Μια «βόλτα» σε μία σχεδόν άγνωστη, αλλά πολύ σημαντική αρχαία πόλη κοντά στο Κιλκίς έχουν τη δυνατότητα να κάνουν Θεσσαλονικείς και επισκέπτες. Πρόκειται για τη Μόρρυλο της αρχαίας Κρηστωνίας, η ιστορία της οποίας παρουσιάζεται στο κοινό, μέσα από την πρώτη για το 2024 περιοδική αρχαιολογική έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης (ΑΜΘ) σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων (ΕΦΑ) Κιλκίς.

Στην έκθεση με τίτλο «Μητρόπολις Μορρυλίων» προβάλλονται 135 αντικείμενα, που αποδεικνύουν την ύπαρξη της πόλης αυτής τουλάχιστον από τον 4ο αι. π.Χ. Ωστόσο, η Μόρυλλος άρχισε να… αναδύεται τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα (περί το 1930 με 1940), ενώ η ανάδυση αυτή συνεχίζεται έως και σήμερα, βάσει συστηματικότερων ερευνών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς (όπως γεωφυσικές έρευνες με τη βοήθεια του αντίστοιχου τμήματος του ΑΠΘ από το 2018) και με συστηματικές ανασκαφές από το 2020.

«Η αρχαία Μόρρυλος βρίσκεται σε έναν αναβαθμό πάνω από τη μεγάλη πεδιάδα της Κρηστωνίας, μόλις 18 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την πόλη του Κιλκίς και ακριβώς δίπλα σε έναν λόφο με επίπεδη κορυφή (τράπεζα), πολύ κοντά στη σημερινή σύγχρονη κοινότητα των Άνω Αποστόλων» τόνισε κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της έκθεσης η προϊσταμένη της ΕΦΑ Κιλκίς και αναπληρώτρια προϊσταμένη της ΕΦΑ Ημαθίας Γεωργία Στρατούλη. «Πρόκειται για ένα σημαντικό αστικό κέντρο των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, που κατείχε στρατηγική θέση στην Κρηστωνία, ελέγχοντας οδικές αρτηρίες, δρόμους διακίνησης αγαθών και ειδών, καθώς και διελεύσεις στρατιωτικών μονάδων, ενώ είχε επίσης σπουδαία αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, όπως ακριβώς και στις μέρες μας» συμπλήρωσε.

Για τη θέση της Μορρύλου στον γεωγραφικό της χώρο ενημερώνεται ο επισκέπτης με την είσοδό του στην έκθεση, όπου κυριαρχούν γήινα χρώματα, τα οποία παραπέμπουν στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή που χαρακτήριζε την περιοχή από την αρχαιότητα έως σήμερα. «Στην ίδια ενότητα παρουσιάζεται η πολεοδομική και πολιτειακή οργάνωση της πόλης, ενώ ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ψηλαφίσει όψεις της καθημερινής ζωής της Μορρύλου μέσω νομισμάτων και σταθμίων –που υπαινίσσονται εμπορικές και άλλες νομισματικές σχέσεις–, καθώς επίσης μέσω αγγείων καθημερινής χρήσης, προϊόντων κοροπλαστικής, εργαλείων και άλλων μετάλλινων αντικειμένων. Επιπλέον παρουσιάζονται επιτύμβια μνημεία και ταφικά κτερίσματα» επεσήμανε η κα Στρατούλη.

Το Ασκληπιείο της Μορρύλου

Στη δεύτερη ενότητα της έκθεσης, τα γήινα χρώματα γίνονται μπλε, χρώμα που δηλώνει την αναγκαία παρουσία του νερού, σε όσες πόλεις μπορούσαν να υποστηρίξουν ιερά του Ασκληπιού. Στη Μόρρυλο αυτό βρισκόταν στο επιφανέστερο σημείο της και προσέλκυε πλήθη πιστών ακόμα και από γειτονικές πόλεις.

Επιγραφές, τιμητικά ψηφίσματα, καθώς επίσης γλυπτά του Ασκληπιού και της οικογένειάς του βγήκαν από τις αποθήκες ή από τις μόνιμες εκθέσεις του Αρχαιολογικού Μουσείου και παρουσιάζονται στην έκθεση.

Σε ένα από αυτά τα ψηφίσματα τιμάται ο Παράμονος, ο γιος του Σαμαγόρα, γιατί προσέφερε στη Μόρρυλο και στο Ασκληπιείο της μία αγελάδα η οποία ήταν σε παραγωγική ηλικία και σε σύντομο χρονικό διάστημα αναπαρήχθη και δημιούργησε ένα κοπάδι από βοοειδή, που τελικά ήταν ένα πολυτιμότατο κεφάλαιο για το Ασκληπιείο και προσέφερε πλούτο, όπως ανέφερε κατά τη διάρκεια της ξενάγησης η προϊσταμένη της ΕΦΑ Κιλκίς, δείχνοντας την επιγραφή.

«Ένα άλλο τιμητικό ψήφισμα αναφέρεται σε έναν εύπορο πολίτη και χορηγό της, τον Αλκέτα, ο οποίος συνέβαλε οικονομικά για να αποκατασταθούν τα τείχη της πόλεως, όταν κάποια στιγμή είχαν υποστεί σοβαρή ζημιά» εξήγησε η κα Στρατούλη. Παρουσιάζοντας όσα ακόμα αναφέρονται στην επιγραφή, υπογράμμισε ότι ο Αλκέτας επιπλέον στήριξε και επισίτισε σε δύσκολους καιρούς συμπολίτες του, ενώ προσέφερε πολλά σιτηρά και στην αγορά.

Στο τέλος της ξενάγησης, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τη δεκάλεπτη ταινία παραγωγής της ΕΦΑ Κιλκίς, με τίτλο «Η πόλις των Μορρυλίων».

Πολιτιστική πολιτική με περιοδικές εκθέσεις

Ως ένα στρατηγικό εργαλείο για τα μουσεία παγκοσμίως έχουν αναγνωριστεί οι περιοδικές αρχαιολογικές εκθέσεις, όπως υπογράμμισε η οικοδέσποινα της εκδήλωσης, η γενική διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Αναστασία Γκαδόλου. «Μέσα από τις περιοδικές εκθέσεις, μας δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουμε καινούργια αρχαιολογικά δεδομένα και καινούργιες ιστορίες για την αρχαιότητα. Οι περιοδικές εκθέσεις αποτελούν πολιτιστική πολιτική σε εθνικό επίπεδο και υπηρετούν εκτός των άλλων τον εκπαιδευτικό και κοινωνικό ρόλο των μουσείων» ανέφερε η κα Γκαδόλου.

Όπως συμπλήρωσε, μια περιοδική έκθεση για να είναι επιτυχημένη και να ικανοποιεί τον εκπαιδευτικό της σκοπό, έχει σημασία να αφηγείται ιστορίες. «Σας υπόσχομαι ότι η συγκεκριμένη έκθεση έχει πολλές ιστορίες να διηγηθεί. Κάποιες από αυτές θα σας τις διηγηθούν επώνυμοι κάτοικοι της αρχαίας Μορρύλου…» είπε χαρακτηριστικά η διευθύντρια του ΑΜΘ.

Στα εγκαίνια της έκθεσης «Μητρόπολις Μορρυλίων» έδωσαν το «παρών» εκπρόσωποι φορέων της Θεσσαλονίκης και του Κιλκίς, όπως και κάτοικοι των δύο περιοχών. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου και η είσοδος σε αυτήν είναι ελεύθερη.