Ένα από τα παλαιότερα και πλουσιότερα φωτογραφικά αρχεία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας είναι το Φωτογραφικό Αρχείο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Παράλληλα με άλλα σημαντικά και πλούσια αρχεία, όπως το αρχείο του ερευνητικού έργου της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, το αρχείο εγγράφων του Εθνικού Αρχείου Μνημείων, καθώς και τα αρχεία των Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, διαφυλάττει στοιχεία από την ιστορία της ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και κυρίως του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου κατά τη διάρκεια του 19ου και έως τον 21ο αιώνα.
Το Φωτογραφικό Αρχείο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, με το Φωτογραφικό του Εργαστήριο, περιλαμβάνει ένα αναλογικό και ένα ψηφιακό τμήμα. Στο πρώτο και παλαιότερο εντάσσονται γυάλινες φωτογραφικές πλάκες, ασπρόμαυρα και έγχρωμα αρνητικά, έγχρωμες διαφάνειες (slides) και εκτυπωμένες φωτογραφίες. Στις λήψεις αποτυπώνονται αρχαία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου κατά το χρόνο εισαγωγής τους στο Μουσείο ή φωτογραφημένα για τις ανάγκες μελετών και εκθέσεων. Οι πρώτες φωτογραφίες αρχαίων του Μουσείου χρονολογούνται στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο αριθμός των αρνητικών και διαφανειών, καθώς και των εκτυπωμένων φωτογραφιών ανέρχεται, κατ’ εκτίμηση, στα 250.000 δείγματα. Το Φωτογραφικό Αρχείο περιλαμβάνει επίσης το νέο αρχείο ψηφιακών φωτογραφικών λήψεων, το οποίο αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια με γρήγορο ρυθμό και στόχο έχει να καλύπτει τις πάγιες ανάγκες εκθέσεων και προβολής του Μουσείου.
Εκτός από τον συνεχή εμπλουτισμό του Φωτογραφικού Αρχείου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με νέο ψηφιακό φωτογραφικό υλικό, ψηφιοποιήθηκε πρόσφατα μεγάλο μέρος του παλαιού αναλογικού αρχείου και ανανεώθηκε ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός Αρχείου και Εργαστηρίου. Προγραμματίστηκαν επίσης συστηματικές εργασίες συντήρησης του παλαιού αρχειακού φωτογραφικού υλικού.
Οι γυάλινες φωτογραφικές πλάκες του Αρχείου
Φωτογραφικές λήψεις αρχαίων του Μουσείου, καθώς και λήψεις τοπίων, αρχαιολογικών χώρων και μνημείων αποτυπώνονται σε έναν αριθμό ομαδοποιημένων γυάλινων πλακών που αποτελούν σημαντικό τμήμα του Αρχείου. Οι πλάκες χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Με την κατάλληλη φροντίδα και συντήρηση, ψηφιοποιήθηκε ήδη ένα μέρος του αρχείου των γυάλινων πλακών. Στο αρχειακό αυτό υλικό του Μουσείου περιλαμβάνονται πλάκες που απεικονίζουν στιγμές από τις πρώτες ανασκαφές που διενήργησαν σημαντικοί αρχαιολόγοι σε γνωστούς αρχαιολογικούς χώρους, όπως ο Κ. Κουρουνιώτης στην Ερέτρια, και άλλοι. Άλλες ομάδες γυάλινων πλακών απεικονίζουν γλυπτά, αγγεία, ειδώλια και χάλκινα αντικείμενα, που απετέλεσαν τον πυρήνα των Συλλογών του Μουσείου.
Μερικά πορίσματα από τη μελέτη αυτού του πολύτιμου αρχειακού υλικού θα παρουσιάσει η αρχαιολόγος Μαρία Χιδίρογλου σε ανακοίνωσή της με τίτλο «Το αρχείο των γυάλινων φωτογραφικών πλακών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου», που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2014, και ώρα 18.00, στο αμφιθέατρο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (Τοσίτσα 1).
Θα παρουσιαστούν επιλεγμένες ψηφιοποιημένες αρχειακές φωτογραφίες αρχαίων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, καθώς και φωτογραφίες από ανασκαφές που διενεργήθηκαν σε διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου, όπως στην Αθήνα, στην Ερέτρια, στα Αντικύθηρα και αλλού, μαζί με τις απαραίτητες ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες και βιογραφικά στοιχεία για τους αρχαιολόγους, ερευνητές και φωτογράφους του 19ου και του πρώιμου 20ού αιώνα που εργάστηκαν στους χώρους και στο Μουσείο. Μέρος της παρουσίασης θα επικεντρωθεί σε φωτογραφικό υλικό του Μουσείου, το οποίο προέρχεται από τις αρχαιολογικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στη Μικρά Ασία, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας (1919-1922).
Η παρουσίαση στοχεύει μεταξύ άλλων να αποτίσει φόρο τιμής στο επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό του Μουσείου που οργάνωσε και εμπλούτισε το Φωτογραφικό Αρχείο, από τα χρόνια της δημιουργίας του ως τα τέλη του 20ού αιώνα, όπως μέχρι σχετικά πρόσφατα η αρχαιολόγος Ελένη Μωράτη.
Η Μαρία Χιδίρογλου, Διδάκτωρ Κλασικής Αρχαιολογίας, είναι αρχαιολόγος στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Έχει υπηρετήσει στην Εύβοια και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Έχει συμμετάσχει σε αρχαιολογικά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει συγγράψει άρθρα και μελέτες για τις αρχαιότητες της Εύβοιας και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Την ομιλία διοργανώνει η Εταιρεία των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.