Anne-Marie Guimier-Sorbets, Τα ψηφιδωτά της Δήλου, École française d’Athènes (Épitomé, 4), 2023, 64 σελ. ISBN: 978-2-86958-585-0

Όταν ανακαλύφθηκαν τα αρχαία ψηφιδωτά στις παλαιές ανασκαφές, ήδη από τον 17ο αιώνα στην Ιταλία, τις περισσότερες φορές αποκολλούνταν και αφαιρούνταν από το κτήριο στο οποίο ανήκαν. Οι συλλέκτες εκτιμούσαν ιδιαίτερα τους εικονογραφημένους πίνακες των ψηφιδωτών ως κατάλοιπα της αρχαίας ζωγραφικής ή διακο­σμούσαν με αυτούς το δάπεδο των νεόδμητων παλατιών τους. Και στις δύο περιπτώσεις, διατηρείτο μόνο το αποκολλημένο τμήμα, ενώ το υπόλοιπο, που αφηνόταν κατά χώραν, ήταν καταδικασμένο, αργά ή γρήγορα, να καταστραφεί.

Μεγάλες συλλογές ψηφιδωτών συγκροτήθηκαν μέχρι το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, στα μεγάλα μουσεία των πρωτευουσών των δυτικών χωρών καθώς και στην Καρχηδόνα και στην Αντιόχεια. Αντιθέτως, τα δάπεδα της Δήλου, που αποκαλύφθηκαν ήδη από τις πρώτες ανασκαφές του 19ου αιώνα, αφέθηκαν στην αρχική τους θέση και μόνο σπαράγματα προερχόμενα από τον όροφο των οικιών μεταφέρθηκαν στο μουσείο. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν και εκτέθηκαν στο μουσείο ελάχιστοι πίνακες, που κινδύνευαν από την παραμονή τους στο χώρο. Ούτε αυτοί όμως έφυγαν από το νησί, όπως για παράδειγμα ορισμένα γλυπτά που φυλάσ­σονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.

Όλα τα ψηφιδωτά της Δήλου βρίσκονται στο νησί και, στην πλειονότητά τους, στην αρχική τους θέση, προστατευμένα σε ένα εξαιρετικό περιβάλλον καθώς ολόκληρο το νησί αποτελεί προστατευόμενο αρχαιολογικό χώρο. Το πρώτο αυτό χαρακτηριστικό των ψηφιδωτών της Δήλου επιτρέπει τη μελέτη τους μέσα στο αρχιτεκτονικό τους πλαίσιο. Το δεύτερο χαρακτηριστικό τους έγκειται στο γεγονός ότι είναι ταυτόχρονα πολυάριθμα και στη συντριπτική τους πλειοψηφία σύγχρονα, καθώς κατασκευάστηκαν σε μια σχετικά σύντομη χρονική περίοδο, μεταξύ του 130 και του 68 π.Χ. Αποτελούν λοιπόν ένα μοναδικό σύνολο για τη μελέτη του ψηφι­δωτού, όπως και για τη μελέτη του αρχιτεκτονικού διακόσμου της Ελληνιστικής εποχής, σε συσχετισμό με τις ζωγραφικές παραστάσεις και τα επιχρίσματα των ίδιων κτηρίων.

Για τη συγγραφέα

Η Anne-Marie Guimier-Sorbets, επίτιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Paris Nanterre, ανήκει στην ερευνητική ομάδα ArScAn, Archaeology of the Greek World and Information Systems (Πανεπιστήμιο Paris I, Πανεπιστήμιο Paris Nanterre, CNRS, Υπουργείο Πολιτισμού) και είναι πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Μελέτης Αρχαίων Ψηφιδωτών (AIEMA). Ειδικεύεται στον αρχιτεκτονικό διάκοσμο, μελετά τα ψηφιδωτά, τη ζωγραφική και τα κονιάματα στη Δήλο και στην Αλεξάνδρεια.