Η οργανωτική επιτροπή του 12ου Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαιολογικού και Πολιτιστικού Ντοκιμαντέρ ΑΓΩΝ μου έκανε πρόσφατα την τιμητική πρόσκληση να μιλήσω κατά τη Συνέντευξη Τύπου για την παρουσιάση του προγράμματος της φετινής διοργάνωσης (Αθήνα, 20 -25 Μαΐου 2024).  Το παρακάτω κείμενο αποτέλεσε την συνεισφορά μου κατά την παρουσίαση, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 13 Μαΐου 2024, στο Μουσείο της Ακρόπολης.

“Οι προβολές του Αγώνα αποτελούσαν για μένα ιδιαίτερο γεγονός, ήδη από χρόνια μου ως φοιτήτρια αρχαιολογίας στην Αθήνα. Είναι λοιπόν μεγάλη η χαρά μου που βρίσκομαι σήμερα εδώ, έχοντας εργαστεί για την προκριματική επιτροπή του φεστιβάλ. Και λέω ‘εργαστεί’, γιατι η δουλειά μας είναι δύσκολη. Οι συμμετοχές είναι πάντα πάρα πολλές, αλλά δεν πρέπει να τις αδικήσεις. Μιλάμε για ταινίες απαιτητικές, από πλευράς έρευνας, οργάνωσης αλλά και υλοποίησης – δύσκολα ταξίδια, προσέγγιση ανθρώπων μη εξοικειωμένων με την προβολή, εκπροσώπων ομάδων των οποίων η φωνή σπάνια ακούγεται. Στόχος μου λοιπόν έγινε, μέσα από τις επιλογές των ταινιών, να δυναμώσουμε τις φωνές αυτών των ανθρώπων. Άλλωστε, η επαφή με αυτές τις φωνές ήταν πάντα το δυνατό σημείο, η μαγεία του φεστιβάλ…

Οι ταινίες αντικατοπτρίζουν το πνεύμα της σύγχρονης αρχαιολογίας, όπως εξελίσσεται μέσα από πρακτικές που δεν σημαίνουν την “ακύρωση”, αλλά τη διεύρυνσή της. Εικονογραφούν το ενδιαφέρον της για τους τρόπους που χτίζονται οι γέφυρες και που υψώνονται τα τείχη ανάμεσα στους ανθρώπους. Επιτρέπουν έτσι παραλληλισμούς. Συνδηλώσεις. Ένα αρχαίο ναυάγιο αντανακλά τόσα άλλα που δεν θα βρεθούν ποτέ, και μαρτυρά την παντοτινή ανάγκη των ανθρώπων να μετακινούνται, διακινδυνεύοντας ό,τι έχουν, για ένα καλύτερο μέλλον. Τα αλλεπάλληλα στρώματα καταστροφής μιας πόλης αντηχούν τις φωνές εκείνων που βλέπουν σήμερα τις δικές τους πόλεις να ισοπεδώνονται, στην προσπάθεια των πιο ισχυρών να αφανίσουν ολόκληρους πολιτισμούς, και να επικρατήσουν. Μαγειρικά σκεύη όμως και οικιακά αντικείμενα, που συναντώνται τα ίδια τυπολογικά στα αλλεπάλληλα αυτά στρώματα, στέκονται μάρτυρας ότι ένας λαός δεν ορίζεται από τα στενά όρια της γλώσσας, της θρησκείας ή των μεγάλων μνημείων αλλά από τις λεπτομέρειες στην καθημερινή του ζωή που τον συνδέουν με το περιβάλλον όπου ζει.  Άυλες μαρτυρίες, τέλος, όπως καταγραφές τεχνικών και αφηγήσεων τεκμηριώνουν τους τρόπους και τα κίνητρα της πορείας μας στον κόσμο, στην αρχαιολογία αλλά και τις ταινίες της διοργάνωσης. 

Λίγη τροφή για σκέψη πριν την έναρξη του φεστιβάλ. 

Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας”. 

Ζέτα Ξεκαλάκη