Μια πρωτόγνωρη εμπειρία περιμένει τους επισκέπτες της Βασιλικής του Αγ. Αχιλλείου, ενός από τα εμβληματικότερα μνημεία της βυζαντινής περιόδου που δεσπόζει στη λίμνη της Μικρής Πρέσπας: Μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και με τη χρήση εφαρμογής επαυξημένης πραγματικότητας (AR), ο επισκέπτης διά ζώσης θα περπατά στους χώρους του μνημείου και μέσα από την smartphone συσκευή του, θα βλέπει σε τρισδιάστατη απεικόνιση τον εσωτερικό χώρο, λεπτομέρειες του διακόσμου του ναού, τον εξωτερικό περίβολο, λεπτομέρειες της εξωτερικής τοιχοποιίας και των όψεων του μνημείου.
Το καινοτόμο έργο παρουσιάστηκε στη διάρκεια συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στον Λαιμό του δήμου Πρεσπών, με θέμα «το πολιτιστικό απόθεμα και τη λειτουργική αξιοποίηση του μνημειακού πλούτου των Πρεσπών» στο πλαίσιο του έργου Holywater του διασυνοριακού προγράμματος Interreg – IPA CBC Ελλάδα – Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο, αρχαιολόγοι από την Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία, εκπρόσωποι των δήμων Πρεσπών και Ρέσεν, στελέχη της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών και του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών και εκπρόσωποι των μέσων μαζικής ενημέρωσης, είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν τη χρήση της εφαρμογής στον Αγ. Αχίλλειο, να αισθανθούν το μέγεθος του μνημείου, τους εσωτερικούς χώρους με τους αρχαιοπρεπείς κίονες, το ιερό, τους τάφους που βρίσκονται εντός του μνημείου, όπου ορισμένες αναφορές λένε ότι ανήκουν στον Άγιο Αχίλλειο και σε μέλη της βουλγαρικής τσαρικής οικογένειας του Σαμουήλ.
Ο Στέφανος Οικονόμου, 3D Developer & designer, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ανέφερε ότι στην τρισδιάστατη απεικόνιση του ναού χρησιμοποίησε «πληροφορίες από τα ευρήματα των ανασκαφών που έχουν γίνει στο μνημείο, καθώς και οπτικό υλικό που φυλάσσεται στη Βυζαντινή Συλλογή του Αγ. Γερμανού και της Φλώρινας». Το υπάρχον μνημείο σκαναρίστηκε με ειδικά συστήματα λέιζερ, ενώ έγιναν ειδικές λήψεις από αέρος. Η επιστημονική επίβλεψη του όλου εγχειρήματος έγινε από τους Ανδρέα Τσώκα και Δημήτρη Ασημακόπουλο, αμφότεροι αρχαιολόγοι της ΕΦΑ Φλώρινας με επιστημονικό έργο που αφορά τον ναό και τον εσωτερικό διάκοσμο της Βασιλικής του Αγ. Αχιλλείου.
Η εμπειρία του να βρίσκεσαι στην είσοδο του μνημείου ξεκινώντας την περιήγηση με τη χρήση της τρισδιάστατης ψηφιακής απεικόνισης είναι μοναδική. Νιώθεις το μέγεθος του μνημείου, που είναι τεράστιο, το ύψος του ναού με τον εσωτερικό ξυλότυπο της σκεπής, το μέγεθος του τρούλου του ιερού, μέρη του οποίου σώζονται έως σήμερα. Η σημερινή εικόνα των ερειπίων του ναού, με τα σωζόμενα μέρη της εξωτερικής και εσωτερικής τοιχοποιίας, δεν βοηθά στην πλήρη επίγνωση των μεγεθών του. Ο Ανδρέας Τσώκας, προς επίρρωση των παραπάνω, αναφέρει ότι «η Βασιλική του Αγ. Αχιλλείου στο μήκος της είναι μόνο λίγα μέτρα μικρότερη από αυτήν του Αγ. Δημητρίου της Θεσσαλονίκης».
Με τη χρήση εφαρμογής επαυξημένης πραγματικότητας, οι επισκέπτες θα μπορούν να περιηγηθούν και σε ένα εντυπωσιακό σπήλαιο στο Βροντερό, το οποίο τους τελευταίους αιματηρούς μήνες του εμφυλίου πολέμου χρησιμοποιήθηκε από τους αντάρτες του ΔΣΕ ως νοσοκομείο. Ο Γιώργος Κολλιόπουλος, αρχιτέκτονας και ιστορικός ερευνητής, ήταν ο άνθρωπος που αποτύπωσε για πρώτη φορά το σπήλαιο, τις εσωτερικές του εγκαταστάσεις, το 2004 προκειμένου να ενταχθεί ως μνημείο του νεότερου πολιτισμού στο 3ο ΚΠΣ της Περιφέρειας δυτικής Μακεδονίας. Μέχρι το 1970, σε πολλά σημεία στη μεθοριακή γραμμή της Πρέσπας, όπως σε εγκαταλελειμμένα χωριά, η πρόσβαση ήταν απαγορευμένη, ενώ κάποιες εγκαταστάσεις που χρησιμοποιήθηκαν στον εμφύλιο από τους αντάρτες ήταν στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ελληνικού στρατού. Ο κ. Κολλιόπουλος ανέφερε στο συνέδριο ότι «ο χώρος του νοσοκομείου των ανταρτών, όπως αποκαλύφθηκε το 1984 από το περίφημο σχέδιο της “Κόκκινης προβιάς”, προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί ως χώρος διασποράς αξιωματούχων των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων». Η Χριστίνα Μιχελάκη από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας της Β. Ελλάδας ανέφερε ότι το συνολικό μήκος του σπηλαίου φθάνει τα 30 μ., το εμβαδόν του διαμορφωμένου χώρου είναι λίγο πάνω από τα 200 τ.μ. και κατά την περίοδο χρήσης του ως νοσοκομείου είχαν κατασκευαστεί πατάρια, διάδρομοι κυκλοφορίας, προσβάσεις και ξύλινες σκάλες για τα διαφορετικά επίπεδα που δημιουργήθηκαν.
Η Μέρι Στογιάνοβα (PhD εθνολόγος και διευθύντρια του Ινστιτούτου και Μουσείου Μπίτολα – Μοναστήρι της Βόρειας Μακεδονίας) μίλησε για τις αναστηλώσεις βυζαντινών εκκλησιών που βρίσκονται στο δήμο του Ρέσεν και στα παράλια της Μεγάλης Πρέσπας, καθώς και τις συντηρήσεις αγιογραφιών και εικόνων στους ναούς του Πέτρου και Παύλου, προφήτη Ηλία καθώς και του Αγ. Γεωργίου στο Κουρμπίνοβο. Μάλιστα, για τις τοιχογραφίες του Αγ. Γεωργίου που θεωρούνται σημαντικές τρέχει πρόγραμμα διακρατικής συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες. Όπως ανέφερε η Φλώρα Καραγιάννη, διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών μνημείων, «πριν από 1,5 χρόνο υπογράφηκε συμφωνία ανάμεσα στον υπουργό Πολιτισμού της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελλάδας για τη συντήρηση των τοιχογραφιών του συγκεκριμένου ναού». Η μελέτη που συνέταξαν οι Έλληνες αρχαιολόγοι πριν από λίγο διάστημα παραδόθηκε στο υπουργείο Πολιτισμού της Βόρειας Μακεδονίας, και, όπως ανέφερε η κα Καραγιάννη, «αναμένεται η έγκρισή της προκειμένου να ξεκινήσουν άμεσα οι εργασιες συντήρησης του ναού».
Το Holywater που τρέχει στο πλαίσιο του διασυνοριακού προγράμματος Interreg – IPA CBC Ελλάδα – Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας έχει ως στόχο την προβολή και προώθηση των ιδιαίτερων πολιτιστικών μνημείων και περιβαλλοντικών αξιών που βρίσκονται εκατέρωθεν της λίμνης Πρέσπας κι όπως σημείωσε ο δήμαρχος της Πρέσπας, Παναγιώτης Πασχαλίδης, «εμείς, οι άνθρωποι των Πρεσπών, με μια φωνή λέμε στην Ευρώπη και στις κυβερνήσεις μας: τρεις χώρες, δυο λίμνες, ένας προορισμός».
Στο συγκεκριμένο έργο συνεργάστηκαν οι δήμοι Πρεσπών και Ρέσεν, το Ινστιτούτο και Μουσείο Μπίτολα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας και η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών. Από το www.holywater.gr οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να κατεβάσουν τις εφαρμογές της τρισδιάστατης περιήγησης και της επαυξημένης πραγματικότητας.
- Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Σπ. Κουταβάς).