Εκδήλωση με τίτλο «Λιβίσι: Παρελθόν, παρόν, μέλλον. Ιστορικό και αρχιτεκτονικό οδοιπορικό σε έναν ελληνικό οικισμό της Μ. Ασίας» διοργανώνουν η Κεντρική Βιβλιοθήκη του Δήμου Θεσσαλονίκης, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Θεσσαλονίκης και η Plarchform την Τετάρτη 14 Μαΐου 2025 (ώρα 18.30). Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα εκδηλώσεων της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης (Εθνικής Αμύνης 27, 2ος όροφος).
Το Λιβίσι (σήμερα Kayaköy) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ελληνικούς οικισμούς της Μικράς Ασίας με πληθυσμό άνω των 6.000 κατοίκων. Τα εκατοντάδες σπίτια και οι εκκλησίες του, που διαμορφώνουν ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό σύνολο, παραμένουν εγκαταλελειμμένα από το 1922. Η καταστροφή των ιστορικών και αρχιτεκτονικών ιχνών του ερειπωμένου οικισμού είναι μεγάλη και συνεχιζόμενη.
Τον Νοέμβριο του 2024 διοργανώθηκε διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός με τίτλο «Living ruins» από τον φορέα TerraViva, που αφορούσε την ανάδειξη, προστασία και επανάχρηση του Λιβισιού, μέσω της δημιουργίας ενός εκτεταμένου ανοιχτού υπαίθριου μουσείου. Ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός συγκέντρωσε πάνω από 100 συμμετοχές ομάδων σχεδιασμού.
Στον διαγωνισμό συμμετείχε η ομάδα Plarchform από τη Θεσσαλονίκη, με την πρόταση «Healing Trauma: Kayaköy Open-Air Museum and Research Center». Η Plarchform είναι μία δημιουργική πλατφόρμα, η οποία εστιάζει στην αρχιτεκτονική, στο χώρο και την πόλη, και τη συντονίζει ο αρχιτέκτονας Νίκος Δίκας. Η πρόταση της ομάδας, η οποία ήταν και η μοναδική ελληνική συμμετοχή που έφτασε στους finalists, βραβεύθηκε με Εύφημο μνεία. Στην ομάδα του διαγωνισμού συμμετείχαν επίσης οι αρχιτέκτονες εσωτερικών χώρων Γιώργος Δρόσος, Αλέξιος Κουλουράς, Γιώργος-Ραφαήλ Θεοδωρίδης, και οι σπουδάστριες εσωτερικής αρχιτεκτονικής του ΑΚΤΟ, Άρτεμις Καραγιαννίδη και Μαρία Κουσίδου. Πληροφορίες για την ιστορία του οικισμού παρείχε ο αρχαιολόγος του Υπουργείου Πολιτισμού Πέτρος Μεχτίδης.
Η εκδήλωση πραγματοποιείται με αφορμή τη διεθνή δράση που υλοποιήθηκε με τον παραπάνω διαγωνισμό, τη διάκριση της συμμετοχής από τη Θεσσαλονίκη και το διαχρονικό ενδιαφέρον για έναν οικισμό με μοναδικά χαρακτηριστικά. Θα αναπτυχθεί μια διεπιστημονική συζήτηση πάνω στο θέμα της διαχείρισης της ιστορικής μνήμης των οικισμών, της σύνδεσης με την κοινωνία, της προστασίας και της ανάδειξής τους και το ρόλο της αρχιτεκτονικής.
Θα μιλήσουν ο αρχαιολόγος Πέτρος Μεχτίδης, που θα αναφερθεί με προβολή εικόνων στη μακραίωνη ιστορία του οικισμού και της περιοχής, η πολεοδόμος-χωροτάκτης Βίβιαν Δούμπα, μέλος της κριτικής επιτροπής του διεθνούς διαγωνισμού, που θα μιλήσει για το πλαίσιο του διαγωνισμού και τη δυνατότητα των τόπων να ενεργοποιήσουν τις κοινότητες, και ο αρχιτέκτονας Νίκος Δίκας που θα παρουσιάσει την πρόταση αναβίωσης και επανάχρησης του οικισμού που σχεδίασε η ομάδα του.
