Το άγνωστο προκαλεί προβληματισμό, ανησυχία και σενάρια. Η ενοποίηση του υπουργείου Πολιτισμού με το Παιδείας, όπως εκείνη με το υπουργείο Tουρισμού που προηγήθηκε, θορύβησε πολλούς εργαζομένους στο ΥΠΠΟ που μιλούν για υποβάθμιση. Όμως ο υπουργός κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος κατά την ανάληψη των καθηκόντων του στο νεοσύστατο υπερ-υπουργείο (Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού) ξεκαθάρισε τα πράγματα εξ αρχής: «Το ενιαίο υπουργείο δεν αποτελεί υποβάθμιση του Πολιτισμού και του Αθλητισμού. Αντιθέτως, αποβλέπει στην αξιοποίηση των συνεργειών. Επενδύουμε στον Πολιτισμό, που τον θεωρούμε τη δυναμική μας ταυτότητα στη δημιουργική μας πορεία προς το μέλλον».

Ο μεγάλος αδικημένος

Ο νέος υπουργός μίλησε για διαμόρφωση εθνικής πολιτικής, για στοχευμένες πολιτικές στον πολιτισμό, αναφέρθηκε μάλιστα στον σύγχρονο πολιτισμό (εικαστικά, θέατρο, μουσική, κινηματογράφο) δείχνοντας το πεδίο που σκοπεύει να κινηθεί. Αν μη τι άλλο, φάνηκε ενημερωμένος και κυρίως μίλησε για τη δύναμη της πολιτιστικής διπλωματίας. «Ο πολιτισμός μας είναι μοναδικό εργαλείο για την αναγέννηση ενός σύγχρονου φιλελληνικού ρεύματος, που το έχει ανάγκη η Ελλάδα του παρόντος, αλλά κυρίως του μέλλοντος».

Στο ΥΠΠΟ, μετά την έμφαση στην πολιτιστική κληρονομιά, σειρά πια έχει ο μεγάλος αδικημένος. Ο σύγχρονος πολιτισμός είναι η μεγάλη ευκαιρία του υπουργείου να ξεφύγει από την εμμονή στο παρελθόν και μια αρχή για να προβληθούν οι νέες προσπάθειες δημιουργίας. Να αναθεωρηθούν παλιές ξεπερασμένες πρακτικές, να γίνουν πιο ευέλικτοι σχεδιασμοί και να προβληθούν οι ελληνικές δυνάμεις εντός και εκτός συνόρων.

Αν αυτά απασχολούν τους δημιουργούς και ιδιαίτερα το νέο αίμα, οι εργαζόμενοι στο υπουργείο αγωνιούν για πιθανές αλλαγές σε σχέση με την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Κυρίως στο κομμάτι των μνημείων και τις τυχόν ευθύνες που μπορεί να αναλάβει η τοπική αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο του «Καλλικράτη», όπως και στον τομέα της προστασίας. Κάτι τέτοιο βέβαια απαιτεί αλλαγή του οργανισμού του υπουργείου. Δύσκολο προς τον παρόν. Βιαστικός ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι το υπουργείο Πολιτισμού θα πρέπει να ανασυσταθεί ως αυτόνομο, διαφωνώντας με τη συγχώνευση που τη χαρακτηρίζει ως «πρόθεση υποβάθμισης της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας».

«Ο κοινωνικός ρόλος των μουσείων, των αρχαιολογικών χώρων, των χώρων τέχνης και παραγωγής πολιτισμού είναι ακόμη πιο σημαντικός σήμερα, όταν στις επαρχιακές πόλεις τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι αποτελούν τους μοναδικούς χώρους πολιτιστικών δραστηριοτήτων, όταν οι κάτοικοι των πόλεων προσπαθούν να βρουν διεξόδους αναψυχής στα μουσεία, στους ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους, στις υπαίθριες δωρεάν εκδηλώσεις τέχνης», σημειώνει ο ΣΕΑ μεταξύ άλλων.

Τα «δύσκολα»

Αυτά ωστόσο μοιάζουν ψιλά γράμματα μπροστά στα βασικά προβλήματα που έχει να λύσει ο νέος υπουργός και ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού κ. Κώστας Τζαβάρας, όπως είναι η φύλαξη των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων, αλλά και η καθιέρωση του θερινού ωραρίου (ανοιχτά και μετά τις 4 μ.μ. τα μουσεία, ειδικά τώρα που πρέπει να τονωθεί με πολλούς τρόπους ο τουρισμός), η απορρόφηση του ΕΣΠΑ που κυνήγησε η τ. γ.γ. κ. Λίνα Μενδώνη, αλλά και το τρέξιμο των έργων. Χωρίς πίεση όλα δείχνουν πως τίποτα δεν κινείται στο ΥΠΠΟ.

Ο αναπληρωτής υπουργός, αρμόδιος για θέματα Πολιτισμού, κ. Τζαβάρας έκανε έκκληση στους εργαζομένους: «να εμπνεύσουμε ο ένας τον άλλον για κάτι πιο καλό, για κάτι πιο θετικό, για κάτι επιτέλους πιο ελπιδοφόρο και χαρούμενο». Η ενημέρωση που έγινε το Σάββατο —επί τέσσερις ώρες— δείχνει διάθεση για δουλειά. Το ΥΠΠΟ —παρότι δεν του φαίνεται— είναι δύσκολο υπουργείο με πολλές εκκρεμότητες και ανεπίλυτα προβλήματα, αλλά και δυσαρεστημένους, φορτωμένους υπαλλήλους. Αυτό σημαίνει πως όποιος ασχοληθεί με τον τομέα του πολιτισμού πρέπει να σκύψει πολύ σοβαρά επάνω στα προβλήματά του.