμπειρία αυτού του οδοιπορικού, διατίθενται τα βιβλία «Μεταμορφώσεις των Αθηνών. Φωτογραφικό οδοιπορικό από τον 19ο στον 20ό αιώνα» (Χ. Γιακουμής – Τάσος Α. Ανδρέου, Εκδόσεις Kallimages, Παρίσι 2014), «Πρόσωπα των Αθηνών από τον 19ο στον 20ό αιώνα, 1855-1960» (Β. Μαυροειδάκου – Χ. Γιακουμής, Εκδόσεις Kallimages, Παρίσι 2015), καθώς και επιλεγμένες αναπαραγωγές φωτογραφιών υψηλών προδιαγραφών.