Ανάμεσα στα τόσα που μας άφησαν οι πρόγονοί μας, βρίσκεται και η «ανοιχτή γλυπτοθήκη» του Α’ Νεκροταφείου.

Στην καρδιά της Αθήνας βρίσκονται μνημεία επώνυμων καλλιτεχνών (αρχιτεκτόνων και γλυπτών) τα οποία συνθέτουν μια «εικονογραφημένη ιστορία» του τόπου.

Ο Δήμος Αθηναίων και το νεκροταφείο έχουν σημαντικά έσοδα από αγορές, ενοικιάσεις και συντηρήσεις. Οι κηπουροί και οι φύλακες, εκτός από το μισθό τους ως δημόσιοι υπάλληλοι, κερδίζουν αρκετά από τα φιλοδωρήματα όσων επισκέπτονται τους τάφους των συγγενών τους.

Το Α’ Νεκροταφείο κλείνει με καγκελόπορτες και φυλάσσεται νυχθημερόν. Όμως, τον τελευταίο μήνα οι επισκέπτες παρατήρησαν πως έχουν κλαπεί από το νεκροταφείο σιδερένια διακοσμητικά (αλυσίδες, κιγκλιδώματα) και άλλα στοιχεία (λιβανιστήρια, χερούλια, κλειδαριές).

Εκτός από την πλημμελή φύλαξη του χώρου, οι καιρικές συνθήκες, με τις τελευταίες πολύ δυνατές και συχνές βροχές, έρχονται να επιδεινώσουν την κατάσταση, προξενώντας καταστροφές λόγω καθιζήσεων. Τάφοι σπάζουν και χάσκουν ανοιχτοί, σαν σε ταινία τρόμου. Γλυπτά πέφτουν και σπάνε και έργα τέχνης καταστρέφονται.

Ένα σημαντικό σημείο συγκέντρωσης της αντιπροσωπευτικής καλλιτεχνικής γλυπτικής δημιουργίας των νεότερων χρόνων βρίσκεται στο έλεος των καιρικών συνθηκών και των «ληστών» σιδήρου.

Πιστεύω πως, αν η διαχείριση της περιουσίας του Α’ Νεκροταφείου ήταν πιο «προσεγμένη», αφενός παλαιοί ιστορικοί τάφοι θα μπορούσαν να σωθούν με δημόσιο χρήμα, καθώς αποτελούν τμήμα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αφετέρου η εικόνα του χώρου θα μπορούσε και αυτή να είναι πιο «νοικοκυρεμένη» (κόσμια) αφού ο χώρος είναι μέρος επισκέψιμο. Δεν αναφέρομαι στο σεβασμό του κοιμητηρίου, αλλά στο σεβασμό του χώρου ως μνημείο συνόλου.

Φωτογραφίες

1. Τα κολονάκια στέκουν αμήχανα χωρίς τις αλυσίδες.

2. Οι βροχές αποσταθεροποίησαν το έδαφος και τα μνήματα καταστρέφονται δίνοντας μια εικόνα εγκατάλειψης.

3. Το μνήμα του γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, ένα από τα αριστουργήματα του Α’ Νεκροταφείου.

4. Γαλαζοπαπαδίτσα, ένα από τα πολλά πουλιά που συναντά κανείς στο χώρο του Α’ Νεκροταφείου.