Τα θέατρα αποτελούσαν βασική προσφορά των αρχαίων ελληνικών πόλεων προς τους πολίτες τους, χώρους όχι μόνο ψυχαγωγίας αλλά και πολιτικής ωρίμανσης. Σκεφτείτε την παράσταση της αρχαίας τραγωδίας (Σοφοκλής, Ευριπίδης, Αριστοφάνης, Μένανδρος και άλλες) και την κριτική μαζί με τα διαχρονικά μηνύματα που άφηνε να διαχέεται στους θεατές, μέσα στο μαγευτικό περίγυρο.

Στις αιολικές πόλεις της Λέσβου, μέχρι στιγμής είναι γνωστή η ύπαρξη μόνον του θεάτρου της Μυτιλήνης. Δεν αναφέρεται η εντόπιση έστω και της πιθανής θέσης άλλου θεατρικού χώρου.

Η αρχαία Πύρρα, μία από τις έξι αρχαίες πόλεις της Λέσβου, καταλαμβάνει το χώρο της σημερινής Αχλαδερής. Η πόλη ήταν χτισμένη επάνω στο φύσει οχυρό ύψωμα νοτίως της εκβολής του Βούβαρη. Το τείχος έζωνε περιμετρικά το χείλος του βράχου, είχε τρεις πύλες, το αρχαίο λιμάνι με τους νεώσοικους βρισκόταν στην εκβολή του ποταμού και στη νότια πλαγιά, κάτω από το βράχο, ήταν κτισμένο το Προάστιο. Οι λιμενικές εγκαταστάσεις στη ΝΔ γωνία θεωρούνται μεταγενέστερες, μετά την υποτιθέμενη καταστροφή της τειχισμένης πόλης (ακρόπολης) από σεισμό, πιθανόν το 2ο π.Χ. αι., και της «επιβίωσης» του Προαστίου.

Ένα αψιδωτό κτήριο στη ΝΔ γωνία της πόλης θεωρείται ιερό των Γεωμετρικών Χρόνων που συνεχίζεται η ύπαρξή του στα Αρχαϊκά Χρόνια (Böhlau). Η νεκρόπολη εντοπίστηκε στη ΒΑ πλαγιά του Γενιάτη Λόφου (κτήρια Αχλαδερής). Τα όστρακα των αγγείων και οι τάφοι (ένας πρωτογεωμετρικός) δείχνουν την ύπαρξη της πόλης από τα πρωτογεωμετρικά χρόνια. Όμως θεωρείται βέβαιο ότι προϋπήρξε στρώμα της Ύστερης Χαλκοκρατίας (μυκηναϊκό – Buchhoz).

To Θέατρο

Εδώ και αρκετό καιρό, ο Μάκης Παυλέλλης είχε εντοπίσει εδώλια θεάτρου μέσα στο χώρο του Προαστίου της αρχαίας πόλης. Στις 29 του περασμένου Ιανουαρίου (2012) επισκεφτήκαμε μαζί το χώρο. Πραγματικά, στη νότια πλευρά του βράχου της ακρόπολης, σε (τεχνητό;) κοίλωμά του, ακριβώς πίσω από τη νότια βραχώδη προβολή της μεγάλης ανατολικής πύλης, υπάρχουν λαξευμένα στο βράχο τα εδώλια του θεάτρου.

Στο υψηλότερο σημείο διακρίνονται αρκετές σειρές, ενώ χαμηλότερα προβάλλουν διάσπαρτα μέσα από το έδαφος του ελαιώνα. Η φορά του δείχνει τη «διαμόρφωση του κοίλου» και, όπως πολύ σωστά παρατήρησε ο κ. Παυλέλλης, διατηρούνται δύο επιχωματώσεις εκατέρωθεν για την κατασκευή του.

Η Ορχήστρα θα βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο του ελαιώνα. Όλα αυτά βέβαια περιμένουν την ανασκαφική επιβεβαίωση από την Κ′ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Πιθανόν, αρχικά, και μόνο η απομάκρυνση θάμνων από την περιοχή να έκαμε ορατά τα εδώλια.