Σάλο και κατάπληξη έχει προκαλέσει τις τελευταίες μέρες η δημοσιοποίηση εγκυκλίου που απέστειλε η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με θέμα «Eνημέρωση σχετικά με την ορθή διαχείριση υλικού που διοχετεύεται στα ΜΜΕ».
Το κείμενο της εγκυκλίου είναι το εξής:
«Η παρούσα εγκύκλιος παρέχει οδηγίες σχετικά με την διαχείριση της δημοσιοποίησης στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης οποιασδήποτε μορφής πληροφορίας για αρχαιολογικά ευρήματα, έργα και δράσεις των Υπηρεσιών που υπάγονται στη ΓΔΑΠΚ.
»Στο πλαίσιο ενός στρατηγικού σχεδιασμού, εποπτείας και εφαρμογής κοινής αντιμετώπισης θεμάτων που άπτονται της ευρύτερης προβολής αρχαιολογικών δεδομένων είτε αφορούν σε αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους, μουσεία είτε αγαθά άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, κρίνεται αναγκαίο να ληφθούν υπόψη τα κάτωθι:
»Α) Η δημοσιοποίηση αρχαιολογικού υλικού στα διεθνή, εθνικά, τοπικά ΜΜΕ ή στο διαδίκτυο απαιτεί την εκ των προτέρων ενημέρωση της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς ή της Γενικής Γραμματέως του ΥΠΠΟΑ, ως προς το αίτημα και τον φορέα του, προκειμένου να χορηγηθεί η σχετική έγκριση ή μη.
»Επιπροσθέτως το προαναφερόμενο υλικό σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατό να κοινοποιείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter, blogs κ.ά.).
»Β) Στην περίπτωση παρουσίασης πληροφοριακού υλικού στα ΜΜΕ (ραδιοφωνικές, τηλεοπτικές εκπομπές κ.α.), αυτό επίσης θα πρέπει πρώτα να κατατίθεται στη ΓΔΑΠΚ προκειμένου να διασφαλιστεί μια κοινή διαδικασία αντιμετώπισης η οποία θα συμβάλει αφενός στην κατάλληλη προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας και αφετέρου στην ορθή ανάδειξή της.
»Γ) Όσον αφορά στην ενίσχυση και προβολή του επιστημονικού έργου των Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ στις διαδικτυακές τους σελίδες, θα πρέπει η ανάρτηση του συγκεκριμένου υλικού να επιτυγχάνεται μέσω κατάλληλων καταχωρήσεων και όχι ως Δελτία Τύπου και σε κάθε περίπτωση κατόπιν ενημέρωσης και έγκρισης αυτών, από τις αρμόδιες Διευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας, ανάλογα με το περιεχόμενό τους.
»Δ) Η αποστολή Δελτίων Τύπου προς τη ΓΔΑΠΚ προκειμένου να προωθηθούν αρμοδίως στο Γραφείο Τύπου του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού θα αφορά μόνο σε θέματα που κρίνονται μείζονος σημασίας.
»Παρακαλούνται οι Υπηρεσίες, στις οποίες απευθύνεται η παρούσα, να συνδράμουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους στην αυστηρή τήρηση των διαλαμβανομένων σε αυτή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να εξασφαλιστεί η ουσιαστική προβολή και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας και παραλλήλως να προαχθεί το επιστημονικό έργο του ΥΠΠΟΑ στο σύνολό του.
»Η Υπηρεσία μας παραμένει στη διάθεσή σας για τυχόν περαιτέρω διευκρινίσεις».
Την εγκύκλιο υπογράφει η προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Έλενα Κόρκα.
Προφανώς αστειεύονται…
Έντονη και άμεση ήταν η αντίδραση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, η οποία ήρθε με ανακοίνωση που τιτλοφορείται «Προφανώς αστειεύονται…», καθώς, όπως αναφέρει ο ΣΕΑ: «Πώς αλλιώς άραγε να ερμηνεύσουμε τη νέα εγκύκλιο που έχει σταλεί σε όλες τις Υπηρεσίες της ΓΔΑΚΠ σχετικά με την «ορθή διαχείριση» της δημοσιοποίησης στα ΜΜΕ οποιασδήποτε μορφής πληροφορίας για αρχαιολογικά ευρήματα, έργα και δράσεις των Υπηρεσιών που υπάγονται σε αυτή».
Και η ανακοίνωση συνεχίζει: «Σύμφωνα με την εγκύκλιο, όλες οι εξωστρεφείς επικοινωνιακές πρωτοβουλίες των Υπηρεσιών της ΓΔΑΚΠ, που αφορούν στη δημοσιοποίηση αρχαιολογικού και πληροφοριακού υλικού στα ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ, καθώς και στην προβολή του επιστημονικού έργου των Υπηρεσιών στο διαδίκτυο, πρέπει να εγκρίνονται από τη Γενική Διεύθυνση ή τη Γενική Γραμματέα του ΥΠΠΟΑ και τις Διευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας!
Ο τρόπος που είναι διατυπωμένη η εγκύκλιος, η οποία δεν ερείδεται σε καμία διάταξη νόμου, μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας και των απεριόριστων δυνατοτήτων που παρέχουν τα σύγχρονα μέσα για την προβολή και επικοινωνία του αρχαιολογικού έργου, η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και η πολιτική ηγεσία επιχειρούν όχι απλά να ελέγχουν και να εγκρίνουν αλλά ουσιαστικά να λογοκρίνουν οτιδήποτε δημοσιοποιείται από τις κατά τόπους Υπηρεσίες.
»Η απαίτηση ελέγχου και έγκρισης από τις Διευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας αφορά, μάλιστα, ακόμη και στην προβολή του επιστημονικού τους έργου, για το οποίο υπάρχουν κατοχυρωμένα πνευματικά δικαιώματα, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3028/2002, Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΦΕΚ Α 153/28-6-2002).
»Υπενθυμίζουμε ότι με την πρόσφατη εφαρμογή του νέου Οργανισμού του ΥΠΠΟΑ καταργήθηκαν τα τμήματα επικοινωνίας και προβολής των Εφορειών Αρχαιοτήτων και των Μουσείων της χώρας, ενώ συστάθηκε Ειδική Υπηρεσία Προβολής και Αξιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Σύγχρονης Δημιουργίας υπαγόμενη απ’ ευθείας στον Υπουργό, κάτι για το οποίο ο Σύλλογος έχει εκφράσει την κάθετη αντίθεσή του σε όλους τους τόνους.
»Παράλληλα, όλοι γίναμε μάρτυρες της καινοφανούς για την ελληνική αρχαιολογία επικοινωνιακής διαχείρισης της ίδιας της πολιτικής ηγεσίας για την ανασκαφή στην Αμφίπολη. Μιας επικοινωνιακής εκμετάλλευσης ενός σημαντικού αρχαιολογικού ευρήματος, που τη διαμόρφωσαν αδαείς εξωθεσμικοί παράγοντες και σημαδεύτηκε από την άμετρη και άκριτη διοχέτευση πληροφοριών, οι οποίες αναπαράγονταν σε κάθε είδους μέσα, πέρα από κάθε δεοντολογία και χωρίς κανένα σοβαρό επιστημονικό και επικοινωνιακό κριτήριο, υπηρετώντας σκοπιμότητες απολύτως ξένες προς την επιστήμη της αρχαιολογίας και την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας.
»Στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σχοινί!
»Συνεπώς, καλούμε τη ΓΔΑΠΚ, τη διοικητική ηγεσία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, να αποσύρει αμέσως την παραπάνω εγκύκλιο και να σταθεί πραγματικός αρωγός στην προσπάθεια που καταβάλλουν οι μαχόμενες Υπηρεσίες και ιδιαίτερα τα δεκάδες μικρά αρχαιολογικά μουσεία της περιφέρειας. Να δημιουργήσει, παρά τις αντιξοότητες της εποχής, τις προϋποθέσεις για να προβάλουν το έργο τους στις τοπικές κοινωνίες και να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη σε θέματα προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς, μακριά από οποιαδήποτε προσπάθεια χειραγώγησης και ελέγχου».
- Πηγή: Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (Δελτίο Τύπου).