Εργασίες αποκατάστασης αλλά και νέα ευρήματα χαρακτήρισαν την τελευταία περίοδο εργασιών στη θέση Τελ ελ-Αμάρνα στην Αίγυπτο.
Η θέση, που αποτελεί τη μοναδική σωζόμενη πρωτεύουσα της αρχαίας Αιγύπτου και περιλαμβάνει οικιστική περιοχή, ναούς, ανάκτορα και νεκροταφεία, ερευνάται από ομάδα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ με επικεφαλής τον επίτιμο καθηγητή Μπάρι Κεμπ και τη δρα Άννα Στήβενς. Κατά τον περασμένο μήνα οι εργασίες επικεντρώθηκαν στο έμπροσθεν τμήμα του μεγάλου ναού του θεού Ατόν αλλά και στο κτίσμα που είναι γνωστό ως “μικρό λίθινο ανάκτορο”, όπου έγιναν αναστηλωτικές εργασίες με την προοπτική να είναι τα δύο κτιριακά συμπλέγματα επισκέψιμα στο εγγύς μέλλον.
Στο μικρό ανάκτορο, το οποίο είναι θεμελιωμένο σε κρηπίδα από γύψο, ενισχύθηκαν με ογκόλιθους από ασβεστόλιθο τα εξωτερικά περιγράμματα έτσι ώστε να αναδεικνύεται το βασικό σχέδιο του κτιρίου.
Στο ναό, οι εργασίες επικεντρώθηκαν στον βόρειο πυλώνα όπου μετά από την αφαίρεση προσθηκών, έγινε ορατό το “γέμισμα” του από ωμοπλίνθους. Στα νότια του πυλώνα επίσης, υπάρχει ένα κεκλιμένο επίπεδο (ράμπα) πλάτους 9,15 μ. που δίνει την αρχική πρόσβαση στο ναό και χαρακτηρίζεται από αναλειμματικό τοίχο και γέμισμα από άμμο.
Στο στάδιο κατασκευής βρίσκεται στο σημείο αυτό μια πλατφόρμα περιήγησης, απ΄όπου θα είναι δυνατόν να δει ο επισκέπτης το χώρο του ναού από ψηλά. Η θέα από εκεί πρόκειται να περιλαμβάνει ακόμη και το νότιο πυλώνα του ναού, με το κεκλιμένο επίπεδο πρόσβασης να βρίσκεται στη μέση.
Στο χώρο αυτό όμως, αποκαλύφθηκε και κάτι καινούριο: μια ανοικτή περιοχή από πατημένο χώμα που καταλήγει στη μνημειακή είσοδο του ναού, 30 μ. πίσω από τους λίθινους πυλώνες. Στην“πλατεία” αυτή βρέθηκαν ίχνη ευρείας ανθρώπινης πρόσβασης. Βάσεις από λάσπη περιστοιχισμένες από γούρνες στρωμένες με γυψοκονίαμα μαρτυρούν την εναπόθεση προσφορών στον θεό από κοινούς θνητούς ήδη από την εποχή που χτιζόταν ο ναός. Δεδομένου ότι το εσωτερικό του ναού δεν ήταν προσβάσιμο από άτομα χαμηλότερα ταξικά από τη βασιλική οικογένεια, προξενεί ενδιαφέρον το γεγονός ότι η περιοχή αυτή ήταν ορατή από το μικρό ανάκτορο, το οποίο κατατάσσεται στη «σφαίρα δράσης» των βασιλέων.
Η μνημειακή είσοδος στον λίθινο ναό του Ατόν περιλάμβανε δύο πυλώνες από ασβεστόλιθο που ακολουθούνταν από κιονοστοιχία δύο σειρών τεσσάρων γιγαντιαίων κιόνων. Από πλευράς αποκατάστασης προβλέπεται να αναστηλωθεί η θεμελίωση του πυλώνα και να επισημανθεί η θέση των κιόνων με κυκλικές στρώσεις από σιδηροπαγές σκυρόδεμα. Επισημαίνονται επίσης με καινούριο οικοδομικό υλικό τα περιγράμματα των ανοικτών αυλών του ναού καθώς και οι θέσεις των λίθινων τραπεζών προσφορών που κυριαρχούσαν εκεί, χαρακτηρίζοντας τη λατρεία του Ατόν. Άγνωστο εντούτοις παραμένει το ύψος των τραπεζών αυτών, που παριστάνονται στην εικονογραφία να φτάνουν τη μέση των ανθρώπινων αναπαραστάσεων αν και βάθρα που βρέθηκαν πρόσφατα και ίσως αποτελούσαν βάσεις τέτοιων αντικειμένων ( αν δεν ήταν βάσεις αγαλμάτων) συστήνουν ότι ίσως ήταν χαμηλότερες.
Γενικά οι εργασίες αποκατάστασης στην Αμάρνα στοχεύουν κατά ένα βαθμό στη μερική αναστήλωση των μνημείων του αιρετικού φαραώ Ακενατόν. Τα μνημεία διαλύθηκαν μετά την πτώση του για να χρησιμοποιηθεί αλλού το οικοδομικό τους υλικό. Τμήματα όμως του οικοδομικού αυτού υλικού, που δίνουν στοιχεία για την αρχική μορφή των μνημείων, αποκαλύπτονται σε αποθέτες από τις ανασκαφές του παρελθόντος και ανασυστήνονται. Έτσι, σύμφωνα με τη δρα Κριστίν Τόμσον, για τον μεγάλο ναό του Ατόν μπορεί πλέον να ειπωθεί ότι «η πρόσοψή του ήταν διακοσμημένη με τρόπο πολύχρωμο και πολυτελή, με τη χρήση διαφόρων τύπων όμορφων σκληρών λίθων». Μάλιστα, αρκετά τέτοια θραύσματα δεν προέρχονται από ογκολίθους αλλά από ενθέματα που τοποθετούνταν σε χάσματα ή σπασίματα ενός λιθοτεχνήματος στα πλαίσια της επιδιόρθωσης.
Οι εργασίες αυτές είναι μέρος μόνο των σχεδίων για το 2013. Για τη συνέχεια οι αρχαιολόγοι είναι έτοιμοι για περισσότερη δουλειά και ακόμη περισσότερες εκπλήξεις.
- Egyptology News, με πληροφορίες από την αρχαιολογική αναφορά της ομάδας στο SCA, http://egyptology.blogspot.gr/2013/04/work-at-amarna-in-march.html (07/04/2013)