Με ένα ψηφιδωτό που απεικονίζει το Θέρος και παρουσιάζεται για πρώτη φορά, υποδέχεται το καλοκαίρι το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το οποίο επέλεξε να προβάλει το έργο διαδικτυακά ως το έκθεμα του μήνα Ιουνίου.

Το έργο αποτελεί μέρος μιας σειράς ψηφιδωτών που διακοσμούσαν το δάπεδο ενός ρωμαϊκού σπιτιού –σύμφωνα με τους ειδικούς πιθανότατα στη Θεσσαλονίκη– και τα οποία εντοπίστηκαν και αποκολλήθηκαν στη διάρκεια ανασκαφής τη δεκαετία του 1930. Τα υπόλοιπα ψηφιδωτά απεικονίζουν τις άλλες εποχές του χρόνου, καθώς και τον Ωκεανό και τη Θάλασσα.

Το συγκεκριμένο ψηφιδωτό φυλάσσεται στις αποθήκες του μουσείου και είναι η πρώτη φορά που βγαίνει προς τα έξω, έστω και διαδικτυακά και όχι σε κάποια έκθεση. «Είπαμε λόγω εποχής, να μοιραστούμε μια εικόνα καλοκαιριού. Είναι ένα από τα πολλά ψηφιδωτά και άλλα αντικείμενα που φυλάσσονται στις αποθήκες. Δεν σημαίνει ωστόσο ότι είναι λιγότερο σημαντικά από εκείνα που εκτίθενται», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αρχαιολόγος του Μουσείου Ελεωνόρα Μέλλιου. Στις αποθήκες μαζί με το «Θέρος» φυλάσσονται και οι απεικονίσεις του Ωκεανού και της Θάλασσας, που ωστόσο είχαν εκτεθεί στο παρελθόν, ενώ στη μόνιμη έκθεση «Θεσσαλονίκη, Μακεδονίας μητρόπολις» εκτίθενται οι ψηφιδωτοί πίνακες του Χειμώνα και της Άνοιξης/ Φθινοπώρου.

Μορφή χωρίς φύλο

Το «Θέρος» απεικονίζει μία μορφή σε προτομή, με μακριά καστανά μαλλιά, με το πρόσωπο στραμμένο ελαφρά προς τον αριστερό ώμο, να προβάλλει σε φόντο από ανοιχτόχρωμες ψηφίδες. Φορά ιμάτιο που αφήνει ακάλυπτο το δεξί μέρος του στήθους, ενώ πίσω διακρίνεται μια δέσμη από στάχυα. Η μορφή αποδίδεται με λίθινες ψηφίδες στα φυσικά τους χρώματα, όπου κυριαρχούν οι έντονες χρυσοκάστανες αποχρώσεις, τονίζοντας έτσι τη σύνδεση με τη συγκεκριμένη εποχή του χρόνου. Δεν είναι σαφές αν πρόκειται για μορφή γυναικεία ή ανδρική. Όπως σημειώνει η κα Μέλλιου, στα κείμενα για το εν λόγω έργο, το φύλο αντιμετωπίζεται ουδέτερα. «Πολλές μορφές, ανάλογα με την εποχή και την τέχνη που έχει μπει σε ένα έργο, δεν είναι σαφές αν είναι θηλυκές ή αρσενικές», εξηγεί. Στο συγκεκριμένο, επειδή είναι σπασμένο σε διάφορα καίρια σημεία, δεν φαίνεται για παράδειγμα το στήθος, κάτι που δεν βοηθά τους ειδικούς να καταλήξουν στο φύλο.

Το «Θέρος» χρονολογείται στα τέλη του 3ου αι. μ.Χ. οπότε και ήταν συνηθισμένο να προβάλλονται τέτοιες μορφές, κυρίως για την ευγονία, για να «δείξουν τι φέρνει η κάθε εποχή, όπως η συγκεκριμένη που κουβαλάει στάχυα», εξηγεί η κα Μέλλιου. Η αίσθηση του καλοκαιριού δίνεται και μέσα από τη χρωματική παλέτα που χρησιμοποιείται, με τα καφέ και τα χρυσά χρώματα, ενώ στο αντίστοιχο ψηφιδωτό του Χειμώνα κυριαρχούν πιο ψυχρά χρώματα όπως το γκρι και το λευκό και στο τρίτο –για το οποίο δεν έχουν καταλήξει οι ειδικοί αν πρόκειται για το Φθινόπωρο ή την Άνοιξη– υπάρχει μεγαλύτερη ποικιλία χρωμάτων.