Πώς ορίζεται η έννοια της αρχαιότητας; Τι επίδραση έχει στη σύγχρονη σκέψη; Γιατί πάμε σε μουσεία; Ποιος είναι ο ρόλος των μνημείων στη ζωή μιας πόλης; Πώς διαμορφώνεται η «συλλογική μνήμη»;
Με στόχο να διερευνηθούν τα παραπάνω ερωτήματα, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το Ιρλανδικό Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών διοργανώνουν κύκλο δημόσιων συζητήσεων και διαλέξεων για το ευρύ κοινό, με θέμα «Κοινωνία και παρελθόν: προσλήψεις της αρχαιότητας στη σύγχρονη Ελλάδα». Οι συζητήσεις και οι διαλέξεις θα πραγματοποιηθούν από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Ιούνιο 2015 και θα έχουν ελεύθερη είσοδο.
Αφορμή για τον συγκεκριμένο κύκλο εκδηλώσεων στάθηκε το απρόσμενο ενδιαφέρον του κοινού για τις πρόσφατες ανακαλύψεις στην Αμφίπολη και η ένταση του δημόσιου διαλόγου που ακολούθησε. Οι δύο οργανισμοί αποφάσισαν να προσκαλέσουν ειδικούς από διάφορα πεδία των ανθρωπιστικών επιστημών για να διερευνήσουν τη σημασία της αρχαιότητας για τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία και ευρύτερα τη σχέση του κοινού με τη μελέτη και ερμηνεία του παρελθόντος. Οι συζητήσεις και οι διαλέξεις δεν θα περιοριστούν σε ζητήματα αρχαιολογικής έρευνας και προβολής, αλλά θα επεκταθούν σε ερωτήματα γενικότερου ενδιαφέροντος, όπως ο ρόλος των μουσείων και της εκπαίδευσης για τη συγκρότηση ιστορικής μνήμης, η λειτουργία των αρχαίων μνημείων στο αστικό περιβάλλον, η επίδραση της αρχαιότητας στην τέχνη κ.ά.
Αρχαιολογία και συμμετοχή του κοινού
Η πρώτη δημόσια συζήτηση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου και ώρα 18:00 στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης με θέμα «Αρχαιολογία και συμμετοχή του κοινού», και ομιλητές τους: Πέτρο Θέμελη (Ομότιμος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης), Γιάννη Χαμηλάκη (Καθηγητής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο του Southampton), Όλγα Σακαλή (Δρ Μουσειολογίας, Πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων) και συντονιστή τον Άρη Αναγνωστόπουλο (Κοινωνικός Ανθρωπολόγος, Υποδιευθυντής του Ιρλανδικού Ινστιτούτου Ελληνικών Σπουδών).
Πρόκειται για μια συζήτηση που θα διερευνήσει τις δυνατότητες συμμετοχής του κοινού στην έρευνα και ερμηνεία του παρελθόντος δίνοντας έμφαση σε ερωτήματα όπως: Τι σχέσεις αναπτύσσει το κοινό με τα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος; Πώς εμπλέκονται οι τοπικές κοινωνίες η άλλοι «μη-ειδικοί» σε μια αρχαιολογική έρευνα; Πώς «ζωντανεύουν» τα αρχαία μνημεία και τι λόγο έχουν οι τοπικές κοινωνίες στη διαχείρισή τους; Πώς εξασφαλίζεται η πρόσβαση του κοινού στο δημόσιο «αρχείο» που είναι ένα μουσείο; Πώς εξασφαλίζεται η ενεργός συμμετοχή των επισκεπτών ενός μουσείου ή ενός αρχαιολογικού χώρου;
Οι επόμενες εκδηλώσεις
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
– «Πόσο αρχαίο είναι το παρελθόν;» (δημόσια συζήτηση): Δευτέρα 16 Μαρτίου 2015 (ώρα 19.00).
Ομιλητές: James Wright (Καθηγητής Αρχαιολογίας, Διευθυντής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών), Δάφνη Βουδούρη (Αναπλ. Καθηγήτρια Δικαίου και Πολιτικής Πολιτισμού, Πάντειο Πανεπιστήμιο), Δημήτρης Πλάντζος (Επίκουρος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Συντονιστής: Νίκος Παπαδημητρίου (Αρχαιολόγος, Επιμελητής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης).
– «Ποιος και πώς ορίζει την ιστορική μνήμη;» (δημόσια συζήτηση): Δευτέρα 27 Απριλίου 2015 (ώρα 19.00).
Ομιλητές: Αντώνης Λιάκος (Ιστορικός), Χριστίνα Κουλούρη (Καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο), Νίκος Μπελαβίλας (Αναπλ. Καθηγητής Πολεοδομίας και Ιστορίας Πόλης, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο).
Συντονιστής: Τάσος Σακελλαρόπουλος (Ιστορικός, Ιστορικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη / Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας).
– «Παρόν και μέλλον των αρχαιολογικών μουσείων» (δημόσια συζήτηση): Δευτέρα 18 Μαΐου 2015 (ώρα 19.00).
Ομιλητές: Άγγελος Δεληβορριάς (Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. Διευθυντής Μουσείου Μπενάκη), Νίκος Σταμπολίδης (Καθηγητής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης). [ο τρίτος ομιλητής θα ανακοινωθεί σύντομα]
Συντονίστρια: Δέσποινα Καταπότη (Επίκουρη Καθηγήτρια Θεωρίας Πολιτισμού και Ψηφιακού Πολιτισμού Πανεπιστημίου Αιγαίου).
Ιρλανδικό Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών
– «Αρχαιότητα και μουσική» (διάλεξη): Τετάρτη 22 Απριλίου 2015 (ώρα 19.00).
Aνάργυρος Δενιόζος, Συνθέτης-Μουσικολόγος
– «Αρχαιολογία, ανθρωπολογία και σύγχρονη τέχνη» (διάλεξη): Πέμπτη 7 Μαΐου 2015 (ώρα 19.00).
Ελεάνα Γιαλούρη, Επίκουρη Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο.
– «Αρχαιότητα και διαδίκτυο» (διάλεξη): Τετάρτη 3 Ιουνίου 2015 (ώρα 19.00).
Σοφία Βουτσάκη, Καθηγήτρια Ελληνικής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο του Groningen.
Οργάνωση-Συντονισμός: Νίκος Παπαδημητρίου (Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης), Άρης Αναγνωστόπουλος (Ιρλανδικό Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών).