Επιστημονική ημερίδα με θέμα «Έλληνες κριτικοί και ιστορικοί της τέχνης στο Παρίσι, 1945-1975» θα πραγματοποιηθεί στις 10 Οκτωβρίου 2014, στο πλαίσιο του τετραετούς ερευνητικού προγράμματος Athènes-Paris 1945-1974 / Αθήνα-Παρίσι 1945-1975, που πραγματοποιείται από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών (EFA) σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών-ΙΤΕ, και τo οποίο αποσκοπεί στην τεκμηρίωση και μελέτη των πολιτιστικών σχέσεων Γαλλίας και Ελλάδας κατά την περίοδο 1945-1975.
Το Παρίσι, που ήταν ως γνωστόν μητρόπολη της σύγχρονης τέχνης από τις αρχές του 20ού αιώνα, συνέχισε και μετά τον πόλεμο να προσελκύει καλλιτέχνες και επιστήμονες από όλα τα μέρη του κόσμου. Ανάμεσά τους ήταν και Έλληνες τεχνοκρίτες και ιστορικοί της τέχνης, όπως οι Άγγελος Γ. Προκοπίου, Ελένη Βακαλό, Τώνης Σπητέρης, Γιώργος Μουρέλος, Γιώργος Πετρής, Νίκος Χατζηνικολάου, Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, Εμμανουήλ Μαυρομμάτης κ.ά., οι οποίοι σπούδασαν κοντά σε σημαντικούς δασκάλους (Jean Laude, Pierre Francastel, Roland Barthes, Pierre Vilar κ.ά.), παρακολουθούσαν τις ζυμώσεις γύρω από τη θεωρία και την ιστορία της τέχνης, και επιχείρησαν να μεταφέρουν στα ελληνικά επιστημονικά πράγματα τις νέες ιδέες και τους κριτικούς κανόνες, τις θεωρίες, τις μεθόδους και τα επιστημονικά παραδείγματα και πειθαρχίες που αφομοίωσαν στο Παρίσι.
Παράλληλα, οι ελληνικής καταγωγής κριτικοί Κριστιάν Ζερβός και Τεριάντ, που είχαν παίξει πρωταρχικό ρόλο στα καλλιτεχνικά πράγματα κατά τον Μεσοπόλεμο, εξακολουθούσαν αφενός να έχουν γόνιμη δράση στη γαλλική πρωτεύουσα, αφετέρου να ασκούν ιδιαίτερη επιρροή στον κόσμο της τέχνης στην Ελλάδα. Τις μεταπολεμικές δεκαετίες επίσης ωρίμασαν επιστημονικά Γάλλοι αισθητικοί και ιστορικοί της τέχνης όπως οι Olivier Revault d’Allonnes και François Loyer, οι οποίοι ενδιαφέρθηκαν να μελετήσουν τη νεότερη ελληνική καλλιτεχνική παραγωγή. Τέλος, αρκετοί Έλληνες καλλιτέχνες, που έζησαν στο Παρίσι συνδέθηκαν με ηγετικές μορφές πρωτοποριακών κινημάτων, όπως ο Pierre Restany, και άντλησαν από τις ιδεολογικές τάσεις, τις μορφολογικές αναζητήσεις και τις δράσεις των Νέων Ρεαλιστών, των Καταστασιακών, των στρουκτουραλιστών κ.ά.
Η Ημερίδα επιχειρεί να αναδείξει την πολυμορφία των παραπάνω ζητημάτων και να διευρύνει τη μελέτη και τον διάλογο γύρω από το έργο και την προσφορά αυτής της πλειάδας τεχνοκριτών, θεωρητικών και ιστορικών της τέχνης που, είτε άμεσα, είτε έμμεσα διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ελληνικής τέχνης της μεταπολεμικής περιόδου και συνεισέφεραν καθοριστικά στη διαμόρφωση του λόγου περί τέχνης στην Ελλάδα. Επίσης, στόχος της Ημερίδας, πέρα από την ανάδειξη του ρόλου αυτών των προσωπικοτήτων, είναι να αναλυθούν οι τρόποι με τους οποίους οι τεχνοκριτικές τάσεις και οι θεωρητικές αναζητήσεις που κυριαρχούσαν εκείνη την περίοδο στη Γαλλία προσλήφθηκαν στον ελληνικό χώρο.
Για τον σκοπό αυτό οι πρωτότυπες ανακοινώσεις της Ημερίδας είναι επικεντρωμένες στα παραπάνω πρόσωπα, ενώ τα μονοθεματικά στρογγυλά τραπέζια-συζητήσεις είναι οργανωμένα γύρω από τα χρόνια των σπουδών και τις περιόδους της αισθητικής-επιστημονικής διαμόρφωσης κριτικών και ιστορικών της τέχνης. Οι ανακοινώσεις θα αφορούν επίσης γενικότερα θέματα διαμεσολάβησης και υποδοχής των κυρίαρχων ιδεών και τάσεων της γαλλικής ιστορίας και κριτικής της τέχνης από τον ελληνικό καλλιτεχνικό κόσμο.
Επιμέλεια ημερίδας: Πολύνα Κοσμαδάκη (Μουσείο Μπενάκη), Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος (Πανεπιστήμιο Κρήτης – Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών-ΙΤΕ).
Επιστημονική Επιτροπή Athènes-Paris 1945-1974 / Αθήνα-Παρίσι 1945-1975 : Lucile Arnoux-Farnoux (Πανεπιστήμιο της Tours), Sophie Basch (Πανεπιστήμιο Paris-Sorbonne Paris IV), François Bordes (IMEC, Paris), Servanne Jollivet (EFA), Πολύνα Κοσμαδάκη (Μουσείο Μπενάκη), François Loyer (CNRS), Νικόλας Μανιτάκης (ΕΚΠΑ), Ευγένιος Ματθιόπουλος (Πανεπιστήμιο Κρήτης, ΙΜΣ-ΙΤΕ), Christine Peltre (Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου), Ουρανία Πολυκανδριώτη (Τμήμα Νεοελληνικών Ερευνών του ΕΙΕ), Παναγιώτης Τουρνικιώτης (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο).
Οι ανακοινώσεις και οι συζητήσεις θα γίνουν στα ελληνικά και στα γαλλικά με ταυτόχρονη μετάφραση και στις δύο γλώσσες.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΡΙΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ_ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑΣ
Πότε και πού
Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2014, 09.30-20.30. Μουσείο Μπενάκη – Κτήριο οδού Πειραιώς (αμφιθέατρο), Πειραιώς 138 και Ανδρονίκου.