Η ίδρυση αρχαιολογικού μουσείου στον Άγιο Κήρυκο στην Ικαρία ήταν επιτακτική ανάγκη χρόνια τώρα. Ο επισκέπτης μπορούσε να επισκεφθεί την αρχαιολογική συλλογή σε ένα οίκημα που είχε παραχωρήσει ο δήμος (υπάρχει βέβαια και η αρχαιολογική συλλογή του Κάμπου), ήταν όμως φανερό το έλλειμμα. Επίνειο και πρωτεύουσα του νησιού, ο Άγιος Κήρυκος δεν είχε το αρχαιολογικό μουσείο που του έπρεπε.

Είχε ωστόσο ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο του 1925 που παραχώρησε το δημοτικό συμβούλιο —επί δημαρχίας Θ. Θεοδωράκη— στο υπουργείο Πολιτισμού, με τον όρο να ιδρυθεί στους χώρους του το μουσείο. Εκεί θα προβληθεί η ιστορία και ο πολιτισμός όλου του νησιού, μαζί και τα ευρήματα από την ανασκαφή της αρχαίας ακρόπολης του Δρακάνου. Έχει όμως και το ίδιο το κτίριο τη δική του σημασία για την τοπική κοινωνία.

Υλικό από όλο το νησί

Όλοι έχουν κάτι να θυμηθούν. Ήταν άλλωστε το Παλιό Γυμνάσιο της πρωτεύουσας που χτίστηκε από τους αποδήμους στην Αμερική και τώρα καλείται να αναλάβει έναν καινούργιο ρόλο στην ιστορία του νησιού και στον τομέα του τουρισμού.

Το αρχαιολογικό μουσείο Αγίου Κηρύκου όταν με το καλό ολοκληρωθεί, τέλος του 2013 ή με μια μικρή παράταση τον Ιούνιο του 2014, θα στεγάσει υλικό από όλη την Ικαρία. Ήδη εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Μουσείων η μουσειογραφική μελέτη που συντάχθηκε από τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Ξενάκη, ενώ ετοιμάζεται ο διαγωνισμός για τις προθήκες.

Το κτίριο του Παλιού Γυμνασίου έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο από το πρώην υπουργείο Αιγαίου. Διώροφο νεοκλασικού χαρακτήρα με προστώα και μεγάλη αυλή, βρίσκεται στο νότιο τμήμα της σύγχρονης πόλης και έχει ανατολικό προσανατολισμό, μας ξεναγεί νοητά στον χώρο η αρχαιολόγος Μαρία Βιγλάκη-Σοφιανού, αναπλ. προϊσταμένου της ΚΑ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, η οποία εκπόνησε και τη μουσειολογική μελέτη.

«Ο όροφος, στον οποίο οδηγεί μεγαλοπρεπής μαρμάρινη κλίμακα στο κέντρο της πρόσοψης, περιλαμβάνει εκθεσιακούς χώρους 200 τ.μ., χώρους εξυπηρέτησης των επισκεπτών και αίθουσα πολλαπλών χρήσεων-περιοδικών εκθέσεων. Το ισόγειο περιλαμβάνει τις αναγκαίες διοικητικές εγκαταστάσεις, εργαστήριο συντήρησης αρχαίων με σύγχρονο εξοπλισμό, οργανωμένους αποθηκευτικούς χώρους και ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις».

Στην έκθεση θα αναπτύσσεται όλη η ιστορία της Ικαρίας με εποπτικό υλικό και ενημερωτικές πινακίδες που δεν υπήρχαν στη συλλογή στον Άγιο Κήρυκο η οποία καταργήθηκε, αλλά ούτε στην αρχαιολογική συλλογή του Κάμπου που λειτουργεί κανονικά. Οι οθόνες, όπως και στο αρχαιολογικό μουσείο Πυθαγορείου Σάμου, θα είναι και εδώ σημαντικό στοιχείο. Στην πρώτη ενότητα, που είναι αφιερωμένη στην Ικαρία και τη μυθολογία, θα προβάλλεται ένα φιλμάκι για τον Ίκαρο. Μια δεύτερη οθόνη θα λειτουργεί στην ενότητα της αρχαίας Οινόης επειδή δεν θα υπάρχει το πρωτότυπο υλικό το οποίο εκτίθεται στον Κάμπο.

Σημαντική είναι και η παρουσίαση των αντικειμένων από τις παλιές ανασκαφές (1945 έως 1950 και μετά στην ανατολική Ικαρία), κατά θέσεις και κατά τάφους, αφού προέρχονται κυρίως από νεκροταφεία. Η μεγαλύτερη πάντως εκθεσιακή ενότητα αφιερώνεται στην αρχαία ακρόπολη του Δρακάνου όπου έγιναν έργα διαμόρφωσης και αναστήλωσης του πύργου με τη βοήθεια του Γ’ ΚΠΣ. Εκεί θα έχουμε προβολές με τον χώρο της ανασκαφής και το έργο αναστήλωσης.

Η ίδρυση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ικαρίας στον Άγιο Κήρυκο σκοπό έχει να προβληθούν τα αρχαία ευρήματα σύμφωνα με τη σύγχρονη μουσειολογική αντίληψη, «ώστε να γίνει κατανοητή η πολιτιστική, εμπορική και κοινωνική ανάπτυξη των οικισμών της αρχαίας Ικαρίας μέσα από την ιστορική πορεία της. Αλλά και να αποτελέσει πολιτιστικό πυρήνα της πόλης, καθώς δεν υφίσταται παρόμοιο κέντρο σε ολόκληρο το νησί, αλλά και στα γειτονικά απομονωμένα νησιά του συμπλέγματος των Φούρνων – Κορσεών».

Το έργο της έκθεσης του μουσείου εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ Κρήτης και Νήσων Αιγαίου με χρηματοδότηση 1.300.000 ευρώ και φορέα υλοποίησης την ΚΑ’ ΕΠΚΑ. Όσο για το παλιό κτίριο στο οποίο λειτουργούσε η αρχαιολογική συλλογή του Αγίου Κηρύκου, εκεί θα επεκταθεί πια το λαογραφικό μουσείο της πόλης.