«Η ανασκαφή στη Ζώμινθο κρύβει ακόμη πολλές εκπλήξεις. Προς το παρόν μπορούμε να πούμε ότι η Ζώμινθος είναι η τελευταία μεγάλη ανακάλυψη της Μινωικής Αρχαιολογίας». Με αυτά τα λόγια η Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη συνοψίζει τα αποτελέσματα της φετινής ανασκαφικής περιόδου στην περιοχή.

Στη διάρκεια της φετινής ανασκαφής (εικ. 1) το κτήριο επεκτάθηκε σε μήκος και βάθος και ανέδειξε ένα επιβλητικό συγκρότημα με τοίχους που φτάνουν τα 3 μ. Αποκαλύφθηκε πλήρως ο κεντρικός διάδρομος, μήκους 22 μ., ο οποίος μέσω 7 θυρών οδηγεί σε άλλους μεγάλους διαδρόμους και μεγαλοπρεπείς χώρους. Η διάταξη του κτηρίου είναι δαιδαλώδης και τρία νέα κλιμακοστάσια που βρέθηκαν το 2014 οδηγούν από το ισόγειο σε 2ο ή και 3ο όροφο. Αποκαλύφθηκαν δύο φωταγωγοί, εκ των οποίων ο ένας μελετήθηκε και αναπαραστάθηκε σε 3 διαστάσεις (εικ. 2).

Επίσης, ήρθαν στο φως δύο μεγάλες υπόστυλες αίθουσες με κίονες, στις βάσεις των οποίων διατηρείται το ξύλο, και θρανία στην περιφέρεια που χρησίμευαν προφανώς για τελετές (εικ. 3), ενώ τοιχογραφίες κοσμούσαν τα πλακόστρωτα δωμάτια. Το σύστημα αγωγών, πήλινων ή λίθινων, είναι τεχνικά άρτιο ενώ το κεραμικό εργαστήριο στη βορειοδυτική βιοτεχνική πτέρυγα συμπληρώθηκε φέτος με την αποκάλυψη μεγάλου κεραμικού κλιβάνου. Το πλήθος των μεγάλων πίθων που βρέθηκαν κάτω από ογκώδεις λίθους αποδεικνύει το οργανωμένο πρόγραμμα αποθήκευσης των αγαθών, τα οποία οι κάτοικοι της περιοχής διοχέτευαν στην Κνωσό και σε άλλα πεδινά κέντρα.

Οι ανασκαφές του 2014 επιβεβαιώνουν τη λειτουργία του Κεντρικού Κτηρίου από το 1900 π.Χ., περίοδο ίδρυσης των μεγάλων πεδινών ανακτόρων, ενώ υπάρχουν στοιχεία και για αρχαιότερη κατοίκηση. Η περιοχή, πλούσια σε χλωρίδα και πανίδα, κατοικείται και στα μυκηναϊκά αλλά και τα ρωμαϊκά χρόνια. Τα σπουδαία αντικείμενα που διασώθηκαν, χάλκινα ειδώλια, διπλοί πελέκεις, πολυτελείς λύχνοι, ιερατικά ενεπίγραφα σκεύη (εικ. 4), εμπλουτίζουν την εικόνα.

Για τη διεξαγωγή της ανασκαφής της Ζωμίνθου σημαντική είναι η συμβολή των Ιδρυμάτων Παύλου & Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, Ψύχα και INSTAP.

Εγκαινιάστηκε το Ψηφιακό Μουσείο

Το Ψηφιακό Μουσείο – Κέντρο Αρχαιολογικής Πληροφόρησης Ιδαίου Άντρου και Ζωμίνθου, ένας μοντέρνος χώρος-έκθεση της ιστορίας των ανασκαφών στην περιοχή, ιδιαίτερα της ιστορίας του ιερού σπηλαίου, όπου σύμφωνα με τις πηγές γεννήθηκε και τάφηκε ο Κρηταγενής Δίας, και του υλικού από το «ανάκτορο του βουνού» στη Ζώμινθο εγκαινιάστηκε τον περασμένο Αύγουστο από την Υπουργό Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη. Την ίδια μέρα ο Δήμος Ανωγείων ανακήρυξε την Ε. Σαπουνά-Σακελλαράκη Επίτιμη Δημότη, τιμώντας την με αυτόν τον τρόπο για την προσφορά της στις ανασκαφές του Ψηλορείτη και την οργάνωση του Μουσείου.

Τον Αύγουστο, επίσης, ο Δήμος Αρχανών-Αστερουσίων τίμησε τη μνήμη του Γιάννη Σακελλαράκη με την ανέγερση προτομής του, έργο του γλύπτη-ακαδημαϊκού Γιάννη Παρμακέλη, στον αύλειο χώρο του Μουσείο Αρχανών και την ονοματοθεσία οδού με το όνομα του γνωστού ανασκαφέα.

Συμπληρώνεται το εκδοτικό έργο του Γ. Σακελλαράκη

Σπουδαιότατο νέο όμως είναι οι δημοσιεύσεις που έγιναν μετά το θάνατο του Γ. Σακελλαράκη, τις οποίες επιμελήθηκε η Ε. Σαπουνά-Σακελλαράκη. Συγκεκριμένα εκδόθηκαν:

α. Πέντε επιστημονικοί τόμοι των ανασκαφών των Κυθήρων με τίτλο «Κύθηρα. Ο Άγιος Γεώργιος στο Βουνό», με τη συμμετοχή επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων (εκδόσεις της Αρχαιολογικής Εταιρείας).

β. Τρεις επιστημονικοί τόμοι των Έφη και Γιάννη Σακελλαράκη για το Ιδαίο Άντρο (εκδόσεις της Αρχαιολογικής Εταιρείας).

γ. Ένας εκλαϊκευμένος τόμος για το Ιδαίο Άντρο, με τίτλο «Ιδαίο άντρο, το σπήλαιο του Δία και οι θησαυροί του» (εκδόσεις Μίλητος).

δ. Ένας τόμος στη μνήμη του Γ. Σακελλαράκη, αφιέρωμα των μαθητών του, με τίτλο «Θα ‘θελα αυτή τη μνήμη να την πω» (έκδοση της Βικελαίας Βιβλιοθήκης Ηρακλείου).