Το μουσείο ιδρύθηκε το 1967 στη μνήμη του μεγάλου σικελού αρχαιολόγου Πάολο Όρσι. Υπερσύγχρονο και κομψό, προτάσσει τον παιδευτικό του χαρακτήρα. Τα εκθέματα από τη μακραίωνη ιστορία που αρχίζει με την ίδρυση της πόλης από τους Κορίνθιους (8ος αιώνας π.Χ.) και φτάνει ως τον 7ο αιώνα μ.Χ., διανέμονται σε τρεις χώρους: 1. Προϊστορία και πρωτοϊστορία. 2. Ελληνικές αποικίες της ανατολικής Σικελίας. 3. Υπο-αποικίες και εξελληνισμένα κέντρα της Σικελίας.
Όλες τις παλαιολιθικές ανασκαφές του νησιού συγκεφαλαιώνει η «Γκραβέτια» τεχνολογία. Η Νεολιθική εποχή εκπροσωπείται από τον πολιτισμό Stentinello και η περίοδος του Χαλκού από τα ταφικά ευρήματα του πολιτισμού Castelluccio. Ο πολιτισμός της Μέσης Χάλκινης περιόδου έδωσε ευρήματα κεραμικής, υαλουργίας, αργυροχρυσοχοΐας κ.ά. από τη Θάψο. Η ποικιλία της κεραμικής στον «πανταλικό» πολιτισμό, στα ευρήματα της κοιλάδας Μαρσελίνο και του όρους Finocchito, μαρτυρεί την αλληλεπίδραση των πολιτισμών της Μεσογείου την περίοδο των μεγάλων αποικισμών. Εκτίθενται νομισματική συλλογή και αναθήματα από το ναό της Δήμητρας και της Κόρης, σπαράγματα όπλων από χαμένο ναό του Άρη, ευρήματα από το ναό της Αθηνάς και το ναό του Απόλλωνα της νήσου Ορτυγίας. Πολλά ευρήματα προέρχονται από νεκροπόλεις. Μια ελληνική Καρυάτιδα προέρχεται πιθανόν από το θέατρο των Συρακουσών. Εκτίθενται δυο ακόμη Καρυάτιδες, έξοχοι κούροι, αγαλμάτιο του Ηρακλή της «σχολής Λυσίππου», ευρήματα από το βωμό του Ιέρωνα του Β΄.
Ενδιαφέρουσες είναι οι παραστάσεις δύο αγγείων που απεικονίζουν τη Γοργώ να ιππεύει τον Πήγασο και την Αθηνά σε άρμα με άλλες θεότητες. Το σπουδαιότερο απόκτημα του Μουσείου είναι ακέφαλο ρωμαϊκό αντίγραφο αναδυόμενης Αφροδίτης των ελληνιστικών χρόνων.