Μια ενδιαφέρουσα εμπειρία έχουν τη δυνατότητα να βιώσουν οι επισκέπτες του Μουσείου Μπενάκη κάθε Πέμπτη, από τον Νοέμβριο του 2013 έως τον Μάιο του 2014. Οι επιμελητές του Μουσείου τους περιμένουν για να τους αφηγηθούν ιστορίες κρυμμένες πίσω από τις σύντομες λεζάντες της έκθεσης, να φωτίσουν απορίες, να μοιραστούν μαζί τους τη χαρά ενός «ταξιδιού» που ξεκινά την αυγή της προϊστορίας και καταλήγει στον 20ό αιώνα.
Η Ειρήνη Παπαγεωργίου, επιμελήτρια του τμήματος Προϊστορικών, Αρχαίων Ελληνικών και Ρωμαϊκών Συλλογών του Μουσείου Μπενάκη, μας δίνει μια γεύση από το τι μπορούμε να περιμένουμε:
«Οι επιμελητές των συλλογών του Μουσείου Μπενάκη εδώ και έναν περίπου χρόνο ανέλαβαν την πρωτοβουλία να έλθουν οι ίδιοι σε επαφή με τους επισκέπτες του, συνοδεύοντάς τους σε μια διαφορετική περιήγηση, η οποία κατά κανένα τρόπο δεν αντικαθιστά, βεβαίως, το έργο που προσφέρουν οι ξεναγοί.
»Η συλλογή προϊστορικών, αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων, η οποία περιλαμβάνει αντικείμενα που χρονολογούνται από την παλαιολιθική περίοδο έως τους ύστερους αυτοκρατορικούς χρόνους, παρουσιάζεται στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου, έτσι ώστε να ιστορεί το αφήγημα των κατοίκων του ελλαδικού χώρου σε όλη τη διαδρομή της αρχαιότητας.
»Κατά τη διάρκεια των ξεναγήσεων γίνεται προσπάθεια να αποκατασταθεί, όσο αυτό είναι εφικτό, η σχέση του κοινού με το μουσειακό έκθεμα, το οποίο τοποθετημένο μέσα στη γυάλινη προθήκη αντιμετωπίζεται τις περισσότερες φορές απομονωμένο από τις ιστορικές συνθήκες που το δημιούργησαν. Να αντιμετωπιστούν, με άλλα λόγια, τα αντικείμενα, ανεξαρτήτως αισθητικής αξίας, ως φορείς μηνυμάτων και αποτελέσματα συγκεκριμένων αναγκών. Με τον τρόπο αυτό τα ίδια τα εκθέματα αναδεικνύονται ως λαλούντα σύμβολα κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών, πολιτειακών μεταρρυθμίσεων, θρησκευτικών πεποιθήσεων ή των βασικών αναγκών της ανθρώπινης ύπαρξης που παραμένουν αναλλοίωτες χιλιάδες χρόνια μετά.
»Στις περιηγήσεις αυτές και με αφορμή συγκεκριμένα εκθέματα τίθενται προς συζήτηση ερωτήματα όπως: Τι σημαίνει η εικονογράφηση του τοκετού στη νεολιθική ειδωλοπλαστική; Γιατί οι Κυκλαδίτες της 3ης χιλιετίας π.Χ. προτιμούσαν το κιννάβαρι ως χρωστική ύλη όταν διακοσμούσαν τα μαρμάρινα αγγεία και ειδώλια; Τι στοιχεία έχουμε για την προέλευση του χρυσού στον ελλαδικό χώρο κατά την 3η και τη 2η χιλιετία π.Χ.; Κι ακόμη: Γιατί τα αττικά μελανόμορφα αγγεία διακοσμούνται ως επί το πλείστον με μυθολογικές σκηνές; Ποια θέση είχε η τελετή του γάμου στην αθηναϊκή κοινωνία των κλασικών χρόνων; Γιατί τα αττικά ερυθρόμορφα αγγεία που κατασκευάζονται κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου διακοσμούνται με σκηνές που δεν συνάδουν με το κλίμα της εποχής; Πώς εικονογραφείται ο άωρος θάνατος; Πώς η τέχνη υποδηλώνει τη θέση της γυναίκας; Τι σημαίνει η εμφάνιση μορφών του περιθωρίου στην ελληνιστική τέχνη; Γιατί οι Πτολεμαίοι έδειχναν ιδιαίτερη προτίμηση στα διονυσιακά θέματα; Τι δηλώνουν οι ελληνικές επιγραφές στα ρωμαϊκά μνημεία; Ποια είναι η ιδεολογική χρήση του ρωμαϊκού πορτραίτου;
»Στόχος μας είναι αφενός η εμπειρία των ανθρώπων που φροντίζουν και μελετούν τα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος να περιέλθει στον επισκέπτη του Μουσείου με τρόπο κατανοητό, απαλλαγμένο από τη ρητορεία της εξειδίκευσης, και αφετέρου να ξεκινήσει μια συζήτηση με το ευρύ κοινό, η οποία αποσκοπεί τόσο στη διερεύνηση της δικής του στάσης απέναντι στην Ιστορία, όσο και στην επίλυση αποριών που τα σύντομα κείμενα μιας έκθεσης αδυνατούν εκ των πραγμάτων να φωτίσουν. Όλ’ αυτά, βεβαίως, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το παρελθόν δεν πρέπει να προσεγγίζεται με λόγο αξιωματικό και, πολύ περισσότερο, ότι το ίδιο συνιστά πεδίο συνεχών ανατροπών».
Ημέρες και ώρες ξεναγήσεων
Οι ξεναγήσεις στις προϊστορικές, αρχαίες ελληνικές και ρωμαϊκές συλλογές πραγματοποιούνται την πρώτη Πέμπτη κάθε μήνα, 16.00-17.00, με κόστος συμμετοχής 3€, κατανεμημένες ως εξής για το προσεχές διάστημα: 7 Νοεμβρίου 2013, 5 Δεκεμβρίου 2013, 9 Ιανουαρίου 2014, 6 Φεβρουαρίου 2014, 6 Μαρτίου 2014, 3 Απριλίου 2014.
Μουσείο Μπενάκη, Κεντρικό Κτήριο, Κουμπάρη 1 και Βασιλίσσης Σοφίας. Δηλώσεις συμμετοχής στο τηλέφωνο 210 3671 015 (Δευτέρα-Πέμπτη, 10.00-14.00).