Είκοσι και πλέον έτη από την πρώτη καλαίσθητη έκδοση του λευκώματος Άγραφα – Εκκλησίες – Αρχαιολογικοί Χώροι – Παραδοσιακά Κτίσματα, η Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών Νομού Καρδίτσας προχώρησε στην επανέκδοση του βιβλίου Τα Ιστορικά Άγραφα – Εκκλησίες – Μοναστήρια – Αρχαιότητες – Πετρογέφυρα – Φυσικό Περιβάλλον – Ιστορικό Πανόραμα. Ύστερα από πολυετή εργασία, κατά την οποία αξιοποιήθηκε ποικίλο υλικό, όπως επιστημονικές εργασίες, άρθρα εφηµερίδων και περιοδικών, µονογραφίες και διαδικτυακές πηγές, µας προσφέρεται ένα έργο στο οποίο δίνονται µε πληρότητα σηµαντικά στοιχεία γνώσης για την ιστορία, τους κοινωνικούς αγώνες των κατοίκων των αγραφιώτικων χωριών. Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Εκτυπωτική Καρδίτσας» σε επιμέλεια του Βασίλη Τσαντήλα.

«Το έργο της Ένωσης Αγραφιώτικων Χωριών είναι μία πολύ χρήσιμη εργασία για όλους εμάς που ασχολούμαστε με την έρευνα και τη μελέτη της τοπικής και γενικής Ιστορίας και Αρχαιολογίας, αλλά εξίσου και για κάθε έναν, και κυρίως νεότερο πολίτη, που ενδιαφέρεται και αναζητά πνευματική τροφή σε όσα συνέβησαν στο χώρο των Αγράφων από την Προϊστορική ως τη σύγχρονη εποχή. Πρόκειται για ένα έργο που απαίτησε πολύχρονη ενασχόληση, συστηµατική εργασία και αξιοποίηση πολλών και διαφορετικών πηγών, καθώς και αξιοποίηση τοπικών ιστορικών, αξιοποίηση γραπτών, αλλά ακόμη και προφορικών μαρτυριών, με σημειώσεις και σχετική βιβλιογραφία», τονίζει ο Λεωνίδας Π. Χατζηαγγελάκης, αρχαιολόγος, επί τιμή έφορος Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικά αρχαιολογικά ευρήματα, ναοί και φημισμένα μοναστήρια, ξυλόγλυπτα τέμπλα, θρησκευτικά κειμήλια, πετρόκτιστα τοξωτά γεφύρια, λαογραφικά μουσεία, σπουδαίο φωτογραφικό υλικό από τα Ανταμώματα και τα Συνέδρια των κατοίκων των Αγράφων. Αναδεικνύονται ιστορικά πρόσωπα που έπαιξαν σηµαντικό ρόλο στην ιστορική εξέλιξη της αγραφιώτικης γης. Άνθρωποι που πραγµατοποίησαν αξιοσηµείωτα έργα, επιστήµονες που διακρίθηκαν στα γράμματα, καλλιτέχνες που αναδείχτηκαν για το έργο τους και κόσµησαν το περιβάλλον. Μέσα από τη συστηματική εργασία μαθαίνουμε στοιχεία που εμβαθύνουν σε μη εύκολα προσιτές πληροφορίες και άγνωστα σε πολλούς στοιχεία σχετικά με την ιδιότητα, τη δράση τους. Δεν πρέπει να διαφεύγει από τη μνήμη μας ότι στον χώρο των Αγράφων, της Δολοπίας, της Αθαμανίας, όπως και όλης της Θεσσαλίας, από τα προϊστορικά χρόνια έως τους κλασικούς, ελληνιστικούς, ρωμαϊκούς, βυζαντινούς και οθωμανικούς χρόνους συνέβησαν σειρά από πολεμικές επιχειρήσεις, λεηλασίες και καταστροφές.

Το λεύκωμα εντάχθηκε στο πρόγραμμα Leader 2014-2020 με την καλύτερη αξιολόγηση και διατίθεται δωρεάν σε συλλόγους, ΟΤΑ, βιβλιοθήκες, εκκλησίες, ερευνητές, υποστηρικτές της Ένωσης, καλύπτοντας μία περίοδο 6.000 ετών ιστορίας και πολιτισμού των Αγράφων.

Μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. ο υπεύθυνος επιμέλειας του λευκώματος Βασίλης Τσαντήλας τονίζει: «Ο ενιαίος ιστορικά και γεωγραφικά χώρος των Αγράφων είναι η ελεύθερη Ελλάδα της Εθνικής Αντίστασης, είναι η αυτόνομη περιοχή στην Οθωμανική κυριαρχία, χωρίς παρουσία Τούρκων, όταν γνώρισε την ακμή δυο αιώνων, 1600-1800, με αδιάψευστους μάρτυρες τα θρησκευτικά μνημεία. Σήμερα ο χώρος των Αγράφων προσφέρει τα μέγιστα στην εθνική οικονομία, χάρη στους υδάτινους θησαυρούς των ποταμών Αχελώου, Μέγδοβα, Αγραφιώτη και των λιμνών Πλαστήρα, Σμοκόβου, Κρεμαστών και το ανέγγιχτο φυσικό περιβάλλον». Ο ίδιος επισημαίνει πως τα αγραφιώτικα χωριά (120) συνοπτικά έχουν την μεγαλύτερη πληθυσμιακή συρρίκνωση, για να καταλήξει τονίζοντας:

«Φιλοδοξία μας δεν είναι η έκδοση να κριθεί ως καλλιτεχνικό γεγονός αλλά ως μια φωνή να θεσπιστεί ο χώρος ως Ιστορική Επαρχία Αγράφων και ως χώρος Ιδιαίτερης Ιστορικής και Πολιτιστικής κληρονομιάς. Μία πολιτική πράξη που δεν στοιχίζει. Επίσης μέσα από την ενότητα Ιστορικό Πανόραμα να αφυπνίσει την ανάγκη εθνικής συνεννόησης και ποτέ πια εθνικός διχασμός. Ευχαριστώ πολύ όσους αναφέρονται στο λεύκωμα και όλοι μαζί από το 1984-2014 δημιουργήσαμε μία “χρυσή περίοδο” για την περιοχή των Αγράφων στην προστασία των μνημείων και έργων υποδομής και ποιότητας ζωής, όπου η Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών έπαιξε κυρίαρχο ρόλο. Θέλουμε να γνωρίζουν οι θεσμικοί φορείς ότι ΤΑ ΑΓΡΑΦΑ δεν είναι άγονη γραμμή και, όπως έλεγε ο συμπατριώτης Χαρίλαος Φλωράκης στα συνέδρια και Ανταμώματα, ότι η πολιτεία χρωστάει στα Άγραφα».