Ο πατέρας των θεών του Ολύμπου Δίας και η γυναίκα του, η Ήρα, «προσγειώθηκαν» προχθές ασφαλώς από ύψος 12 μέτρων, από το «μέτωπο» του Παρθενώνα, απ’ όπου παρακολουθούσαν την Αθήνα για 2.500 χρόνια.

Οι δύο θεοί, κάποτε μεγαλοπρεπείς, βγαλμένοι από το εργαστήρι του Φειδία, σώζονται σήμερα αρκετά αλλοιωμένοι σε μια μαρμάρινη μετόπη, όχι τόσο από την όξινη βροχή που έχει «αυλακώσει» όλα τα μνημεία της Ακρόπολης όσο από τη μανία των χριστιανών που τις λάξευσαν στην παλαιοχριστιανική εποχή, όταν ακόμη μάχονταν για την επικράτηση της χριστιανικής θρησκείας.

Επλήγη περισσότερο

Η μετόπη αυτή αποσπάστηκε από την άκρη της βόρειας πλευράς του Παρθενώνα, στη γωνία με τη δυτική. Η βόρεια πλευρά είναι εκείνη που επλήγη περισσότερο από την ανατίναξη του Μοροζίνι (1687). Σώθηκαν τότε μόνο 13 μετόπες από τις 32 συνολικά. Η μελέτη τους που ακολούθησε και κυρίως το επεισόδιο της αναζήτησης της Ελένης από τον Μενέλαο στα παλάτια του Πριάμου, που αναγνωρίστηκε σε δύο μετόπες (24 και 25), έδειξε πως ολόκληρη η βόρεια πλευρά αφηγείτο την άλωση της Τροίας.

Στην άλλη μεγάλη πλευρά του ναού, τη νότια, οι μετόπες δείχνουν σκηνές Κενταυρομαχίας. Από αυτές τις μετόπες τα αυθεντικά ανάγλυφα σπανίζουν στο Μουσείο της Ακρόπολης, γιατί οι 15 καλύτερα σωζόμενες από εκεί εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, λεία του Έλγιν, και μία στο Λούβρο, κλεμμένη κι αυτή από τον άλλο «φιλέλληνα», τον Γάλλο Φοβέλ. Στην ανατολική πλευρά απεικονίζεται Γιγαντομαχία και οι σκηνές στη δυτική προδίδουν Αμαζονομαχία. Δύο αντίπαλοι μάχονται με μια έφιππη Αμαζόνα που παρεμβαίνει και νικά Έλληνα.

Η μαρμάρινη μετόπη (βάρους 700 κιλών), που μετεωρίστηκε για λίγα λεπτά κρεμασμένη από ιμάντες, τροχαλίες και μαλακά πανιά, είναι η 31η. Δίπλα της πάνω στο μνημείο ήταν μια άλλη, διασημότερη, η 32η, που αναμένεται σύντομα να κατέβει κι αυτή, σύμφωνα με τη διευθύντρια της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, Μαίρη Ιωαννίδου. Είναι ο λεγόμενος «Ευαγγελισμός», που διέφυγε από την καταστροφική μανία των χριστιανών γιατί τους θύμιζε τη σκηνή του Ευαγγελισμού της Παρθένου.

Η μετόπη που κατέβηκε επρόκειτο να αποξηλωθεί πριν από πέντε-έξι χρόνια, όταν αναστηλωνόταν η βόρεια κιονοστοιχία του Παρθενώνα. «Το υπερκείμενο όμως γείσο, που κάλυπτε ένα μικρό τμήμα της, βρισκόταν εκτός της εμβέλειας του ανυψωτικού γερανού του εργοταξίου κι έτσι παρέμεινε στη θέση της. Ούτως ή άλλως, θα ακολουθούσε η επέμβαση στη ΒΔ γωνία, οπότε θα κατέβαινε με τα υπόλοιπα μάρμαρα της ίδιας πλευράς», μας εξήγησε η αρχιτέκτων Βάσω Ελευθερίου, που έχει εκπονήσει τη μελέτη για την επέμβαση της βορειοδυτικής γωνίας.

Το αρχαίο αρχιτεκτονικό μέλος που αποσπάστηκε από τον Παρθενώνα θα μεταφερθεί άμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης για συντήρηση και μελλοντική έκθεση. «Το αντίγραφό του, που έχει ήδη κατασκευαστεί, θα πάρει τη θέση του στο ναό όταν ολοκληρωθεί η αποκατάσταση των υποκείμενων επιστυλίων», μας είπε η κ. Ελευθερίου.

Σύστημα παρακολούθησης

Οι καθαιρέσεις των αρχιτεκτονικών μελών της ΒΔ γωνίας του Παρθενώνα ξεκίνησαν τον περασμένο Μάιο μετά την εγκατάσταση γερανού και ικριωμάτων. Παράλληλα, τοποθετείται ένα σύστημα παρακολούθησης των μικρομετακινήσεων που ενδεχομένως υπάρξουν στους δύο γωνιακούς κίονες, όταν αυτοί αποφορτιστούν από τα υπερκείμενα μέλη.

Μέχρι σήμερα έχουν κατέβει από αυτή την πλευρά 21 αρχιτεκτονικά μέλη, όλα αναστηλωμένα από τον Ν. Μπαλάνο στις αρχές του 20ού αιώνα. Όσοι από τους μελετητές των μνημείων της Ακρόπολης τα είδαν εντυπωσιάστηκαν από τους συνδέσμους των μαρμάρων εκείνης της εποχής, που ήταν κατασκευασμένοι από καλής ποιότητας χυτοσίδηρο, με ικανή επικάλυψη μολύβδου και έκτυπη τη χρονολογία τοποθέτησης: 1901.

Η μεγάλη επέμβαση, που είναι η καθαίρεση του γωνιακού γείσου, βάρους περίπου 9 τόνων, και τριών μικρότερων γείσων της δυτικής πλευράς, προγραμματίζεται να γίνει τον Σεπτέμβριο. «Παράλληλα προχωρά η δομική αποκατάσταση των λίθων που αποσυναρμολογούνται, καθώς όλοι κατά κανόνα παρουσιάζουν θραύσεις σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό», επισημαίνει η μελετήτρια.

Εκτός από τις εργασίες στη δυτική πλευρά, συνεχίζονται εργασίες για την αποκατάσταση των ορθοστατών του βόρειου τοίχου του σηκού και την τελική λάξευση των ραβδώσεων στα νέα συμπληρώματα των κιόνων της βόρειας πλευράς.