Οι «Αρχαιολογικοί Διάλογοι» είναι ένας νέος θεσμός, ένας διαρκής κριτικός και αναστοχαστικός διάλογος για τις αρχαιότητες και την αρχαιολογία στη σημερινή κοινωνία. Η βασική του μορφή θα είναι ένα ετήσιο, ανοικτό συνέδριο/εκδήλωση/ καλλιτεχνικό γεγονός, μια συνάντηση κριτικής, θεωρίας και πράξης, ανοικτή σ’ όλους τους αρχαιολόγους: φοιτητές και καθηγητές, διευθυντές και συμβασιούχους, εργαζόμενους και άνεργους, ανεξάρτητα από επιμέρους εξειδικεύσεις και χρονολογικούς, εργασιακούς, θεωρητικούς ή άλλους προσδιορισμούς, πέρα από ιεραρχίες και στεγανά.
Η συνάντηση θα είναι επίσης ανοικτή σε ειδικούς και μη από άλλους χώρους, ανθρωπολόγους, ιστορικούς, ιστορικούς της τέχνης, μουσειολόγους, αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, αλλά και όποιον θέλει να συνεισφέρει στη συζήτηση για το ρόλο και τη σημασία των αρχαιοτήτων και της αρχαιολογίας σήμερα.
Η θεματολογία των συνεδρίων θα διαμορφώνεται κάθε φορά από τις προτάσεις για θεματικά εργαστήρια, εισηγήσεις, δρώμενα, και άλλες δραστηριότες, στο πλαίσιο των παραπάνω αρχών της κριτικής, του αναστοχασμού, και του ανοιχτού και αντι-ιεραρχικού τους χαρακτήρα. Ενδεικτικά, τα συνέδρια μπορούν να πραγματευτούν ζητήματα όπως: Αρχαιολογία και σύγχρονη κοινωνία. Κριτική, κοινωνική ιστορία της αρχαιολογίας. Αρχαιολογία και «ανάπτυξη». Αρχαιότητες, αρχαιολογία και ταυτότητες (εθνοτικές, εθνικές, ταξικές, φύλου, τοπικές κ.ά.). Πολιτική οικονομία της αρχαιολογίας, και της αρχαιολογικής πρακτικής. Αρχαιολογία και εργασιακές σχέσεις. Σχέσεις της αρχαιολογίας με την κοινωνική ανθρωπολογία, την ιστορία, τη φιλοσοφία, τις άλλες επιστήμες, τη σύγχρονη τέχνη
Οι συναντήσεις θα επιδιώξουν να υπερβούν τις παραδοσιακές μορφές συνεδρίων. Θα δώσουν βάρος στο διάλογο και όχι στους παράλληλους μονόλογους. Οι τοποθετήσεις/ανακοινώσεις θα είναι σύντομες, θα υπάρχουν, πέρα από τις θεματικές συνεδρίες, στρογγυλές τράπεζες, ανοικτές συζητήσεις, αλλά και μη συμβατικές μορφές κριτικού διαλόγου: καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις, εκθέσεις, θεατρικά δρώμενα, προβολές, αλλά και άλλες μορφές που θα προταθούν από τους οργανωτές και τους συμμετέχοντες. Η γλώσσα θα είναι τα ελληνικά και τα αγγλικά.
Δεν θα υπάρχουν πρακτικά με τη συμβατική έννοια, ούτε οι οργανωτές των συναντήσεων και των συνεδριών είναι υποχρεωμένοι να δημοσιεύσουν τις ανακοινώσεις. Όμως αν οι συμμετέχοντες και οι οργανωτές κρίνουν πως επιμέρους ενότητες αξίζουν δημοσίευσης, μπορούν με δική τους πρωτοβουλία να επικοινωνήσουν με εκδότες και περιοδικά, προτείνοντας τη δημοσιοποίηση των συζητήσεων και των παρουσιάσεων, που μπορεί να πάρει πολλές μορφές: συλλογικοί τόμοι, ειδικά αφιερώματα σε περιοδικά, ιστοσελίδες και ebooks, ελεύθερα προσβάσιμα videos, κ.ά., αναφέροντας όμως πως το υλικό πρωτο-παρουσιάστηκε στις συναντήσεις των «Αρχαιολογικών Διαλόγων». Παράλληλα, εξετάζουμε τη δυνατότητα κατασκευής ιστοσελίδων, όπου επίσης μπορούν να δημοσιεύονται κείμενα και άλλο υλικό.
Οι πρώτοι «Αρχαιολογικοί Διάλογοι» θαπραγματοποιηθούν στην Αθήνα στις 9-11 Ιανουαρίου 2015 (Αμφιθέατρο Άλκη Αργυριάδη, Προπύλαια ΕΚΠΑ, Αθήνα) και οι δεύτεροι στη Μυτιλήνη το 2016.
Η ιδρυτική συνάντηση για την πρωτοβουλία έγινε στην Αθήνα (γραφεία του ΣΕΑ) στις 19 Ιανουαρίου 2014 μετά από πρόσκληση του Γιάννη Χαμηλάκη και συμμετείχαν οι: Γιώργος Αθανασόπουλος, Αντώνης Βασιλάκης, Δέσποινα Καταπότη, Στέλιος Λεκάκης, Δέσποινα Κουτσούμπα, Μιμίκα Κρίγκα, Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν, Γιώτα Μαυρομμάτη, Δημήτρης Πλάντζος, Πέγκυ Ρίγγα, Έστερ Σολομών, Ελένη Τζιράκη, Μίνα Τσιμόγιαννη, Εύη Τσώτα, Γιάννης Χαμηλάκης.
Η πρωτοβουλία συντονίζεται από πολυμελή, ανοικτή συντονιστική ομάδα που αποτελείται από όσους ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση για την ιδρυτική συνάντηση, αλλά και στη δεύτερη συνάντηση στην Αθήνα, τον Ιούλιο του 2014 και συναδέλφους εκτός Αθηνών που εκδήλωσαν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν. Την ευθύνη για την εκάστοτε ετήσια συνάντηση αναλαμβάνει τοπική οργανωτική επιτροπή, σε συνεργασία με τη συντονιστική ομάδα.
Όσοι και όσες ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στους πρώτους «Αρχαιολογικούς Διαλόγους» παρακαλούνται να στείλουν περίληψη 300 λέξεων για τη συνεδρία, την ανακοίνωση ή το δρώμενο που προτείνουν, στον Δημήτρη Πλάντζο (dkplantzos@yahoo.gr), μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2014. Οι εισηγητές για συνεδρία/εργαστήρια και δρώμενα, παρακαλούνται να δηλώσουν και τα ονόματα άλλων συμμετεχόντων, σε περίπτωση που αυτά τους είναι ήδη γνωστά.
Τον Οκτώβριο θα ακολουθήσει δεύτερη και τελική πρόσκληση για ανακοινώσεις, αφού οριστικοποιηθούν οι θεματικές συνεδρίες, τα εργαστήρια και τα άλλα δρώμενα. Τέλος, πέρα από τον κεντρικό χώρο, θα υπάρχει δυνατότητα χρήσης και άλλων κοντινών χώρων, για ομιλίες, εκθέσεις και προβολές.