Μάχη με τον χρόνο, τις καιρικές συνθήκες, αλλά και έναν νέο ύπουλο εχθρό καλούνται να δώσουν οι πλούσιοι σε τοιχογραφίες επιβλητικοί βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας. Ο άγνωστος μέχρι πρόσφατα εχθρός είναι τα φυτοφάρμακα, που περνούν στον υδροφόρο ορίζοντα και λόγω της υγρασίας αλλοιώνουν τις τοιχογραφίες στους τοίχους των τάφων. Γι΄ αυτό και το υπουργείο Πολιτισμού ετοιμάζεται να απλώσει ασπίδα προστασίας σε τέσσερις από αυτούς- του Φιλίππου, του Πρίγκιπα, της Περσεφόνης και του Ρωμαίου-εφόσον βρεθεί σχετικό κονδύλι από το νέο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης (ΕΣΠΑ).
«Η κατάσταση των τάφων είναι προβληματική», παραδέχτηκε στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου ο προϊστάμενος της διεύθυνσης συντήρησης αρχαίων και νεώτερων μνημείων Νίκος Μίνως.
Στον πλέον διάσημο των τάφων- του Φιλίππου Β΄ που ανακάλυψε ο Μανόλης Ανδρόνικος το 1977- η πρόσοψη με τις ζωγραφισμένες σκηνές κυνηγιού λιονταριών, αρκούδων, αντιλοπών και κάπρων σε ένα δάσος, που είναι ορατή στο κοινό, διατηρείται σε καλή κατάσταση, καθώς αμέσως μετά την αποκάλυψή του έγιναν οι σχετικές στερεώσεις. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για το εσωτερικό του μνημείου. Στον προθάλαμο έχουν εντοπιστεί ρωγμές, αποκολλήσεις και άλατα στις τοιχογραφίες, όπως και στο εσωτερικό όπου τα επιχρίσματα τοποθετήθηκαν πρόχειρα λόγω του αιφνίδιου θανάτου του Φιλίππου.
Ανάλογη είναι η εικόνα και στους άλλους δύο τάφους που καλύπτονταν κάτω από τη Μεγάλη Τούμπα: στον τάφο της Περσεφόνης έχουν διαπιστωθεί ρωγμές ιδίως στη μορφή της θεάς Δήμητρας και μικρές αλλοιώσεις στα χρώματα, ενώ και στον λιτό τάφο του Πρίγκιπα παρατηρούνται αποκολλήσεις και μικρορωγμές και οι επεμβάσεις θα έχουν στόχο κυρίως το εσωτερικό των μνημείων.
Πιο ριζικές θα είναι οι επεμβάσεις στον τάφο του Ρωμαίου, του πρώτου τάφου που αποκαλύφθηκε στη Βεργίνα το 1938 και του δεύτερου σε μήκος (μετά του Φιλίππου), ο οποίος προγραμματίζεται να γίνει επισκέψιμος για το κοινό. Προβληματική είναι η εικόνα που παρουσιάζει το μνημείο με την ιωνικού ρυθμού πρόσοψη, που μεγάλο μέρος της ζωγραφικής του διακόσμησης και των κονιαμάτων της πρόσοψής του απολεπίζεται.
18.000 τάφοι και σιδηροδέσμιοι δούλοι
Λοιμός ή πόλεμος οδήγησε στον θάνατο τους χιλιάδες ανθρώπους που έχουν ταφεί στους 18.000 τάφους της Ακάνθου- της πρώτης αποικίας των Ανδρίων- στη σημερινή Ιερισσό στη Χαλκιδική; Σε αυτό το ερώτημα προσπαθούν να απαντήσουν οι επιστήμονες που εξετάζουν το σκελετικό υλικό ενός από τα μεγαλύτερα νεκροταφεία της αρχαιότητας, που χρησιμοποιήθηκε σε επάλληλες στρώσεις από τον 7ο αι. π.Χ. έως τον 17ο αι. μ.Χ. Ένα μικρό δείγμα του θα αναδειχθεί σε οικόπεδο 500 τ.μ. κάτω από ένα κλειστό στέγαστρο-επιτόπιο μουσείο.
Σήμερα δεν είναι ορατό το πυκνό νεκροταφείο (έχουν βρεθεί έως και 500 τάφοι σε ένα οικόπεδο) που έκρυβε στα σπλάχνα του από ολόκληρες οικογένειες μέχρι κατάδικους και δούλους που είχαν ταφεί σιδηροδέσμιοι. Εικόνα θα αλλάξει όμως και η πατρίδα του φιλόσοφου Αριστοτέλη, τα Στάγειρα, επίσης αποικία της Άνδρου. Εργαστήρια, κατοικίες, ένα ιερό και κτίρια ακόμη θα συντηρηθούν στην πόλη με το δεσπόζον τείχος που αγκαλιάζει τους δύο λόφους, όπως και οι πληγές που προκάλεσε πρόσφατη κακοκαιρία, η οποία έριξε δέντρα πάνω στα μνημεία.
Πηγή: Τα Νέα, Μ. Αδαμοπούλου, 4/3/10