Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής ανακοινώνει την ολοκλήρωση των εργασιών προστασίας και ανάδειξης του Ιερού Ναού Αγίου Αθανασίου Αφιδνών (Κιούρκων). Οι εργασίες υλοποιήθηκαν σύμφωνα με τις εγκεκριμένες από το ΥΠΠΟ μελέτες για τη στερέωση και αποκατάσταση του ναού και τη συντήρηση του τοιχογραφικού διακόσμου του, με την εποπτεία της ΕΦΑΑΝΑΤ και τη συνδρομή της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεοτέρων Μνημείων, από την οποία εκπονήθηκε η μελέτη συντήρησης.

Ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Αθανασίου είναι μονόχωρος τρουλαίος, πιθανώς του 17ου αιώνα, με τρίπλευρη εξωτερικά κόγχη στα ανατολικά. Ο τρούλος εξωτερικά είναι οκτάπλευρος και φέρει δύο ανοίγματα, ενώ εσωτερικά ο ημισφαιρικός θόλος στηρίζεται κατευθείαν στα σφαιρικά τρίγωνα (λοφία), χωρίς τη δημιουργία τυμπάνου. Η κατασκευή των τόξων στους θόλους και στα αψιδώματα είναι επιμελημένη με λαξευτούς λίθους που εναλλάσσονται με πλίνθους. Στο κτιστό τέμπλο ως ανώφλι της Ωραίας Πύλης έχει χρησιμοποιηθεί βυζαντινό θωράκιο (10ος-11ος αι.), σε δεύτερη χρήση.

Ο ναός αρχικά ήταν κατάγραφος με τοιχογραφίες, από τις οποίες σώζονται η Άκρα Ταπείνωση στην πρόθεση, τμήμα των συλλειτουργούντων Ιεραρχών στην κόγχη, φυτικός διάκοσμος στο τέμπλο και διάφορα σπαράγματα σποραδικά στους τοίχους.

Το μνημείο είναι κτισμένο στη θέση παλαιοχριστιανικού-βυζαντινού κτηρίου που ανασκάφηκε εν μέρει. Στη βορειοδυτική πλευρά του ναού αποκαλύφθηκε χώρος που ορίζεται από τοίχους στις τρεις πλευρές (ανατολική, βόρεια και δυτική), ο οποίος πιθανώς ανήκει σε μεγαλύτερο κτήριο που συνεχιζόταν δυτικότερα. Οι τοίχοι του είναι λιθόκτιστοι, ενώ παρεμβάλλεται οριζόντια ζώνη από πλίνθους, και διατηρούν τμηματικά προστατευτικό κονίαμα. Το δάπεδό του ήταν επιστρωμένο με ορθογώνιες  και τετράγωνες πλίνθινες πλάκες. Επιπλέον, αποκαλύφθηκε κυκλική δεξαμενή στη βόρεια πλευρά του ναού και οικοδομικά κατάλοιπα στη νότια.

Η ύπαρξη ερειπωμένου σταυροειδούς εγγεγραμμένου βυζαντινού ναού (12ος-14ος  αι.), που εντοπίζεται σε μικρή απόσταση βόρεια του μεταβυζαντινού μνημείου, συμπληρώνει τη μακρόχρονη λατρευτική χρήση του χώρου από τους παλαιοχριστιανικούς έως τους μεταβυζαντινούς χρόνους.

Η Ακολουθία των θυρανοιξίων θα πραγματοποιηθεί χωροστατούντος του Μητροπολίτη Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως Αθηναγόρα την Πέμπτη 16 Μαΐου 2024 και ώρα 19.00.

Η δαπάνη για την ανάδειξη του ναού καλύφθηκε εξ ολοκλήρου από την ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ και τον πρόεδρό της Αθανάσιο Μαρτίνο.