Κοσμάς Τουλούμης, Προϊστορική αρχαιολογία. Είκοσι χρόνια (2000-2019), University Studio Press, 2021, 192 σελ. ISBN: 978-960-12-2516-6
Τα τελευταία χρόνια η Προϊστορική Αρχαιολογία καθίσταται όλο και περισσότερο μια επιστήμη, η οποία εστιάζει στη μελέτη του ανθρώπου διερευνώντας τα υλικά κατάλοιπα των ατομικών, συλλογικών και κοινωνικών του πρακτικών κατά την προϊστορία. Προσεγγίζεται έτσι τόσο η προσπάθεια του ανθρώπου να συνειδητοποιήσει τον εαυτό του, όσο και να προσδιορίσει αυτόν τον εαυτό σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους, στο πλαίσιο μιας συλλογικότητας, η οποία αντανακλά την ύπαρξη πολυσχιδών κοινωνικών σχέσεων. Ταυτόχρονα με τη συνεργασία των θετικών επιστημών και της ψηφιακής τεχνολογίας έχουν επίσης αναδειχθεί νέες προοπτικές για την αρχαιολογική έρευνα ως προς την ερμηνεία των δεδομένων.
Το παρόν σύγγραμμα περιλαμβάνει αρχαιολογικά ευρήματα, ιδέες και θεωρίες που σχετίζονται με την Προϊστορική Αρχαιολογία, από την εμφάνιση του ανθρώπου μέχρι τη Μέση Εποχή του Χαλκού, δίνοντας έμφαση στον ελληνικό χώρο. Αναλυτικότερα, χωρίζεται σε έξι ενότητες, στις οποίες αναλύονται τα χρονολογικά και τα χωρικά όρια του θέματος διαπραγμάτευσης, καθώς και ο σύγχρονος ρόλος της αρχαιολογίας με βάση τη διεπιστημονική μελέτη των ευρημάτων της τελευταίας εικοσαετίας. Γίνεται επισκόπηση των νεότερων ερευνών για την Παλαιολιθική περίοδο, αναλύονται τα δεδομένα για την έναρξη του παραγωγικού σταδίου στην Ελλάδα κατά τη Νεολιθική Εποχή, ενώ παρουσιάζονται και οι πρώτες φάσεις της Εποχής του Χαλκού.
Ο Κοσμάς Τουλούμης είναι Διδάκτορας Προϊστορικής Αρχαιολογίας του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του ΑΠΘ.