Υποψήφιο προς ένταξη στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με τη σύμβαση της UNESCO, είναι το Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης. Ο σχετικός φάκελος κατατέθηκε επίσημα από το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας στο Υπουργείο Πολιτισμού, ώστε να αξιολογηθεί από την εθνική επιστημονική επιτροπή για την εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003). Η κατάθεση του εν λόγω φακέλου αποτελεί καρπό έρευνας των δύο τελευταίων ετών και διαβούλευσης και συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών και θεσμικούς φορείς της Πελοποννήσου.
Τα αιωνόβια δέντρα κατέχουν διαχρονικά σημαντική θέση στον ανθρώπινο πολιτισμό, ενώ συχνά επιβίωσαν διά μέσου των αιώνων συνδυάζοντας την ύπαρξή τους με σημαντικές πτυχές της τοπικής ανθρωπογεωγραφίας. Στη βάση αυτών, η έρευνα καταγραφής, μέσω γραπτών και προφορικών πηγών, κατέδειξε 71 αιωνόβια δέντρα στην Πελοπόννησο που συνδέονται με σημαντικά γεγονότα, κοινωνικές πρακτικές, μύθους και παραδόσεις της Ελληνικής Επανάστασης, καθώς και γνώσεις που αφορούν τη φύση, ενώ το εν λόγω ερευνητικό πρόγραμμα τελούσε υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021». Ακολούθως, στο πλαίσιο τοπικών εκδηλώσεων, τα δέντρα του δικτύου σημάνθηκαν με επετειακή ετικέτα εμπνευσμένη από την Ελληνική Επανάσταση, που φιλοτέχνησε η καταξιωμένη ομογενής ζωγράφος Joanna Kordos με στόχο την προστασία και την ανάδειξή τους, ενώ στο μέλλον σχεδιάζει να φιλοτεχνήσει σειρά ζωγραφικών έργων με θέμα τα αιωνόβια δέντρα του δικτύου ώστε να κάνει γνωστή την κληρονομιά τους στο διεθνές κοινό.
Όπως τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση: «Πρόκειται για δέντρα που αποτελούν τους τελευταίους υπεραιωνόβιους ζωντανούς μάρτυρες της ιστορίας του τόπου, δέντρα που «είδαν» και «άκουσαν» τους Έλληνες επαναστάτες να ονειρεύονται μια ελεύθερη χώρα, δέντρα που έζησαν την αντάρα των μαχών, δέντρα που στις ρίζες τους ετάφησαν Έλληνες μαχητές, δέντρα που «άκουσαν» τις καμπάνες να ηχούν το χαρμόσυνο μήνυμα της ελευθερίας από τον τουρκικό ζυγό, δέντρα που στη σκιά τους οι Έλληνες γιόρτασαν την ελευθερία τους και αποτελούν ιδιαίτερα τοπόσημα των τοπικών κοινοτήτων άξια σεβασμού και προστασίας.
»Έτσι, σήμερα, στο πλαίσιο της κλιματικής κρίσης και των επιπτώσεών της καθώς και της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς ως συστατικού στοιχείου της συλλογικής ταυτότητάς μας, το εν λόγω στοιχείο έρχεται να ευαισθητοποιήσει τις νέες γενιές για τη διαφύλαξη και ανάδειξη των σπάνιων βιοπολιτισμικών πόρων που τα εν λόγω δέντρα προστατεύουν με την παρουσία τους ως διαχρονικοί κιβωτοί φυσικής και άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς» καταλήγει η ανακοίνωση.
