Γιώργος Βαβουρανάκης, Εικόνα και αρχαιολογία. Το παράδειγμα της προϊστορικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Καρδαμίτσα, Αθήνα 2021, 728 σελ. ISBN: 978-960-354-531-6
Πόσο εύκολο είναι να εξετάσει κανείς τα θεμέλια του Παρθενώνα ή τα νεολιθικά στρώματα κατοίκησης κάτω από την κεντρική αυλή του ανακτόρου της Κνωσού; Η αρχαιολογική έρευνα αναπόφευκτα βασίζεται σε απεικονίσεις των μνημείων, όπως οι φωτογραφίες, τα αρχιτεκτονικά σχέδια και πλέον οι ψηφιακές εικόνες και αναπαραστάσεις. Το παρόν βιβλίο αναδεικνύει τις εικόνες ως μεθοδολογικά σύνθετα ερευνητικά εργαλεία μελέτης της προϊστορικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Εξετάζονται 200 και πλέον τελικές δημοσιεύσεις ανασκαφών προϊστορικών αρχαιολογικών θέσεων από το 1876 μέχρι σήμερα. Καταγράφονται οι τύποι και τα χαρακτηριστικά των αρχιτεκτονικών σχεδίων και των ψηφιακών εικόνων και η συμμετοχή αρχιτεκτόνων, τοπογράφων, σχεδιαστών, γραφιστών κ.ά., στην εικονογράφηση και μελέτη της προϊστορικής αρχιτεκτονικής. Διαπιστώνεται ότι οι επιλογές στην εκπόνηση και χρήση των εικόνων σχετίζονται όχι μόνο με τις ιδιαιτερότητες των ίδιων των αρχιτεκτονικών καταλοίπων ή τα εκάστοτε διαθέσιμα τεχνικά, αλλά –και κυρίως– με τα ερωτήματα και τις προτεραιότητες της έρευνας. Αυτή η σύνθετη σχέση μνημείων, εικόνων και ερευνητών χαρτογραφείται εδώ για πρώτη φορά με τρόπο άμεσο και λεπτομερή, στοχεύοντας κυρίως στην ανάδειξη των εικόνων ως οχημάτων επιστημονικού λόγου της αρχαιολογίας.
Ο Γιώργος Βαβουρανάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής προϊστορικού Αιγαίου με ειδίκευση στη θεωρητική αρχαιολογία στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τη μινωική Κρήτη και την προϊστορική Κύπρο, καθώς και θέματα τοπίου, ταφικών εθίμων, ανασκαφικής μεθοδολογίας, ιστορίας της αρχαιολογίας και δημόσιας αρχαιολογίας. Έχει συμμετάσχει σε ανασκαφικά και άλλα ερευνητικά προγράμματα πεδίου στην Κρήτη και την Κύπρο. Μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά (American Journal of Archaeology, Opuscula Atheniensia, Report of the Department of Antiquities, Cyprus, Journal of Eastern Mediterranean Archaeology and Heritage Studies) και σε πρακτικά διεθνών επιστημονικών συνεδρίων. Έχει δημοσιεύσει δύο μονογραφίες (Funerary landscapes east of Lasithi Crete, in the Bronze Age, BAR IS 1606, Archaeopress, Οξφόρδη 2007, και Εικόνα και αρχαιολογία. Η περίπτωση της προϊστορικής αρχιτεκτονικής, μέρος Α’, ΣΕΑΒ, Αθήνα 2015) και είναι επιστημονικός επιμελητής αρκετών συλλογικών τόμων. Ενδεικτικά: Vavouranakis G. (επιμ.), The seascape in Aegean Prehistory (Monographs of the Danish institute at Athens, 11), DIA, Αθήνα 2011. Vavouranakis G. / Kopanias K. / Kanellopoulos C. (επιμ.), Popular religion and ritual in prehistoric Greece and the eastern Mediterranean, Archaeopress, Οξφόρδη 2018.
