Οι πέτρινοι φάροι τίθενται στο επίκεντρο διεθνούς συνεδρίου και σειράς πολιτιστικών εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν από τις 3 έως τις 7 Ιουνίου στον Πειραιά.

Το συνέδριο με τίτλο «Preservation of lighthouse heritage» διοργανώνει η Διεθνής Ένωση IALA (International Association of Marine Aids to Navigation and Lighthouse Authorities), σε συνεργασία με την Υπηρεσία Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού και υπό την αιγίδα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδας και του Ιδρύματος «Αικατερίνης Λασκαρίδη». Οι εργασίες του συνεδρίου θα στεγαστούν στο Ναυτικό Μουσείο και το Ίδρυμα Λασκαρίδη στον Πειραιά. Τις ομιλίες θα συμπληρώσουν τεχνικές επισκέψεις των συμμετεχόντων σε πέτρινους φάρους της ευρύτερης περιοχής.

Κατά τις ημέρες διεξαγωγής του συνεδρίου το Ίδρυμα Λασκαρίδη θα φιλοξενεί έκθεση με θέμα «Πέτρινοι φάροι: από το χτες στο σήμερα». Πρόκειται για έκθεση που διοργανώνεται από το Εργαστήριο Δομικών Υλικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «EC-PHAROS» (2004-2007). Πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη το 2007 και έκτοτε ταξιδεύει σε διάφορες πόλεις του ελλαδικού χώρου.

Η έκθεση επιχειρεί μια πρωτοπόρο προσέγγιση των πέτρινων φάρων στον ελλαδικό και ευρωπαϊκό χώρο και έχει ως στόχο την ανάδειξή του φάρου ως ιστορικό, τοπιογραφικό, αρχιτεκτονικό και πολιτισμικό χωρόσημο, ως σύμβολο ρομαντισμού που εμπνέει το μοναχικό επισκέπτη. Με τα πολυποίκιλα εκθέματα, έρχεται σε επαφή ο επισκέπτης με το φάρο, τις αξίες του και τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται σήμερα στη συντήρηση και αποκατάστασή του.

Το υλικό της έκθεσης προέρχεται από την έρευνα του Εργαστηρίου Δομικών Υλικών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «EC-PHAROS – Συντήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη πέτρινων φάρων», κατά τη διάρκεια του οποίου συγκεντρώθηκε υλικό σχετικό με τους φάρους, ξεκινώντας από την ιστορική απαρχή του πυρσού μέσω της ανοιχτής φωτιάς που λειτουργούσε ως ναυτιλιακό βοήθημα στους ιστορικούς ευρωπαϊκούς ναυτικούς δρόμους, την τεχνολογική και τυπολογική εξέλιξή του μέσα στους αιώνες, τη μετατροπή του σε κύριο οδηγό της ναυσιπλοΐας από τον 17ο αιώνα και έπειτα και τέλος τη θέση του στη σύγχρονη κοινωνία, όπου μέσω της τεχνολογικής ανάπτυξης απαξιώθηκε η λειτουργική του αξία. Όλες οι πληροφορίες παρουσιάζονται με σύγχρονη μουσειολογική προσέγγιση, μέσω αναρτημένων πανό και τηλεπικοινωνιακών μεθόδων, ώστε να γίνουν εύκολα αντιληπτές από τον επισκέπτη στο πέρασμά του.

Η έκθεση απαρτίζεται από έξι θεματικές ενότητες. Στην πρώτη με θέμα «Φάρος: Ονομασία-Ιστορική εξέλιξη» προσεγγίζεται ο φάρος μέσω της μυθολογικής και ιστορικής του διάστασης, μέσω ιστορικών αναφορών και προσεγγίσεων. Στην ενότητα «Φαρικό δίκτυο: Χωροθέτηση – Χάρτες ναυσιπλοΐας – Φαροδείκτες» παρουσιάζεται η σημασία του φαρικού δικτύου σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο ιστορικά όσο και μέσω της σύγχρονης θεώρησης του, καθώς και ο ρόλος του φάρου ως συμβόλου της διεθνούς ναυσιπλοΐας. Η τρίτη ενότητα «Τυπολογία Φάρων: Αρχιτεκτονικά – μορφολογικά – κατασκευαστικά στοιχεία» αφορά στην εξελικτική πορεία των φάρων μέσω των αρχιτεκτονικών, τυπολογικών, μορφολογικών και κατασκευαστικών τους αρχών, ενώ επιτυγχάνεται μία ταξινόμησή τους βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που παρουσιάζουν. Στην ενότητα «Τεχνολογικά στοιχεία: εξέλιξη συστημάτων – τεχνολογία» παρουσιάζεται η εξέλιξη των τεχνολογικών συστημάτων του φάρου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, από την ανοικτή φλόγα, σε κεριά και λαμπτήρες λαδιού, έως τις σύγχρονες πηγές ενέργειας. Ο φάρος και η σχέση του με την Τέχνη παρουσιάζεται στην πέμπτη ενότητα, ενώ η τελευταία ενότητα σχετίζεται με τη μελέτη αποκατάστασης και ανάδειξης του Φάρου Αγγελοχωρίου, βάσει της ολιστικής μεθοδολογίας που αναπτύχθηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «EC-PHAROS». Περιγράφονται διεξοδικά τα αποτελέσματα ανάλυσης και τεκμηρίωσης της δομής του, ενώ προτείνεται σειρά μέτρων για τη συντήρηση, αποκατάσταση, ανάδειξη και ένταξή του στις απαιτήσεις τις σύγχρονης κοινωνίας.

Στο πλαίσιο του συνεδρίου το Ίδρυμα «Αικατερίνης Λασκαρίδη» θα διοργανώσει, επίσης, δύο πολιτιστικές εκδηλώσεις την Τρίτη 4 και την Τετάρτη 5 Ιουνίου, στις 7.30 μ.μ., στο κτίριό του (2ας Μεραρχίας και Ακτής Μουτσοπούλου, Πειραιάς) με θέμα τους φάρους στη Λογοτεχνία και την Τέχνη.

Στη θεματική ενότητα «Οι Φάροι στη Λογοτεχνία» (Τρίτη 4 Ιουνίου) θα μιλήσουν οι: Τιτίκα Δημητρούλια, επίκουρη καθηγήτρια του ΑΠΘ, με θέμα «Η στίλβουσα σιωπή των Φάρων: Οι Φάροι στη Λογοτεχνία», Λουίζα Καραπιδάκη, ιστορικός τέχνης του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, με θέμα «Οι νεράιδες των φάρων» και Jo van der Eynden από το Νορβηγικό Μουσείο Φάρων με θέμα «Το ιστορικό τοπίο του Lindesnes». Θα ακολουθήσει η προβολή του ντοκιμαντέρ του BBC «The Lighthouse Stevensons», με θέμα την οικογένεια Στίβενσον που πριν από 200 χρόνια «δάμασε» το άγριο τοπίο της Σκωτίας και έχτισε τον περίφημο φάρο Μπελ Ροκ. Κείμενα θα διαβάσει η ηθοποιός Κατερίνα Διδασκάλου

Την Τετάρτη 5 Ιουνίου θα ακολουθήσει η εκδήλωση με θέμα «Οι Φάροι στην Τέχνη». Ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μάνος Στεφανίδης, θα αναφερθεί στο «Φάρο ως μεταφορά και ως σύμβολο στις τέχνες της εικόνας (ζωγραφική, φωτογραφία, κινηματογράφος)». Θα ακολουθήσει προβολή της ταινίας μικρού μήκους της Βανέσας Ζουγανέλη «Τζίνα Ντοστογιέφσκι» και του ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ «Επαγγέλματα της θάλασσας: οι ερημίτες της θάλασσας και τα πέτρινα μνημεία τους».