Εκπαιδευτικές δράσεις με αφορμή την αρχαιολογική έρευνα στο Νεολιθικό Οικισμό Αυγής διοργανώνουν για τέταρτη χρονιά η ΚΘ΄ ΕΠΚΑ και η επιστημονική ομάδα των Ανασκαφών Αυγής, με την υποστήριξη του Δήμου Καστοριάς. Μέσα από βιωματικές δραστηριότητες, που απευθύνονται πρωτίστως σε παιδιά, αλλά και σε ενήλικες, επιδιώκεται η επικοινωνία της αρχαιολογικής έρευνας με το ευρύ κοινό, καθώς και η ενεργή συμμετοχή της στη διαμόρφωση του σύγχρονου πολιτισμικού και εκπαιδευτικού τοπίου.
Για την περίοδο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 2013 προγραμματίζονται οι ακόλουθες εκπαιδευτικές δραστηριότητες:
Στην Αυγή των Πρώτων Αγροτών
Για τέταρτη χρονιά συνεχίζεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Στην Αυγή των Πρώτων Αγροτών», το οποίο παρουσιάζεται εμπλουτισμένο με νέο περιεχόμενο. Στο πρόγραμμα, τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τις μεθόδους και πρακτικές που χρησιμοποιούν οι αρχαιολόγοι για να κατανοήσουν και να «ζωντανέψουν» το παρελθόν. Θα ταξιδέψουν στη μακρινή περίοδο της Προϊστορίας και θα γνωρίσουν καλύτερα τη Νεολιθική Εποχή (περίπου 6500-3500 π.Χ.), τις καθημερινές συνήθειες των ανθρώπων, τα υλικά που χρησιμοποιούσαν και τα αντικείμενα που κατασκεύαζαν. Θα γνωρίσουν το Νεολιθικό Οικισμό της Αυγής, τα σπίτια, τις αυλές και τα ευρήματά τους.
Το πρόγραμμα πραγματοποιείται με την ενεργή συμμετοχή των παιδιών, καθώς σε όλη τη διάρκειά του εκφράζουν ελεύθερα τις σκέψεις και τις ιδέες τους για όσα παρακολουθούν, ενώ με τη βοήθεια των αρχαιολόγων-εκπαιδευτών καταθέτουν τη δική τους ερμηνεία για το αρχαιολογικό υλικό.
Φέτος, για πρώτη φορά, τα σχολεία που θα συμμετέχουν θα μπορούν να επιλέξουν μια από τις ακόλουθες δραστηριότητες, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και την ηλικία των παιδιών:
— Θέματα της νεολιθικής καθημερινότητας (προτείνεται για μαθητές Δ΄, Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού, και Γυμνασίου): Μέσα από τη συμμετοχή τους σε ομαδική δραστηριότητα τα παιδιά εμβαθύνουν σε συγκεκριμένες όψεις της Νεολιθικής ζωής (π.χ. σπίτια, διατροφή, εργαλεία, κοσμήματα, πήλινα αντικείμενα), έρχονται σε άμεση επαφή με το αρχαιολογικό υλικό και τους τρόπους ερμηνείας του, ενώ συνεργάζονται προκειμένου να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της δικής τους αρχαιολογικής έρευνας στους συμμαθητές και τους δασκάλους τους.
— Δημιουργώντας με τον πηλό (προτείνεται για μαθητές όλων των τάξεων του Δημοτικού): Τα παιδιά μαθαίνουν για τις χρήσεις του πηλού στη Νεολιθική Εποχή, τις τεχνικές κατασκευής των νεολιθικών αγγείων και τα πήλινα αντικείμενα της περιόδου. Οργανωμένα σε ομάδες, συνεργάζονται προκειμένου να κατασκευάσουν αντικείμενα από πηλό (μικρά αγγεία, ειδώλια, σφραγίδες, ομοιώματα σπιτιών και φούρνων) και προσπαθούν να ερμηνεύσουν κάποια αινιγματικά πήλινα αντικείμενα, βοηθώντας τους αρχαιολόγους να λύσουν μερικά από τα «μυστήρια» που τους απασχολούν.
— Καταγραφή ευρημάτων (προτείνεται για μαθητές των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού και του Γυμνασίου): Τα παιδιά αναλαμβάνουν το ρόλο του αρχαιολόγου μέσα στο εργαστήριο. Σε ειδικά διαμορφωμένα δελτία καταγραφής θα καταγράψουν και θα σχεδιάσουν ευρήματα (λίθινα εργαλεία και κεραμική), θα μελετήσουν τα ίχνη κατασκευής τους, θα αναζητήσουν τους τρόπους που χρησιμοποιήθηκαν, θα συνεργαστούν προκειμένου να κολλήσουν τα σπασμένα πήλινα αγγεία. Στόχος είναι να παρακολουθήσουν την πορεία ενός ευρήματος μετά την απομάκρυνσή του από την ανασκαφή και να εξοικειωθούν με τα στάδια της αρχαιολογικής διαδικασίας και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τη παραγωγή ιστορικής γνώσης. Στη συνέχεια θα παρουσιάσουν στους συμμαθητές και τους δασκάλους τους τα αποτελέσματα της έρευνάς τους.
— Ιστορίες ευρημάτων/θεατρικό παιχνίδι (προτείνεται για μαθητές των πρώτων τάξεων του Δημοτικού): Διαλέγοντας ένα εύρημα από τις ανασκαφές οι μαθητές προσπαθούν να συνθέσουν σταδιακά μια ιστορία που να σχετίζεται με αυτό το αντικείμενο και τους ανθρώπους που το χρησιμοποίησαν. Ο κάθε μαθητής κρατά το εύρημα στο χέρι του και προσθέτει ένα στοιχείο που να σχετίζεται με τη ζωή αυτού του αντικειμένου.
Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες. Η μια ομάδα έχει τον ρόλο παιδιών της Νεολιθικής Εποχής και η άλλη ομάδα είναι τα παιδιά της εποχής μας. Οι δύο ομάδες συζητούν για τον τρόπο ζωής τους, την καθημερινότητά τους, τα σπίτια τους, τα αντικείμενα και τα εργαλεία που χρησιμοποιούν, τις ασχολίες και τις δουλειές των γονιών τους και τα παιχνίδια τους.
Επιφανειακή έρευνα (δράση πεδίου)
Προτείνεται για μαθητές των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού και του Γυμνασίου.
Mε την επιφανειακή έρευνα οι αρχαιολόγοι εντοπίζουν σε μια συγκεκριμένη περιοχή, τα ευρήματα που μαρτυρούν την ύπαρξη ανθρώπινης παρουσίας στο παρελθόν. Με βάση τα ευρήματα αυτά υπολογίζουν περίπου τη χρονολόγηση και την έκταση των αρχαιολογικών θέσεων, χωρίς να γίνει ανασκαφή.
Στη συγκεκριμένη εκπαιδευτική δράση τα παιδιά σε ρόλο αρχαιολόγου πραγματοποιούν επιφανειακή έρευνα στο δυτικό τμήμα του Νεολιθικού Οικισμού Αυγής που δεν έχει ακόμα ανασκαφεί. Πριν το πεδίο οι μαθητές ενημερώνονται για τις επιφανειακές έρευνες και τη σημασία τους για την επιστήμη της αρχαιολογίας και προετοιμάζονται για την έρευνα που θα πραγματοποιήσουν (μελέτη χάρτη, χωρισμός σε ομάδες, προετοιμασία εξοπλισμού). Στη συνέχεια πραγματοποιείται η επιφανειακή έρευνα στο δυτικό τμήμα του Νεολιθικού Οικισμού της Αυγής, όπου τα παιδιά συλλέγουν κάθε αρχαιολογικό εύρημα από τον χώρο. Ακολουθεί η επεξεργασία και η αξιολόγηση των ευρημάτων στο εργαστήριο.
Η δράση θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο.
Ζωντανές μνήμες (εθνογραφικές δράσεις για ενήλικες και παιδιά)
Κύκλος συζητήσεων και δράσεων με τη συμμετοχή ενηλίκων της περιοχής, με στόχο την καταγραφή και διάσωση μαρτυριών για θέματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, γεωργίας, κτηνοτροφίας, παρασκευής, συντήρησης και αποθήκευσης τροφών, καθώς και μαγειρέματος με μεθόδους του πρόσφατου παρελθόντος. Για τη φετινή χρονιά προετοιμάζονται θεματικές σχετικές με την επεξεργασία φυτικών τροφών και το μαγείρεμα. Η καταγραφή των δράσεων, κυρίως οι συνεντεύξεις των συμμετεχόντων, θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από μαθητές μετά από συνεννόηση με τους συντονιστές του προγράμματος. Επίσης, ενθαρρύνουμε τα σχολεία και τους μαθητές να συμμετέχουν στις δράσεις, αποτυπώνοντας και καταγράφοντας τις παραδοσιακές τεχνικές με όποιο τρόπο επιθυμούν.
Οι δράσεις θα πραγματοποιηθούν στις 27 και 28 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2013 υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Γενικές πληροφορίες
Οι εκπαιδευτικές δράσεις για την περίοδο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 2013 θα υλοποιηθούν από 16 Σεπτεμβρίου μέχρι 31 Οκτωβρίου με βασικούς χώρους το Κέντρο Τεκμηρίωσης των Ανασκαφών Αυγής και το πρώην Δημοτικό Σχολείο της Αυγής. Για συμμετοχή στο πρόγραμμα ή για διευκρινίσεις θα πρέπει να προηγείται συνεννόηση μεταξύ των αρχαιολόγων-εκπαιδευτών και των σχολείων.
Τηλ. επικοινωνίας: 24670 97568 (Κέντρο Τεκμηρίωσης Ανασκαφών Αυγής), 694 7078575 (Γ. Στρατούλη), 697 2030112 (Τ. Μπεκιάρης). Μπορείτε επίσης να επικοινωνείτε μέσω του email: anasbek3@gmail.com (T. Μπεκιάρης).
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα, προπαρασκευαστικό υλικό για την επίσκεψή σας και πληροφορίες για το Νεολιθικό Οικισμό Αυγής επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.neolithicavgi.gr