Το πρώτο ψηφιδωτό σε αρχαία συναγωγή που απεικονίζει ένα μη βιβλικό θέμα ήρθε στο φως σε μια συναγωγή του 5ου αιώνα, στο χωριό Huqoq, στην Κάτω Γαλιλαία του Ισραήλ. Πρόκειται για το τρίτο ψηφιδωτό που αποκαλύπτεται στην ίδια θέση από το 2012, κατά τη διάρκεια ανασκαφών που διευθύνει η Jodi Magness, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας (UNC), σε συνεργασία με τη Shua Kisilevitz της Αρχής Αρχαιοτήτων του Ισραήλ.
Το 2012, ήρθε στο φως ένα ψηφιδωτό που απεικόνιζε τον Σαμψών να τοποθετεί δάδες ανάμεσα σε ουρές αλεπούδων – αναφορά σε κεφάλαιο του Βιβλίου των Κριτών της Παλαιάς Διαθήκης (15:4-5). Το καλοκαίρι του 2013, αποκαλύφθηκε ένα δεύτερο ψηφιδωτό που παρουσίαζε τον Σαμψών να μεταφέρει στους ώμους του την Πύλη της Γάζας (Βιβλίο των Κριτών 16:3)
Το τρίτο ψηφιδωτό αποκαλύφθηκε στον ανατολικό διάδρομο της Συναγωγής. Είναι χωρισμένο σε τρεις οριζόντιες ζώνες και διαφέρει ως προς το ύφος, την ποιότητα και το περιεχόμενο από αυτά στα οποία απεικονίζεται ο Σαμψών. Τμήμα αυτού του ψηφιδωτού είχε αποκαλυφθεί το 2013, και το υπόλοιπο ήρθε στο φως φέτος.
Το νέο ψηφιδωτό
Στην κάτω ζώνη απεικονίζεται ένας ταύρος τρυπημένος από ακόντιo, με αίμα να αναβλύζει από τα τραύματά του, και ένας ετοιμοθάνατος ή νεκρός στρατιώτης να κρατά μια ασπίδα.
Στη μεσαία ζώνη παρουσιάζεται μια στοά, εντός της οποίας νεαροί άντρες περιβάλλουν έναν καθισμένο γηραιό άντρα που κρατά ένα χειρόγραφο.
Στην επάνω ζώνη απεικονίζεται η συνάντηση δύο ανδρών. Ένας γενειοφόρος στρατιώτης, που φέρει διάδημα και φορά περίτεχνο ένδυμα μάχης και πορφυρό μανδύα, καθοδηγεί έναν μεγάλο ταύρο από τα κέρατα, συνοδευόμενος από μια φάλαγγα στρατιωτών και ελέφαντες με ασπίδες δεμένες στα πλευρά τους. Ο στρατιώτης συναντά έναν γκριζομάλλη, γενειοφόρο γηραιό άντρα που φορά έναν τελετουργικό λευκό χιτώνα και μανδύα, και ο οποίος συνοδεύεται από νέους άντρες με σπαθιά στη θήκη τους, οι οποίοι φορούν επίσης τελετουργικούς λευκούς χιτώνες και μανδύες.
Η ταυτοποίηση των μορφών σε αυτό το ψηφιδωτό είναι ασαφής, επειδή δεν υπάρχει κάποια ιστορία στην Εβραϊκή Βίβλο που να περιλαμβάνει ελέφαντες, δήλωσε η Magness.
«Οι πολεμικοί ελέφαντες συνδέονταν με τον ελληνικό στρατό, αρχής γενομένης από τον Μεγάλο Αλέξανδρο, επομένως ίσως αυτή να είναι αναπαράσταση του εβραϊκού μύθου για τη συνάντηση ανάμεσα στον Αλέξανδρο και τον Εβραίο Αρχιερέα», πρότεινε η Magness. «Διάφορες εκδοχές της ιστορίας παρουσιάζονται στα κείμενα του Φλάβιου Ιώσηπου και στη ραββινική λογοτεχνία».
Τα ψηφιδωτά έχουν απομακρυνθεί από το χώρο για συντήρηση και τα σημεία που έχουν ανασκαφεί έχουν επιχωματωθεί. Η ανασκαφή θα συνεχιστεί το καλοκαίρι του 2015.
- Σύνταξη με πληροφορίες από University of North Caroline at Chapel Hill.