Για περισσότερα από 600 χρόνια το αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης φιλοξενούσε πολιτιστικές αλλά και πολιτικές εκδηλώσεις. Στον χώρο του βρέθηκαν μεγάλες προσωπικότητες της εποχής, όπως ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Ε’ και ο περίφημος στρατηγός της Αχαϊκής Συμπολιτείας, Φιλοποίμην ο Μεγαλοπολίτης. Έπειτα από σιωπή και εγκατάλειψη 1.700 χρόνων, το αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης ανοίγει και πάλι τις πύλες του, για το κοινό, το φετινό καλοκαίρι.

Τα εγκαίνια του αναστηλωμένου αρχαίου θεάτρου της Μεσσήνης θα γίνουν στις 3 Αυγούστου με γκαλά όπερας, που διοργανώνεται στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ. Την εκδήλωση θα παρουσιάσει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Κουρουπού και με τη συμμετοχή των ερμηνευτών Δημήτρη Πλατανιά και Τσέλιας Κοστέα. Η εκδήλωση υλοποιείται σε συνεργασία με το Σωματείο «Διάζωμα».

Το αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης ανοίγει φέτος τις πύλες του για το κοινό για πρώτη φορά μετά το 300 μ.Χ. οπότε και σταμάτησε η λειτουργία του. Η αδιάκοπη λειτουργία του για έξι αιώνες (από το 300 π.Χ. όπως υπολογίζεται) έδωσε τη θέση της στην εγκατάλειψη και παρακμή. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι Βυζαντινοί κάτοικοι της περιοχής αποξήλωσαν πολλά από τα καθίσματα του μνημείου για να τα χρησιμοποιήσουν ως οικοδομικό υλικό σε ναούς και κατοικίες.

«Όταν ξεκινήσαμε τις ανασκαφές, μας έπιασε απογοήτευση. Το θέατρο ήταν ανύπαρκτο, υπήρχαν μόνο κάποιες πεζούλες και γύρω ελαιώνες, οι οποίοι αγοράστηκαν. Οι επιχώσεις στην ορχήστρα και το κοίλο ήταν τεράστιες», λέει χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ομότιμος καθηγητής Αρχαιολογίας και «ψυχή» των ανασκαφών στην αρχαία Μεσσήνη, Πέτρος Θέμελης.

Η αναστήλωση και αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου της Μεσσήνης διήρκεσε περισσότερα από 20 χρόνια και χρηματοδοτήθηκε από το Β’ και Γ’ ΚΠΣ και από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος». «Λίγα λίγα καταφέραμε να ενώσουμε, να αποκαταστήσουμε και να βάλουμε στη θέση τους περισσότερα από 2.000 καθίσματα» επισημαίνει ο κ. Θέμελης.

Οι εργασίες στο κοίλο δεν έχουν ολοκληρωθεί και θα συνεχιστούν και μετά το καλοκαίρι. Ως τις 3 Αυγούστου υπολογίζεται ότι θα έχει αποκατασταθεί το θέατρο ως τη 15η σειρά. Στην εκδήλωση, θα φιλοξενηθούν στους χώρους του θεάτρου 2.500 θεατές, ενώ μετά την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης του θεάτρου υπολογίζεται ότι αυτό θα χωράει περίπου 5.000 θεατές, τους μισούς δηλαδή από την αρχική χωρητικότητά του.

Για την εκδήλωση του Αυγούστου θα τοποθετηθούν προσωρινά στον χώρο ένα ξύλινο πατάρι, όπου θα στέκονται τα μέλη της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, αντίσκηνα ως καμαρίνια των καλλιτεχνών και φωτισμοί. Δεν αγχώνει, όμως, τον κ. Θέμελη η παρουσία τόσου κόσμου σε ένα κλειστό για αιώνες θέατρο; «Είναι ανθεκτικό το μνημείο και τα καθίσματά του στο χρόνο και τα πατήματα. Η μόνη φθορά δημιουργείται από τα τακούνια των γυναικών. Το θέατρο όμως είναι για να χρησιμοποιείται, όχι για να παραμένει κλειστό. Το ρίσκο της φθοράς προέρχεται από το χρόνο και όχι από τους ανθρώπους» απαντά.

Το γκαλά όπερας του Ελληνικού Φεστιβάλ φαίνεται πως θα είναι μόνο η αρχή για τη νέα φάση της λειτουργίας του θεάτρου. Η συνεχής φιλοξενία δραστηριοτήτων και κοινού στους χώρους του θεάτρου, αλλά και σε όλη την αρχαία πόλη είναι το όραμα του κ. Θέμελη. «Αν δεν ζωντανέψει το μνημείο, καλύτερα να μην σκάβουμε. Θέλουμε το θέατρο να λειτουργεί για εκδηλώσεις, σχολεία, συνέδρια. Θέλουμε όλοι οι χώροι της αρχαίας Μεσσήνης να λειτουργήσουν πολλαπλώς. Είναι μια πόλη ολόκληρη, που μπορεί να ζωντανέψει, να έχει σχέση με την κοινωνία και με τους φορείς» τονίζει ο ίδιος.

Το αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Μεσσήνης. Η πρώτη φάση του θεάτρου χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ. Επισκευές πραγματοποιήθηκαν κατά τον 1ο και 2ο αιώνα μ.Χ. στους τοίχους της σκηνής, του προσκηνίου και της ορχήστρας. Το θέατρο λειτουργούσε για την ψυχαγωγία των πολιτών, αλλά και ως χώρος συγκεντρώσεων πολιτικού χαρακτήρα. Σε αυτό έλαβε χώρα η συνάντηση του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Ε’ και του Αράτου του Σικυώνιου το 214 π.Χ., μια μέρα μετά τη λαϊκή εξέγερση και τη σφαγή των αξιωματούχων της πόλης και διακοσίων εύπορων πολιτών. Σύμφωνα επίσης με μαρτυρία του Λιβίου, πολλοί κάτοικοι της Μεσσήνης συγκεντρώθηκαν στο θέατρο της πόλης, απαιτώντας να μεταφερθεί εκεί σε κοινή θέα ο περίφημος στρατηγός της Αχαϊκής Συμπολιτείας Φιλοποίμην ο Μεγαλοπολίτης, που είχε αιχμαλωτιστεί από τους Μεσσήνιους το 183 π.Χ.

Το κοίλο εδράζεται σε τεχνητή επίχωση συγκροτούμενη από ισχυρό ημικυκλικό ανάλημμα. Την εντύπωση της φρουριακής δόμησης ενισχύουν οι υψηλές οξυκόρυφες πυλίδες με τα κλιμακοστάσια ανόδου. Αυτά τα στοιχεία, καθώς και το γεγονός ότι το ανάλημμα του κοίλου ήταν στο σύνολό του ορατό και προσιτό από έξω, καθιστούν το θέατρο της Μεσσήνης ιδιάζουσα περίπτωση που προοιωνίζει τα κολοσσιαία θέατρα και αμφιθέατρα της ρωμαϊκής περιόδου.