Ανακαινισμένο συνθέμελα από το ΝΕΟΝ και με μια μεγάλη διεθνή έκθεση σύγχρονης τέχνης, το πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο στην οδό Λένορμαν, ιδιοκτησία της Βουλής των Ελλήνων, διαβαίνει μαζί με το κοινό από την Παρασκευή 11 Ιουνίου την «Πύλη» σε μια νέα εποχή.

«Μπορούμε να επιλέξουμε να περάσουμε την πύλη σέρνοντας πίσω μας τα κουφάρια από τις προκαταλήψεις και το μίσος μας, την πλεονεξία μας, τις τράπεζες δεδομένων και τις νεκρές ιδέες μας, τα νεκρά ποτάμια και τους μολυσμένους ουρανούς μας. Ή μπορούμε να τη διαβούμε ανάλαφρα, με λίγες αποσκευές, έτοιμοι να φανταστούμε έναν άλλο κόσμο» προτείνει η Ινδή συγγραφέας Αρουντάντι Ρόι σε άρθρο της που ενέπνευσε την έκθεση, παρομοιάζοντας την πανδημία με πύλη, ένα σημείο μετάβασης από έναν κόσμο σε έναν άλλο.

Το εντυπωσιακά διαμορφωμένο αίθριο του ισογείου με την γυάλινη όροφη, μας εισάγει στην «αγορά» της έκθεσης με τίτλο Portals/Πύλη. Στον δημόσιο χώρο όπου μέσα από τα έργα συνυπάρχουν τα κοινωνικά κινήματα, οι συμβολικές χειρονομίες σχηματίζοντας κοινές μνήμες. Η έννοια της ισοτιμίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, η συλλογικότητα, η πολιτιστική κατανόηση της ιστορίας και της πολιτικής, το κοινό παρελθόν, παρόν και μέλλον, μαζί με μια αίσθηση ανάτασης και ελπίδας για συνδιαμόρφωση του μέλλοντος διαπερνά όλη την έκθεση που καταλαμβάνει τις αίθουσες και τα πατάρια, τα λουτρά, το παλιό τελωνείο, τον περιβάλλοντα χώρο, τη στέγη/πρόσοψη του κτιρίου και τον Λόφο του Κολωνού. Φιλοξενεί έργα 59 καλλιτεχνών από 27 χώρες και 15 νέες αναθέσεις έργων από τον ΝΕΟΝ. Ανάμεσά τους, 18 Έλληνες καλλιτέχνες με νέα έργα. Τον Δεκέμβριο ενεργοποιείται και το υπόγειο του κτιρίου, με την παράσταση του Δημήτρη Παπαϊωάννου Sisyphus/Trans/Form (2019).

Μετά το τέλος της έκθεσης, στις 31 Δεκεμβρίου 2021, το εμβληματικό Καπνεργοστάσιο με την πλούσια ιστορία θα αποδοθεί ανανεωμένο πλέον ως ένα πολιτιστικό κέντρο της Βουλής των Ελλήνων, με πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα για τους κατοίκους της περιοχής και το ευρύτερο κοινό.

Από τα 19.000 τ.μ. του συνολικού κτιρίου στο οποίο στεγάζεται επίσης η Βιβλιοθήκη της Βουλής και το Τυπογραφείο της, ανακαινίστηκαν τα 6.500 τ.μ., με ποσό ύψους 1.200.000 από τον πολιτιστικό οργανισμό ΝΕΟΝ και τη συνεργασία των τεχνικών υπηρεσιών της Βουλής.

«Με χαρά αποδεχτήκαμε την πρόταση του οργανισμού ΝΕΟΝ να ανακαινιστεί το εμβληματικό κτίριο μέσα στη δύσκολη συνθήκη της πανδημίας. Η συνέργεια έφερε γόνιμο αποτέλεσμα που δεν είναι άλλο από τη συνομιλία του κοινού με τον δημόσιο χώρο, μέσω της σύγχρονης τέχνης […] συνηγορούμε ώστε η πρόσβαση σε αυτή να είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων» είπε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας, στην ξενάγηση της έκθεσης στο εμβληματικό κτίριο.

Για τον ιδρυτή του ΝΕΟΝ Δημήτρη Δασκαλόπουλο, «η ιδιωτική ευθύνη στη συνεργασία με το Δημόσιο» είναι όπως επισήμανε βασικό στοιχείο. «Η έκθεση πραγματοποιείται σε μια ιδιαίτερη χρονική συγκυρία, μέσα σε ένα περιβάλλον αναστοχασμού προς την εθνική αυτοσυνειδησία, και ταυτόχρονα παγκόσμιου προβληματισμού και ραγδαίων αλλαγών. Επιλέξαμε το πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο γιατί είναι ένας χώρος που συμπορεύεται με την ιστορία αυτού του τόπου, που ενσωματώνει μια μακρά πορεία ανάπτυξης, προκλήσεων, αμφισβήτησης, πολιτικών και κοινωνικών εντάσεων» τόνισε μεταξύ άλλων ο Δ. Δασκαλόπουλος.

Σύμφωνα με την Ελίνα Κουντούρη, διευθύντρια του ΝΕΟΝ και συνεπιμελήτρια της έκθεσης «για το 2021, στη συνεργασία μας με τη Βουλή των Ελλήνων, οραματιστήκαμε για το πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο έναν μη-ιεραρχικό χώρο, έναν χώρο συμβίωσης, όπου οι κοινωνικές και πολιτικές στρατηγικές αναθεωρούνται και αναδιαρθρώνονται. Μέσα από την αναμόρφωσή του, κρατάμε ζωντανές τις μνήμες της ιστορίας του κτιρίου και ανοίγουμε ένα νέο κεφάλαιο γι’ αυτό, ως σύγχρονο κέντρο πολιτισμού που θα είναι ανοιχτό σε όλους. Στην έκθεση Portals|Πύλη, 59 καλλιτέχνες από διαφορετικές ηπείρους και ποικίλα πολιτιστικά υπόβαθρα συναντιούνται και οικοδομούν μια κοινότητα ιδεών∙ τα έργα τους γίνονται μάρτυρες και φορείς προετοιμασίας της νέας κανονικότητας, μιας ιστορίας που αξιώνει να ακουστεί».

Την έκθεση Portals|Πύλη συνεπιμελείται η Μαντλίν Γκρίνστιν, διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγο. Χαιρετίζοντας τα εγκαίνια της έκθεσης και του ανακαινισμένου πρώην Καπνεργοστασίου ανέφερε ότι «τα εγκαίνια ενός νέου πολιτιστικού χώρου για τη νέα εποχή, συμβαίνουν μια στιγμή κατά την οποία το κριτικό βλέμμα της ιστορίας μας στρέφεται στα μουσεία. Φωνές σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, τόσο μέσα όσο και έξω από τον χώρο των μουσείων, καλούν αυτά τα ιδρύματα να επανεξετάσουν τις, ευρωπαϊκής προέλευσης, δομές τους, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο υπηρετούν το κοινό. Αυτή η στιγμή ρήξης αποτελεί ιδανική ευκαιρία για τη δημιουργία ενός νέου τύπου πολιτιστικού θεσμού που μας προσφέρει την ευκαιρία να απελευθερωθούμε από τις ξεπερασμένες φόρμες που συνιστούν οι συμβάσεις πολλών μουσείων».

Παράλληλα με την υλική παρουσίαση της έκθεσης λειτουργεί και μια διαδικτυακή «πύλη». Η εφαρμογή του ΝΕΟΝ για κινητά δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να περιηγηθεί αυτόνομα στην έκθεση, να δει εικόνες των έργων και να μάθει πληροφορίες για τα έργα και τους δημιουργούς τους, καθώς και να ενημερωθεί για το πρόγραμμα των παράλληλων δράσεων.

Η εφαρμογή NEON είναι διαθέσιμη για iOS και Android.

Επιπλέον, οι χρήστες θα μπορούν να προγραμματίσουν την επίσκεψή τους στην έκθεση, κάνοντας προκράτηση θέσης, με ασφάλεια και σύμφωνα με τις υγειονομικές οδηγίες. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.