Αναστασία Βασιλείου, Βυζαντινή εφυαλωμένη κεραμική από το Άργος (10ος – α’ μισό 13ου αι.). Όψεις του υλικού πολιτισμού ενός περιφερειακού κέντρου στην Πελοπόννησο, Σειρά Μονογραφιών AURA 5, Αθήνα 2021, 722 σελ. (δύο τόμοι). ISBN (Set): 978-960-466-234-0 (βιβλίο) και 978-960-466-237-1 (e-book), Α’ τόμου: 978-960-466-235-7 (βιβλίο) και 978-960-466-238-8 (e-book), Β’ τόμου: 978-960-466-236-4 (βιβλίο) και 978-960-466-239-5 (e-book)
Τις τελευταίες δεκαετίες η έρευνα του βυζαντινού υλικού πολιτισμού αποδεικνύεται κομβική για τη βαθύτερη κατανόηση των ιστορικών και κοινωνιολογικών δεδομένων των πόλεων και των οικισμών της εποχής και η μελέτη της βυζαντινής κεραμικής έχει να μας προσφέρει πολλά σε αυτήν την κατεύθυνση.
Αυτή είναι και η περίπτωση του βυζαντινού Άργους, που παρ’ ότι ήταν ένα σημαντικό περιφερειακό κέντρο της αυτοκρατορίας, ελάχιστα γνωρίζουμε για αυτό από τις γραπτές πηγές. Την αντίθετη εικόνα μας δίνουν τα πολυάριθμα υλικά του κατάλοιπα που έχουν έρθει στο φως μέσα από τις πολυετείς ανασκαφικές έρευνες στην πόλη.
Στη νέα δίτομη μονογραφία της σειράς AURA Supplements του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών αντικείμενο μελέτης αποτελεί ένα ενδιαφέρον και αδημοσίευτο, στην πλειονότητά του, υλικό βυζαντινής εφυαλωμένης κεραμικής από σωστικές ανασκαφικές έρευνες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στο Άργος. Η συγκεκριμένη κεραμική χρονολογείται από τη Μεσοβυζαντινή εποχή έως και τις πρώτες δεκαετίες της φραγκοκρατίας (περ. 10ος – α’ μισό 13ου αι.).
Ο πρώτος τόμος απαρτίζεται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος γίνεται η παρουσίαση του υλικού, ενώ στο δεύτερο μέρος επιχειρείται η συνθετική εξέτασή του. Τα συμπεράσματα κινούνται σε δύο κύριους άξονες: στη μαρτυρία που προσφέρει το εξεταζόμενο υλικό αφενός στην ευρύτερη έρευνα της μεσοβυζαντινής εφυαλωμένης κεραμικής, αφετέρου στην έρευνα του εν πολλοίς άγνωστου μεσοβυζαντινού Άργους. Στο τέλος υπάρχουν δύο παραρτήματα: το πρώτο με τις κατά καιρούς προτεινόμενες ταξινομήσεις της μεσοβυζαντινής εφυαλωμένης κεραμικής και το δεύτερο με στοιχεία για τις ανασκαφές από τις οποίες προέρχεται η εξετασθείσα κεραμική.
Στον δεύτερο τόμο παρουσιάζεται αναλυτικός κατάλογος επιλεγμένων δειγμάτων κεραμικής με τα «στοιχεία ταυτότητάς» τους (προέλευση, πηλός, σχήμα, επίχρισμα, εφυάλωση, διακόσμηση, προτεινόμενη χρονολόγηση), τυχόν παράλληλα, φωτογραφίες και σχέδια.
Μέσα από το πλούσιο αυτό κεραμολογικό υλικό ανιχνεύεται μια ακμαία πόλη, με μια ζωντανή και δραστήρια κοινωνία που, παρότι βρισκόταν στην περιφέρεια, ήταν συνδεδεμένη με τις κρατούσες τάσεις της εποχής.
Το βιβλίο είναι δωρεάν διαθέσιμο σε μορφή pdf στο διαδίκτυο, στην ιστοσελίδα του Athens University Review of Archaeology.
Μπορεί επίσης να εκτυπωθεί, κατόπιν παραγγελίας, από τον Εκδοτικό Οίκο Καρδαμίτσα.