Σοφία Ματθαίου / Αθηνά Χατζηδημητρίου, Οι αρχαιότητες στα χρόνια της Επανάστασης (Ιστορική Βιβλιοθήκη 1821, 10), Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών / Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Αθήνα 2022, 360 σελ. ISBN: 978-960-371-074-5
Οι ελληνικές αρχαιότητες αποτέλεσαν αντικείμενο παθιασμένης αναζήτησης από Ευρωπαίους θαυμαστές και μελετητές του ελληνικού πολιτισμού, συλλέκτες αλλά και κυνηγούς της τύχης και του κέρδους. Ο αποκαλούμενος «πυρετός των μαρμάρων» ήταν μια παγκόσμια έξαψη που την πυροδότησαν τα μεγάλα πνευματικά κινήματα, τα οποία ταυτόχρονα επέδρασαν και στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η Ελληνική Επανάσταση τροφοδοτήθηκε από το διεθνές αυτό ενδιαφέρον, ενδεχομένως το αναζωπύρωσε, και η ίδια βέβαια το βίωσε σε όλη του την ένταση, καθώς στη διάρκειά της η αναζήτηση συνεχίστηκε με τους ρυθμούς και τους τρόπους που επέβαλλαν οι νέες συνθήκες. Από την πλευρά των Ελλήνων, η μέριμνα για τις αρχαιότητες υπήρξε κατ’ αρχάς ιδεολογική διακήρυξη, ευθέως συναπτόμενη με την επίκληση της αρχαιότητας, η οποία αποτέλεσε μοχλό της ελληνικής εθνικής αυτοσυνειδησίας και κινητήρια δύναμη της εξέγερσης. Στη συνέχεια μετασχηματίστηκε σταδιακά σε τομέα του γραφειοκρατικού μηχανισμού που άρχισε να οικοδομείται στα χρόνια της Επανάστασης στο πλαίσιο της θεσμικής συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους. Η παρούσα έκδοση επιχειρεί να συνδυάσει την ιστορική με την αρχαιολογική πλευρά της υπόθεσης των αρχαιοτήτων κατά τη γενέθλια περίοδο του ελληνικού κράτους.
