Μεγάλες εκθέσεις σύγχρονης τέχνης σε δημόσιους χώρους, αστικούς, αρχαιολογικούς, σε μουσεία και σε ιστορικά κτίρια της πόλης, όπως τα Portals στο Δημόσιο Καπνεργοστάσιο, το The Theater of Disappearance στο Αστεροσκοπείο Αθηνών. Νέα αντίληψη στη σύμπραξη ιδιωτικού φορέα με δημόσιο, αποτύπωμα υποδομών σε ανακαινισμένους χώρους, όπως στο Ωδείο Αθηνών, δεκάδες αναθέσεις νέων έργων σε καλλιτέχνες, δεκάδες υποτροφίες, προγράμματα σύγχρονης τέχνης σε δημόσια σχολεία. Και πάνω απ’ όλα η η ελεύθερη πρόσβαση και αθρόα προσέλευση χιλιάδων ανθρώπων όλων των ηλικιών σε εμβληματικές δράσεις πολιτισμού. Ο απολογισμός για τα δέκα χρόνια πορείας του οργανισμού ΝΕΟΝ δεν μπορεί παρά να είναι τιμητικός.

Ιδρύθηκε το 2013 από τον επιχειρηματία Δημήτρη Δασκαλόπουλο με σκοπό να αναδειχθεί δημόσια η δύναμη της σύγχρονης τέχνης και η αλληλεπίδρασή της με τον άνθρωπο. «Η τέχνη αποτελεί μια ανεξήγητα ελκυστική, αλλά βασική ανθρώπινη ανάγκη που πρέπει να είναι προσιτή για όλους με σκοπό να επουλώσει το τραύμα της κρίσης που δεν ήταν οικονομική, αλλά πολιτιστική» δήλωσε ο Δ. Δασκαλόπουλος σε συνέντευξη Τύπου για τα δεκάχρονα του ΝΕΟΝ, στον Πολυχώρο Ω2 του Ωδείου Αθηνών.

Στην πραγματικότητα, η ιδέα του πρωτοποριακού εγχειρήματος ξεκίνησε το 2006, όταν η χώρα ζούσε ακόμα σε ανέφελες εποχές πριν ξεσπάσει η καταιγίδα της κρίσης. Ως πρόεδρος του ΣΕΒ είχε πει τότε σε ομιλία του πως «το όχι μακρινό μέλλον προδιαγράφει μια Ελλάδα οικονομικά περιθωριοποιημένη, πολιτικά αδύναμη, κοινωνικά άνιση όσο τυφλά αρπαζόμαστε ο καθένας από τα δικά του κεκτημένα, όσο αποφεύγουμε την κοινή μας ευθύνη για το δικό μας μέλλον». Δηλώσεις που «σόκαραν επιχειρηματίες και πολιτικούς» το 2006.

Επιβεβαιώθηκε το 2009, χρονολογία ορόσημο. Η κρίση προήλθε, λέει ο ίδιος, από την «αδυναμία του κράτους και της κοινωνίας μας να αντιμετωπίσουν δυναμικά τις προκλήσεις του εκσυγχρονισμού και της παραγωγικής ανασυγκρότησης που απαιτούσαν οι εποχές».

Δέκα χρόνια μετά, η πίστη και η ελπίδα με την οποία ίδρυσε και χρηματοδοτεί σταθερά τον οργανισμό «ενισχύεται και ανανεώνεται από το αποτύπωμα που άφησε στις ψυχές, το νου των ανθρώπων που διάλεξαν να παρακολουθήσουν την πορεία του ΝΕΟΝ» ομολογεί ο ίδιος.

Η στενή συνεργάτις του Δ. Δασκαλόπουλου και διευθύντρια του ΝΕΟΝ Έλενα Κουντούρη αναφέρθηκε με συγκίνηση στη δεκάχρονη πορεία του ΝΕΟΝ και τη δράση του που συνοψίζεται στη φράση «ο χώρος μας είναι η Πόλη». «Από το πρώτο μας λανσάρισμα στον Εθνικό Κήπο και την αντίδραση στην παρουσία μας σε δημόσιο χώρο έως σήμερα, δημιουργήσαμε ένα δίκτυο εμπιστοσύνης με την κοινωνία και με τους θεσμούς αλλά νομίζω κι έναν χώρο συνύπαρξης στην πόλη, με έμφαση τη σύγχρονη δημιουργία και την εξέλιξη του πολιτισμού σε αυτήν».

Ένας συνοπτικός απολογισμός του ΝΕΟΝ

Στα 10 χρόνια δραστηριότητάς του, ο ΝΕΟΝ έχει πραγματοποιήσει εκθέσεις σε 28 διαφορετικές τοποθεσίες, σε μουσεία, αρχαιολογικούς, ιστορικούς και αστικούς χώρους. Έχει παρουσιάσει έργα 253 καλλιτεχνών (94 Ελλήνων και 159 από το εξωτερικό) και έχει πραγματοποιήσει 93 αναθέσεις νέων έργων σε 70 καλλιτέχνες. Έχει συνεργαστεί με 22 επιμελητές τέχνης (14 Έλληνες και 8 από το εξωτερικό).

Ουσιώδη θέση στη δράση του ΝΕΟΝ έχουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τα προγράμματα υποστήριξης των νέων καλλιτεχνών. Το πρόγραμμα Χορηγιών έχει υποστηρίξει 212 ανεξάρτητες πρωτοβουλίες με το ποσό των 3,7 εκατ. ευρώ, ενώ περίπου 1.800 καλλιτέχνες επωφελήθηκαν μέσω αυτών των προγραμμάτων. Το πρόγραμμα Υποτροφιών έχει απονείμει 79 υποτροφίες για μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές και συνεχίζει να χτίζει ένα σταθερό δίκτυο επαγγελματιών που θα συμβάλουν με την τεχνογνωσία τους στο πολιτιστικό οικοσύστημα. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Είναι αυτό Τέχνη;» είναι το πρώτο πρόγραμμα σε δημόσια σχολεία που εστιάζει στη σύγχρονη τέχνη. Έχουν πραγματοποιηθεί 994 προγράμματα σε 161 σχολεία με τη συμμετοχή 18.850 μαθητών και 90 εκπαιδευτικών.

Το πρόγραμμα ανταλλαγής επιμελητών ΝΕΟΝ σε συνεργασία με τη Whitechapel Gallery έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο 210 νέων επιμελητών και επαγγελματιών που ενισχύουν την καλλιτεχνική διασύνδεση μεταξύ της Ελλάδας και της Βρετανίας.

Παράλληλα, έχουν πραγματοποιηθεί εκατοντάδες εκπαιδευτικά προγράμματα στο πλαίσιο των εκθέσεων με τη συμμετοχή 17.000 μαθητών, καθηγητών, γονέων, φοιτητών, ενώ περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι έχουν εκπαιδευθεί στο πρόγραμμα Educate the Educator σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Βόλο.

Από το 2013 έως το 2020, ο ΝΕΟΝ υπήρξε μοναδικός χορηγός της Outset.Greece, του ελληνικού τμήματος της Outset Contemporary Art Fund. Η Outset.Greece υποστήριξε 69 πρωτοβουλίες, περιλαμβανομένων εκθέσεων, νέων καλλιτεχνικών δημιουργιών και εκπαιδευτικών δράσεων, διαθέτοντας 490.000 ευρώ προς 891 ιδιώτες.

Με τομέα δραστηριότητας την Πόλη, ο ΝΕΟΝ συνεργάστηκε με κρατικούς πολιτιστικούς φορείς και αξιοποίησε εμβληματικά ιστορικά κτίρια και αρχαιολογικούς χώρους για να τα φέρει στο προσκήνιο της πολιτιστικής δραστηριότητας. Αποκορύφωμα ήταν η ανακαίνιση 6.500 τ.μ. του κτιρίου του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου, μια επένδυση 1,4 εκατ. ευρώ, και η δημιουργία του σύγχρονου κέντρου πολιτισμού που παρέδωσε στη Βουλή των Ελλήνων. Επιπλέον, ανακαίνισε και δημιούργησε έναν χώρο τέχνης στο Ωδείο Αθηνών, ενώ έχει πραγματοποιήσει έργα υποδομής 1,5 εκατ. ευρώ σε 10 ελληνικά ιδρύματα ως συνέχεια συνεργασιών και εκθέσεων που πραγματοποιήθηκαν στους χώρους τους. Μέσα από συμπράξεις με δημόσιους φορείς έχουν πραγματοποιηθεί 10 εκθέσεις σε αρχαιολογικούς χώρους, οι οποίες συνέδεσαν δημιουργικά το κλασικό παρελθόν με τον σύγχρονο πολιτισμό.