Στην τελική ευθεία μπαίνουν οι διαδικασίες για την ανάπλαση του χώρου της Ανατολικής Τάφρου και των Ενετικών Οχυρώσεων της παλιάς πόλης των Χανίων καθώς η οικονομική επιτροπή του δήμου ενέκρινε την υλοποίηση του συνόλου της σχετικής μελέτης, ενώ παράλληλα αποφάσισε να αναθέσει σε ιδιώτη μελετητή την εκπόνηση της στατικής μελέτης που απαιτείται για να προχωρήσει το έργο.

Το αντικείμενο της συγκεκριμένης μελέτης θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό και εξειδικευμένο και με δεδομένο και τον φόρτο εργασίας των αρμοδίων υπηρεσιών του δήμου όπως αναφέρεται, αποφασίστηκε η ανάθεσή της σε ιδιώτη μελετητή – μελετητικό γραφείο.

Σύμφωνα με την απόφαση που παρουσιάζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το αντικείμενο του συγκεκριμένου έργου αφορά στις στατικές μελέτες για τον έλεγχο της ευστάθειας των γαιοκατασκευών και των διαμορφώσεων καθώς και των υφισταμένων και σχεδιαζόμενων τοίχων αντιστήριξης για τη στερέωση και αποκατάσταση των ανατολικών ενετικών τειχών και επιπρομαχώνων Sabbionara και Santa Lucia της Παλιάς Πόλης Χανίων, τη διερεύνηση της τυχόν βελτίωσης των επιχωμάτων και κυρίως τις διατάξεις αποστράγγισής τους για μείωση των ωθήσεων.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η απόφαση: «Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη το μέγεθος και τη σπουδαιότητα των Ενετικών Οχυρώσεων της Παλιάς Πόλης Χανίων, είναι προφανές ότι η εν λόγω μελέτη είναι απαραίτητο να εκπονηθεί από Πολιτικό Μηχανικό με την αντίστοιχη εμπειρία σε αποκαταστάσεις και αναστηλώσεις εξειδικευμένων μνημείων (Ενετικά Τείχη και Οχυρώσεις) και τον κατάλληλο εξοπλισμό και λογισμικό».

Σκοπός της μελέτης είναι η συμπλήρωση του φακέλου του σχεδιαζόμενου έργου (η αρχιτεκτονική μελέτη του οποίου έχει συνταχθεί από την Δ.Τ.Υ.) «Διαμόρφωση Ανατολικών Τειχών Παλιάς Πόλης Χανίων για τη λειτουργία και οργάνωσή τους ως κοινόχρηστου χώρου και χώρου καταφυγής μετά από σεισμό», σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της εγκριτικής απόφασης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, έτσι ώστε να είναι δυνατή στη συνέχεια και μετά την έγκριση της συγκεκριμένης στατικής μελέτης από τα αρμόδια όργανα του ΥΠΠΟΑ, η υποβολή ολοκληρωμένης πρότασης χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ, το συντομότερο δυνατόν.

Συνολικές παρεμβάσεις

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης: «Στόχος μας είναι η ανάδειξη του συνόλου του ανατολικού παραλιακού μετώπου της πόλης, που περιλαμβάνει το Ανατολικό ανάχωμα επί της οδού Μίνωος, την περιοχή του Κάτω Κουμ Καπί καθώς και του λόφου όπου βρίσκεται η πύλη και ο προμαχώνας Sabbionara».

Η σημερινή εικόνα

Η Ανατολική Τάφρος σήμερα έχει σχεδόν τριγωνικό σχήμα. Η βάση πλάτους περίπου 63 μέτρων βρίσκεται στα νότια και η κορυφή στο βορρά, ενώ το μήκος της τάφρου είναι περίπου 220 μ. και το μέσο έχει πλάτος 45 μ. Αποτελεί Δημόσιο Κτήμα η απαλλοτρίωση του οποίου έγινε για αρχαιολογικούς σκοπούς με δαπάνες του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων. Ανήκει κατά κυριότητα και νομή στο Ελληνικό Δημόσιο, διαχειριστικής αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Με εξαίρεση το υπαίθριο θέατρο, ο υπόλοιπος χώρος παραμένει χωρίς συγκεκριμένη χρήση και, καθώς δεν έχει σκιερά σημεία, δεν χρησιμοποιείται από τους κατοίκους. Κατά την τουριστική κυρίως περίοδο μετατρέπεται σε παράνομο, αυτοσχέδιο χώρο στάθμευσης, χάνοντας εντελώς τον χαρακτήρα του δημόσιου χώρου και υποβαθμίζοντας όλο το μνημείο των ενετικών οχυρώσεων. Επιπλέον, κατά μήκος του τείχους και του θολωτού αγωγού υπάρχει αυτοφυής παρασιτική βλάστηση που παρά τον τακτικό καθαρισμό αναβλαστάνει γρήγορα, ιδιαίτερα μετά από βροχοπτώσεις, προκαλώντας πλημμύρες στην Ανατολική Τάφρο.

Ιστορικό

Η Ανατολική τάφρος αποτελεί τμήμα των Ενετικών Οχυρώσεων της πόλης που κατασκευάστηκαν την περίοδο του 1550. Σε αυτήν δεσπόζει και ο προμαχώνας Sabbionara (ή Sabbionera), η Πύλη της Άμμου, που ονομάζεται έτσι γιατί στο σημείο εκείνο ήταν μια από τις πύλες του κάστρου, η οποία έβγαζε στην αμμουδιά που ήταν παλαιότερα το Κουμ Καπί. Η περιοχή αυτή ήταν και η μόνη που κατοικήθηκε έξω από τα τείχη στην περίοδο της τουρκοκρατίας από μουσουλμάνους της Β. Αφρικής (Χαλικούτηδες).