- «Κουδούνια» Άμφισσας
- Γιαννιώτικα με αυτιά κουδούνια
- Τσοκάνια
Το κουδούνι ανήκει στην οικογένεια των ιδιόφωνων οργάνων και είναι μάλιστα ένα από τα αρχαιότερα, αφού χρησιμοποιείται ήδη από την εποχή του Χαλκού. Ιδιόφωνα λέγονται τα όργανα που το καθένα από την ίδια του την κατασκευή μας δίνει την ηχητικά χαρακτηριστική φωνή του.
Τα κουδούνια χωρίζονται σε τέσσερεις βασικές κατηγορίες: κουδούνι, τσοκάνι, κύπρος και σφαιρικό κουδούνι και κατασκευάζονται σφυρήλατα ή χυτά. Δημιουργήθηκαν είτε από παιδιά, για το παιχνίδι τους, είτε από μεγάλους λόγω της έλλειψης μουσικών οργάνων. Φτιάχνονται από πρώτες ύλες που βρίσκονται στη φύση και απαντώνται πανελλαδικά.
Από άποψη τεχνικής υπάρχουν δυο είδη κουδουνιών: Τα σφυρήλατα και τα χυτά.
Τα ελληνικά κουδούνια είναι σφυρήλατα (από λαμαρίνα) ή χυτά (από μπρούντζο). Τους δίνουν τον ήχο (τα σκαλίζουν ή τα ξεφωνίζουν) είτε με ειδική σφυρηλάτηση – χαρακιές στο κάτω μέρος (στα σφυρήλατα) – είτε με λιμάρισμα της εξωτερικής επιφάνειας γύρω στα χείλη (στα χυτά).
Ως μουσικά όργανα τα κουδουνάκια αυτά λειτουργούν στο παραδοσιακό δοξάρι της αχλαδόσχημης λύρας (Κρήτη, Δωδεκάνησα), συνοδεύοντας ρυθμικά αλλά και με τη χροιά του ήχου τους τη μελωδία.
Τα σφυρήλατα κουδούνια κατασκευάζονται από επιχαλκωμένη λαμαρίνα. Από τα τέσσερα είδη μόνο τα δυο σφυρηλατούνται, το ‘κουδούνι’ και το ‘τσοκάνι’.