Ευγενία Γιαννούλη, Κατάγειος Οίκος Ι και ΙΙ. Αρχιτεκτονική θεώρηση των Απαρχών της Οίκησης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η Εποχή του Λίθου. Η Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Καρδαμίτσα, Αθήνα 2024, 428 σελ. ISBN: 978-960-354-582-8
Το έργο αυτό αποτελεί συστηματική μελέτη των απαρχών της οίκησης του Ελλαδικού χώρου, από τις πρωιμότερες διαθέσιμες μαρτυρίες στη Μεσολιθική έως και την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (9η-3η χιλιετία π.Χ.), συνεκτιμώντας ανάλογα δεδομένα από την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο (κυρίως 14η χιλιετία π.Χ. κ.εξ.), Εγγύς Ανατολή, Μεσοποταμία, Ανατολία, Πόντο-Κασπία, Αίγυπτο-Αφρική.
Εξετάζονται οι χρονικές απαρχές του φαινομένου, η μορφολογία, αλλά και οι αρχές που διέπουν την πρώιμη οικιστική οργάνωση, κατά τόπους και περιφέρειες. Η συνθετική πραγμάτευση της πρώιμης οικιστικής δομής οδηγεί σε θεμελιώδη ερωτήματα, όπως τι είναι οίκηση, οικισμός και κατοικία. Διαπιστώνεται, μεταξύ άλλων, ότι η αρχική φάση οικήσεως διασώζει αρχές οικιστικής μορφολογίας και οργάνωσης, οι οποίες στην περιοχή του Αιγαίου επιβιώνουν πολύ πέραν του χρόνου θεμελίωσης των πρώτων οικισμών.
Προσδιορίζεται, έτσι, ένα νέο ερευνητικό πεδίο σε μία από τις κομβικές περιοχές του Παλαιού Κόσμου, το οποίο απουσιάζει, γενικά, από τη βιβλιογραφία. Το αντικείμενο της μελέτης εκπορεύεται από την επιστήμη της Αρχαιολογίας, αλλά αφορά και στα όμορα πεδία της Αρχιτεκτονικής, της Ανθρωπολογίας, της Ιστορίας και της Κοινωνιολογίας. Ενδιαφέρει, ωστόσο, κάθε θεωρητική συζήτηση σχετικά με τις συνθήκες ανάδυσης της αρχόμενης οίκησης και του χαρακτήρα της ως θεμελιώδους δομής της πρώτης αρχιτεκτονικής.
Προς τούτο τίθεται πλαίσιο ανάγνωσης των παλαιών, αλλά και των πλέον πρόσφατων αρχαιολογικών ανακαλύψεων στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως στην Ελλαδική χώρα και στην Κύπρο, δεδομένα τα οποία αφορούν σε μία κομβική και μη αναστρέψιμη καμπή του ανθρώπινου βίου και πολιτισμού.
Για τη συγγραφέα
Η Ευγενία Γιαννούλη είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας με ειδίκευση στην Εποχή του Χαλκού. Σπούδασε αρχαιολογία στην Ελλάδα και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έλαβε τον μεταπτυχιακό τίτλο (M.Phil) και τον τίτλο του διδάκτορος (Ph.D.) από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, Christ’s College ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών. Δίδαξε θέματα προϊστορικής αρχαιολογίας επί συμβάσει στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (2001-2005) και ως μέλος ΔΕΠ στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών (2007 κ.εξ.). Διευθύνει το γεωαρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα «Αρχαιολογία των Ακτογραμμών» (Τhe Archaeological Shoreline Research Project) στις νοτιοανατολικές ακτές της Νήσου Κεφαλληνίας στο Ιόνιο Πέλαγος. Σύμφωνα με την Ιδρυτική Πράξη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (2003) οργανώνει το Εργαστήριο Ενάλιας Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών στην Καλαμάτα (2016), συμπεριλαμβάνοντας επιστημονικές συλλογές διδασκαλίας και έρευνας στην υποδομή του. Η Αρχαιολογία των Ακτογραμμών, τα κτίρια της Προϊστορίας και, κυρίως, η μελέτη της αρχόμενης οικιστικής εγκαθίδρυσης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο συμπεριλαμβάνονται στα πιο πρόσφατα επιστημονικά ενδιαφέροντά της.
