Τεκτονικά σημεία στα μινωικά ανακτορικά συγκροτήματα

Τα λεγόμενα «τεκτονικά σημεία» είναι σύμβολα, χαραγμένα σε λίθους που χρησιμοποιήθηκαν για τη δόμηση μεγάλων αρχιτεκτονικών κατασκευών, όπως των μινωικών ανακτόρων, αλλά και μικρότερης κλίμακας, όπως είναι τάφοι και οικίες. Στη φωτογραφία απεικονίζεται ένα σύμβολο από το ανάκτορο της Κνωσού, όμως ανάλογα έχουν βρεθεί σε θέσεις, τόσο στον Ελλαδικό χώρο όπως και στην Εγγύς Ανατολή.
Τα πιο συνηθισμένα σύμβολα που εντοπίζονται στην κεντρική και ανατολική Κρήτη, είναι ο διπλός πέλεκυς, η τρίαινα, το αστέρι και το κλαδί, ενώ υπάρχουν και άλλα, μοναδικά σημεία. Δεν είναι απίθανο, να εμφανίζονται σε ένα και μόνο ογκόλιθο παραπάνω από μια εγχαράξεις, σε ίδια ή άλλη πλευρά, ενώ είναι ιδιαίτερο το γεγονός πως τοποθετούνταν ακόμη και σε εσωτερικές θέσεις, οπού δεν ήταν ορατά μετά το κτίσιμο.
Ο μεγαλύτερος αριθμός συμβόλων βρίσκεται στην Κνωσό, όπου ξεπερνούν τις 1650 εγχαράξεις (εντός ανακτόρου και στη γύρω περιοχή), ενώ ακολουθεί η Φαιστός με πάνω από 280 σύμβολα και τα Μάλια με 150 περίπου. Η τοποθέτησή τους στο χώρο, δεν ακολουθεί κάποιο πλαίσιο και άρα δεν βοηθάει στον προσδιορισμό της χρήσης τους, η οποία δυστυχώς, δεν είναι γνωστή.
Λόγω της έλλειψης γραπτών πηγών και της καταστροφής αρκετών στοιχείων, η έρευνα γίνεται δυσκολότερη και εντελώς υποθετική. Υπάρχουν αρκετές απόψεις για τη χρήση των συμβόλων, όμως δύο επικρατούν: η θρησκευτική ή η πρακτική χρήση. Είτε είναι αποτροπαϊκά, μαγικά ή απλά σύμβολα ομάδων εργατών όμως, παραμένουν ένα όμορφο μυστήριο.

Βιβλιογραφία:
BEGG I., «An Interpretation of Mason’s Marks at Knossos» in, Knossos: Palace, City, State, G. Cadogan, E. Hatzaki, and A. Vasilakis (eds.), London 2004, 219-23
BEGG I., «An Archaeology of Palatial Mason’s Marks on Crete» in CHARIS : Essays in Honor of Sara A., Immerwahr, A. Chapin (ed.), Princeton 2004, 1-25
EVANS A., «The Palace of Minos at Knossos», Vol. 1-4 (+index), London 1921-36
EVANS A., «The Prehistoric Tombs of Knossos», London 1906
HOOD S., «Mason’s Marks in the Palaces» in The function of the Minoan Palaces: Proceedings of the Fourth International Symposium at the Swedish Institute in Athens, R..Hogg and N. Marinatos (eds), 1984, p.205-212
HOOD S., «Minoan Mason’s Marks» in Cretan Studies 7, 2002, 97-110
ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ Ε., «Προϊστορική Κρήτη: Τοπογραφία και Αρχιτεκτονική. Από τη νεολιθική εποχή έως και τους νεοανακτορικούς χρόνους», Εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα 2002
SAKELLARAKIS J., «Mason’s Marks from Arkhanes» in Europa: Festschrift für Ernst Grumach,ed.W, C. Brice, Berlin 1967, 277-88
STILLMAN W. J., «Appendix to the Second Annual Report of the executive Committee of the Archaeological Institute of America (1880-81)», Cambridge 1881, 41-9