«Οι προϊστορικοί τάφοι φαίνεται ότι ανήκουν στους πρώτους Μυκηναίους που πήγαν στην Κρήτη. Είναι παλαιότεροι και από τους τάφους που βρήκε ο Έβανς στην Κνωσό…» (14ου-13ου αι. π.Χ.), αναφέρει η ανασκαφέας και Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη για 60 τάφους που έχουν ανασκαφεί σε ένα από τα μεγαλύτερα, όπως φαίνεται, νεκροταφεία της αρχαίας Κυδωνίας, πόλης-«προγόνου» των σημερινών Χανίων.

Οι ταφές είναι πυκνές και δείχνουν πως πρόκειται για ένα από τα μεγάλα νεκροταφεία της μινωικής πόλης της αρχαίας Κυδωνίας, η οποία εκτεινόταν κυρίως στο λόφο Καστέλι πάνω από το Ενετικό Λιμάνι των σημερινών Χανίων. Εκεί, έχουν βρεθεί απομεινάρια του οικισμού με πλήθος ευρημάτων και πινακίδες της Γραμμικής Α και Β γραφής. Τα νεκροταφεία της αρχαίας Κυδωνίας ήταν στην περιοχή Δικαστηρίων, του στρατοπέδου Μαρκοπούλου, του Αγίου Λουκά, των Παχιανών, έξω από τα όρια της πόλης.

Οι πιο πολλοί νεκροί ήταν πολεμιστές. Στους τάφους έχουν βρεθεί έξι ξίφη με χρυσά καρφιά, πολλά μυκηναϊκά αγγεία, αλάβαστρα, δίχτυα, αγκίστρια, εργαλεία επεξεργασίας δέρματος, που δείχνουν και διάφορα επαγγέλματα. Στον παλιότερο τάφο, τον επονομαζόμενο «Τάφο του Γενάρχη», βρέθηκε η σφραγίδα του «Δεσπότη Θηρών» (1420-1400 π.Χ.). Δεσπόζει η μορφή ενός νέου άνδρα όρθιου με την πόλη στα πόδια του, που απεικονίζεται σε παραθαλάσσιο λόφο. Η παράσταση θεωρείται μοναδική στη μινωική τέχνη.

Η μοναδική αποκάλυψη σημειώθηκε το 2005-6 σε δύο οικόπεδα συνολικής έκτασης 3.100 τ.μ που βρίσκονται στο κέντρο της πόλης (οδός Ηγουμένου Γαβριήλ 73-77) των οποίων η αρχαιολόγος εισηγήθηκε την αναγκαστική απαλλοτρίωση. Σκοπός της η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου και η ενοποίησή του με το γειτονικό αλσύλλιο πίσω από το δικαστικό μέγαρο.

Η ανασκαφή χρηματοδοτήθηκε από τους ιδιοκτήτες των οικοπέδων οι οποίοι δεν ελπίζουν πλέον ότι θα οικοδομήσουν. Ζήτησαν λοιπόν την αναγκαστική απαλλοτρίωσή τους. Μόνο που το τίμημα ήταν μεγάλο (2,8 εκατ. ευρώ σύμφωνα με τη ΔΟΥ της περιοχής). Ως εκ τούτου, κάποια μέλη του Συμβουλίου πρότειναν να ζητηθεί και η συμβολή του δήμου για την εξαγορά του οικοπέδου ή την ανταλλαγή του με άλλη δημοτική έκταση. Ειπώθηκε επίσης να εξεταστεί η συνύπαρξη των αρχαίων με το νέο κτήριο στο πρότυπο του Μουσείου της Ακρόπολης.

Η θεμελίωση, όμως, ενός πολυώροφου κτηρίου θα κατέστρεφε σε μεγάλο βαθμό τα ευρήματα. Έτσι, και λόγω οικονομικής κρίσης, αποφάσισαν την απαλλοτρίωση των ακινήτων και την ανάδειξη των αρχαίων σε οργανωμένο και επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο. «Επειδή οι τάφοι της Κνωσού δεν είναι πια ορατοί, θα είναι οι μόνοι που θα μπορεί να δει κάποιος. Και από την πλαϊνή ανασκαφή του Νικολάου Πλάτωνα με τους 30 τάφους δεν έχει μείνει τίποτα ορατό», προσθέτει η κυρία Βλαζάκη.

Πηγή: Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, Ελευθεροτυπία, 13/04/11

Ζ.Ξ