Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο Εντεταλμένος Σύμβουλος και Εκτελών Χρέη Διευθύνοντος Συμβούλου της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), Παναγιώτης Μπαλωμένος υπέγραψαν Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας για την οργάνωση και τη λειτουργία του φρουρίου Μπούρτζι ως επισκέψιμου μνημείου με χρήσεις πολιτισμού και αναψυχής.

Ειδικότερα, συμφωνήθηκε το πλαίσιο λειτουργίας του φρουρίου, το οποίο θα λειτουργεί αρχικά ως επισκέψιμο μνημείο, παρέχοντας υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Οι επιμέρους χώροι, αναψυκτήριο-εστιατόριο, πωλητήριο και εκθεσιακός χώρος θα λειτουργήσουν σταδιακά. Όπως ζήτησε η Υπουργός Πολιτισμού, το μνημείο θα ανοίξει για το κοινό την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου και έως τις 17 Αυγούστου η είσοδος θα είναι δωρεάν για τους επισκέπτες.

Αναφερόμενη στην επαναλειτουργία του φρουρίου Μπούρτζι ως μνημείου, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τόνισε: «Είναι πολύ σημαντικό ότι μετά το έργο της αποκατάστασης του φρουριακού συγκροτήματος, το οποίο υλοποίησαν με τρόπο υποδειγματικό οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, σήμερα, στο πλαίσιο μιας εξαιρετικά στενής και ουσιαστικής συνεργασίας με την ΕΤΑΔ και με την καθοριστική συμβολή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδος, υπογράφουμε με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΕΤΑΔ το Μνημόνιο Συναντίληψης, ώστε το Μπούρτζι να επαναλειτουργήσει. Αποδίδουμε στους πολίτες του Ναυπλίου και στους χιλιάδες επισκέπτες της πόλης ένα εμβληματικό μνημείο. Το Μπούρτζι, έργο επωνύμου αρχιτέκτονα της Αναγέννησης, με όλα τα χαρακτηριστικά της εποχής του, είναι ένα από τα πλέον αξιόλογα δείγματα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής στον ελλαδικό χώρο, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη συλλογική μνήμη των κατοίκων, καθώς και με τη νεότερη ιστορική περίοδο του Ελληνικού Έθνους. Το Μπούρτζι αποδίδεται στους πολίτες και τους επισκέπτες της πόλης με ενισχυμένο τον μνημειακό του ρόλο και με νέες χρήσεις αναψυχής».

Το έργο του ΥΠΠΟ, συνοπτικά, περιλάμβανε εκτεταμένη συντήρηση και αποκατάσταση όλων των αυθεντικών τμημάτων του φρουρίου. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε επισκευή και ανακατασκευή σε όλα τα λειτουργικά τμήματα των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων του φρουρίου (δάπεδα, τοίχοι, κλίμακες, κουφώματα, κιγκλιδώματα, χρωματισμοί, φωτισμός ανάδειξης) και ριζική ανακαίνιση όλων των δικτύων (ύδρευση, αποχέτευση, ηλεκτρική εγκατάσταση, θέρμανση, ψύξη, τηλεπικοινωνία).

Στους προμαχώνες δημιουργήθηκαν μικρός εκθεσιακός χώρος και πωλητήριο. Επιπλέον διατηρήθηκε η παλαιά χρήση του μικρού εστιατορίου και αναψυκτηρίου. Στα βόρεια κτήρια εγκαταστάθηκαν βοηθητικές χρήσεις και εξασφαλίστηκαν συνθήκες πρόσβασης από ΑΜΕΑ με κατασκευή ανελκυστήρα που επιτρέπει την προσπέλαση του βασικού επιπέδου του Φρουρίου. Στο εσωτερικό του νότιου πύργου, διατηρήθηκε η διαρρύθμισή του ως δωματίου ξενοδοχείου και αποκαταστάθηκε η επίπλωσή του και ο κινητός του εξοπλισμός, ως στοιχείο προβολής της παλαιότερης χρήσης του φρουρίου.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανήλθε σε 2.784.899,54€ με φορείς υλοποίησης την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας και τη Διεύθυνση Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων.

Λίγα λόγια για το φρουριακό συγκρότημα στο Μπούρτζι

Το φρούριο Μπούρτζι είναι μέγιστης σπουδαιότητας μνημείο και ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά έργα του ελλαδικού χώρου. Κατασκευάστηκε την περίοδο της Α’ Ενετοκρατίας, 1471 έως 1477, από τον αρχιτέκτονα Antonio Gambello, όταν ήταν προβλεπτής του Ναυπλίου (provedittore, δηλ. διοικητής) ο Vittore Pasqualigo.

To φρούριο εξυπηρέτησε την άμυνα της πόλης για 350 χρόνια, στα οποία δέχτηκε αρκετές επισκευές και τροποποιήσεις. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση του Ναυπλίου.

Μετά το 1865 χρησιμοποιήθηκε ως τόπος διαμονής του δήμιου, που έφευγε από το νησί μόνο για τις εκτελέσεις με γκιλοτίνα που λάμβαναν χώρα στο Παλαμήδι. Όταν οι εκτελέσεις σταμάτησαν, το φρούριο εγκαταλείφθηκε.

Με τη δημιουργία του Οργανισμού Τουρισμού, ο θαλασσόπυργος εκμισθώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 για τουριστική εκμετάλλευση και μετετράπη σε ξενοδοχείο που λειτούργησε μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1960.

Αργότερα, με επιμέρους επεμβάσεις του ΕΟΤ στο μέσον της δεκαετίας του 1980 λειτούργησε ως εστιατόριο και αναψυκτήριο, έως το 1995 περίπου και στη συνέχεια παρέμεινε κλειστό.

Το φρούριο έχει κηρυχθεί ως προέχον μνημείο από το 1922, ενώ παράλληλα χαρακτηρίστηκε ως Τουριστικό Δημόσιο Κτήμα, το 1949. Η διοίκηση και η διαχείρισή του ανατέθηκε στον ΕΟΤ και σήμερα έχει περιέλθει στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ ΑΕ).

Το έτος 2010 υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης και του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού για την αποκατάσταση και επανάχρηση του μνημείου. Στο πλαίσιο του μνημονίου συντάχθηκε η μελέτη αποτύπωσης, στερέωσης, αποκατάστασης, ανάδειξης και επανάχρησης του Φρουρίου. Σύμφωνα με τη μελέτη προτάθηκε η διατήρηση του μνημείου στη μορφή που πήρε μετά τη μετατροπή του σε ξενοδοχείο το 1936-37. Η πρόταση περιελάμβανε την απόδοση του μνημείου στο κοινό, με αποκατάσταση των εγκαταλελειμμένων χώρων.

Το 2013 με απόφαση του ΥΠΠΟΑ το έργο «Στερέωση – Αποκατάσταση – Ανάδειξη και Επανάχρηση Φρουρίου Μπούρτζι στο Ναύπλιο» εντάχθηκε στο Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα». Οι εργασίες ξεκίνησαν το 2014 και διακόπηκαν το 2015. Οι εργασίες επανεκκίνησαν το 2017 και ολοκληρώθηκαν το 2021.