Στο πλαίσιο των 70 χρόνων διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας-Καναδά, το Μουσείο Μπενάκη και η Πρεσβεία του Καναδά προσκαλούν τους επισκέπτες να βιώσουν την παραδοσιακή τέχνη των «Πρώτων Εθνών» του Καναδά. Πρόκειται για την παρουσίαση ενός Τοτέμ δημιουργίας του φύλαρχου KwaGulth, Tony Hunt.

Τα τοτέμ είναι μνημεία των λαών των Πρώτων Εθνών του Βορειοδυτικού Ειρηνικού Ωκεανού που αναπαριστούν και τιμούν προγόνους, ιστορίες, ανθρώπους ή γεγονότα. Παρουσιάζουν όντα ή ζώα που σηματοδοτούν τη γενεαλογία μιας οικογένειας και επικυρώνουν τα ισχυρά δικαιώματα και τα προνόμια που κατείχε. Τα τοτέμ δεν διηγούνται κατ’ ανάγκη μια ιστορία. Λειτουργούν ως τεκμήρια για τους θρύλους και την ιστορία των μελών της κοινότητας, της συγκεκριμένης οικογένειας ή πατριάς.

Το σκάλισμα του τοτέμ δεν απαιτεί μόνο καλλιτεχνική δεξιότητα, αλλά προϋποθέτει και βαθειά γνώση της πολιτιστικής ιστορίας και της οικολογίας των δασών. Τα περισσότερα τοτέμ γίνονται από τον Δυτικό κόκκινο κέδρο, ένα ανθεκτικό στη σήψη δέντρο που είναι εύκολο να σκαλιστεί.

Από τα πρώτα δείγματα μέχρι τα πιο σύγχρονα, τα τοτέμ κατέχουν σημαντικό κοινωνικο-πολιτιστικό ρόλο σε πολλές κοινότητες των Πρώτων Εθνών και γι’ αυτό υψώνονται με ειδικές τελετές, που συχνά συνοδεύονται απο εορτασμούς.

Το Τοτέμ που φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη δημιουργήθηκε από τον φύλαρχο Tony Hunt στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Συνίσταται σε τέσσερα τμήματα, καθένα από τα οποία συμβάλλει στην ιστορία του. Η κορυφή του Τοτέμ αντιπροσωπεύει τον αρχηγό της φυλής με κωνικό καπέλο. Κάτω από τον αρχηγό με το κωνικό καπέλο βρίσκεται το κοράκι, στο στόμα του είναι ο βάτραχος και στη βάση του Τοτέμ η φάλαινα.

Πολλοί θεωρούσαν ότι αυτές οι διαφορετικές παραστάσεις είχαν μια λατρευτική σημασία, αλλά τα τοτέμ χρησιμοποιήθηκαν ως σήματα και εργαλεία επικοινωνίας, και όχι ως λατρευτικά σύμβολα.

Σύμφωνα με τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών του Καναδά, το συγκεκριμένο Τοτέμ παρουσιάστηκε ως δώρο προς την Πρεσβεία του Καναδά στην Αθήνα, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, από τον Πρωθυπουργό της καναδικής επαρχίας της Βρετανικής Κολομβίας. Το Τοτέμ τοποθετήθηκε στην Πρεσβεία από την εποχή εκείνη, αλλά λόγω της διάβρωσης που υπέστη με την πάροδο του χρόνου, αποφασίστηκε να συντηρηθεί για να διασωθεί. Σε αυτό το πλαίσιο, η Πρεσβεία, σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, συνέπραξαν για τη διάσωση ενός σημαντικού δημιουργήματος της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Τον Οκτώβριο του 2012, το Τοτέμ θα βρίσκεται στο Μουσείο της οδού Πειραιώς, όπου θα συντηρείται από τον Kαναδό συντηρητή Andrew Todd για έναν μήνα (Ώρες επίσκεψης: 12:00–14:00).

Η συντήρηση του Τοτέμ είναι μία πολύ σύνθετη, χρονοβόρα και ιδιαίτερα λεπτομερής διαδικασία. Δεν είναι όσο εύκολη όσο μία ανανέωση της βαφής του. Αρχικά αφαιρούνται όλα τα ξένα σωματίδια που έχουν εισχωρήσει στις οπές ή στις σχισμές της επιφάνειας και αφού καθαριστούν γεμίζονται, διαδικασία που απαιτεί ειδικές γνώσεις ξυλογλυπτικής.

Ο Andrew Todd, ειδικός στη συντήρηση έργων δημιουργών των Πρώτων Εθνών, έχει εργαστεί σε σειρά εργαστηρίων συντήρησης, οργανωμένων ειδικά για τη διατήρηση τοτέμ Μουσείων και πολιτιστικών κέντρων.

Κατά το διάστημα αυτό, ο χώρος θα είναι επισκέψιμος στο κοινό, εν ίδει «ζωντανής έκθεσης» και ο συντηρητής θα συναναστρέφεται με το κοινό σχετικά με τις εργασίες που πραγματοποιεί καθώς και τον πολιτισμό των «Πρώτων Εθνών» της Δυτικής Ακτής του Καναδά.

Μετά την ολοκλήρωση της συντήρησης, το Τοτέμ θα εκτεθεί στο Μουσείο Μπενάκη για ένα χρονικό διάστημα μέχρι να επιστρέψει στη «μόνιμη κατοικία» του, την Πρεσβεία του Καναδά στην Αθήνα.

Αυτή η δράση αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός στο πλαίσιο του εορτασμού των 70 χρόνων διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας-Καναδά, αφού αντιπροσωπεύει μία συνεργασία των δύο χωρών για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με τους πολιτισμούς του κόσμου.